Η μεγάλη αντίφαση

Του Στάθη Καλύβα από την Καθημερινή.

Καθώς η πραγματικότητα μεταμορφώνεται αργά αλλά σταθερά, έχει πλέον αρχίσει να γίνεται ευρύτερα αντιληπτό το πόσο κοντά πέρασε η χώρα από την άβυσσο πριν από δύο χρόνια. Αν το αποτέλεσμα των εκλογών του Ιουνίου 2012 ήταν διαφορετικό, οι εξελίξεις θα ήταν καταιγιστικές: οι τράπεζες θα παρέμεναν κλειστές, δίχως πρόσβαση στις οικονομίες τους οι καταθέτες θα προκαλούσαν εκτεταμένα επεισόδια όπως στην Αργεντινή τον Δεκέμβριο του 2001, η οικονομία θα κατέρρεε και η συμμετοχή μας στην Ευρωζώνη θα αποδεικνυόταν αδύνατη. Η οικονομική και πολιτική κατάρρευση που θα ακολουθούσε θα μας οδηγούσε γραμμή στον Τρίτο Κόσμο – και όλα αυτά σε μια περιοχή του κόσμου με τεράστια γεωπολιτική αστάθεια. Όταν λοιπόν αποτιμηθούν μελλοντικά τα γεγονότα αυτά, η 17η Ιουνίου 2012 θα ξεχωρίσει ως ένας ιστορικός σταθμός αντίστοιχης εμβέλειας με την 24η Ιουλίου 1974.

Για να αντιληφθεί κανείς πλήρως το γεγονός ότι η χώρα διασώθηκε τον Ιούνιο του 2012, είναι απαραίτητη η χρονική και γεωγραφική απόσταση. Βλέποντας τα πράγματα από το εξωτερικό, δεν χωράει αμφιβολία πως η απόσταση που χωρίζει το 2012 από το 2014 είναι τεράστια. Τότε, ομόφωνα σχεδόν αναλυτές και αγορές ανέμεναν την καταστροφή και την κατάρρευση της χώρας, που άκουγε στο όνομα Grexit. Τώρα σχεδόν κανείς πια δεν θυμάται αυτήν τη λέξη και η Ελλάδα, παρά τα προβλήματά της, θεωρείται πως ξεπέρασε τον κίνδυνο. Είναι επίσης εφικτό να διαχωρίσει κανείς τις βαθύτερες οικονομικές μετατοπίσεις από τη δυσανεξία της καθημερινότητας και να διαπιστώσει πως η πτώση σταμάτησε και η αβεβαιότητα έχει υποχωρήσει. Και είναι απαραίτητο να πιστωθεί η εξέλιξη αυτή στην κυβέρνηση, καθώς δικαιώνει τη γραμμή τόσο του πρωθυπουργού όσο και του υπουργού Οικονομικών. Ταυτόχρονα, αξίζει να επισημανθούν (και να μην ξεχαστούν) οι τεράστιες ευθύνες όσων επέλεξαν να ποντάρουν στην καταστροφή, ωθώντας τη χώρα στις χείριστες επιλογές, όπως ακριβώς το πλήθος καλεί τον απελπισμένο αυτόχειρα να πηδήξει στο κενό. Το μεγάλο παράδοξο είναι πως αυτοί ακριβώς που ευθύνονται για τη χρεοκοπία κατάφεραν τελικά να μας γλιτώσουν από τις χειρότερες συνέπειές της. Και το παράδοξο αυτό αντιστοιχεί σε μιαν εξίσου κραυγαλέα αντίφαση: το χάσμα ανάμεσα στην επιτυχία και την αναγνώρισή της.

Η αντίφαση αυτή έχει δύο πτυχές. Από τη μία, η οικονομική αναδιάταξη δεν αναιρεί το γεγονός πως η καθημερινότητα θα παραμείνει εξαιρετικά δύσκολη για τους περισσότερους για σημαντικό ακόμη διάστημα. Είναι γνωστό πως η ανεργία είναι εξαιρετικά ανθεκτική, πως η ρευστότητα αργεί να αποκατασταθεί και πως η ανάπτυξη δεν είναι κάτι που έρχεται όταν «πέσουν λεφτά στην αγορά», αλλά απαιτεί βαθιές διαρθρωτικές αλλαγές. Η αλλαγή του μακροοικονομικού κλίματος, με άλλα λόγια, θα αργήσει να φανεί στην καθημερινότητα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως η αλλαγή της ψυχολογίας μέσω της αίσθησης πως τα πράγματα βελτιώνονται δεν θα λειτουργήσει ως αντίβαρο. Από την άλλη, η αναμφίβολη πολιτική επιτυχία που συνιστά η διάσωση της χώρας καθόλου δεν συνεπάγεται αυτόματα τον προσπορισμό αντίστοιχου πολιτικού οφέλους. Το αντίθετο. Αρκετές μελέτες πολιτικής συμπεριφοράς έχουν δείξει πως οι ίδιοι ψηφοφόροι που είναι συχνά διατεθειμένοι να στηρίξουν μια κυβέρνηση που παίρνει αντιδημοφιλή μέτρα όταν η κατάσταση εμπνέει κίνδυνο, δεν διστάζουν να την τιμωρήσουν όταν θεωρούν πως η μπόρα έχει περάσει. Ας μην ξεχνάμε πως οι ΄Αγγλοι έδιωξαν τον Τσώρτσιλ από την εξουσία μετά τη νικηφόρα έκβαση του πολέμου. Αυτή η τάση επιτείνεται από το γεγονός πως η Νέα Δημοκρατία δεν έχει καταφέρει να αρθρώσει ένα πειστικό όραμα για το μέλλον, κυβερνά με προχειρότητα και ερασιτεχνισμό και αποτελείται σε μεγάλο βαθμό από φθαρμένους πολιτικούς που λειτουργούν με τον ίδιο, παλαιοκομματικό τρόπο.

Οι αντιφάσεις είναι εξόφθαλμες ανισορροπίες που αποζητούν λύση. Δύο λύσεις διαφαίνονται. Η πρώτη, να κατορθώσει η κυβέρνηση με κάποιον τρόπο να εξαργυρώσει πολιτικά τη βελτίωση του κλίματος. Ακόμη όμως και σε αυτή την περίπτωση, το πολιτικό κέρδος είναι πιθανό να αποδειχθεί βραχύβιο. Η δεύτερη, να αποτύχει να προσποριστεί το πολιτικό όφελος. Τι θα συμβεί στην περίπτωση αυτή; Η απάντηση προϋποθέτει την αναγνώριση πως η αλλαγή του κλίματος έχει σημαντικό αντίκτυπο και στην αντιπολίτευση. Τα σημάδια είναι σαφή: από την τυφλή αγανάκτηση περνάμε σταδιακά στην αναζήτηση μιας εποικοδομητικής πολιτικής πρότασης που θα στέκεται κριτικά τόσο απέναντι στο πολιτικό παρελθόν της χώρας όσο και στις άναρθρες κραυγές της αντιμνημονιακής φάσης. Επιστροφή σε κανονικότητα σημαίνει περιθωριοποίηση της πολιτικής ακρότητας καθώς δεν νοείται «κανονική» πολιτική ούτε με ισχυρή παρουσία νεοναζί στην πολιτική σκηνή, αλλά ούτε και με αντίστοιχη παρουσία νεοκομμουνιστικών στοιχείων στην καρδιά της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η ταχύτατη φθορά ΑΝΕΛ και Χ.Α. είναι ενδεικτική, όπως είναι άλλωστε και η αποτυχία του ΣΥΡΙΖΑ να μετατρέψει μιαν ευρύτατη δυσαρέσκεια σε πολιτική στήριξη. Φαίνεται, μάλιστα, πως έχασε οριστικά πλέον τη μεγάλη πολιτική ευκαιρία να μετατραπεί στον πόλο της Κεντροαριστεράς. Με το ΠΑΣΟΚ ουσιαστικά νεκρό, έχει δημιουργηθεί ένα τεράστιο πολιτικό κενό που αναζητεί εκπροσώπηση. Πολιτικά, επιστρέφουμε στα τέλη του 2011, αρκετά σοφότεροι όμως.

Αριστερός δεν είσαι, φιλαράκο

Του Θανάση Χειμωνά, από την athensvoice.gr

Από το πρωί ως το βράδυ βρίζεις και απειλείς. Ξερνάς μίσος και κατάρες, διψάς για αίμα. Φυσικά, αν κάποιος σου απαντήσει σε ανάλογο τόνο μυξοκλαίς και «καταγγέλλεις». Βρίζεις νεκρούς, χλευάζεις συγγενείς νεκρών. Χαίρεσαι ακόμα και στους θανάτους συγγενικών προσώπων ατόμων με τα οποία διαφωνείς πολιτικά. Θεωρείς πως είσαι προοδευτικός, «ψαγμένος». Στην πραγματικότητα όμως είσαι ultra συντηρητικός, σκλαβωμένος από μικροαστικές αγκυλώσεις που θυμίζουν δεξιό της δεκαετίας του ’60. Πιστεύεις στην οικογένεια, θεωρείς τη δουλειά αρετή και απαραίτητο στοιχείο για να είναι ένας άνθρωπος αξιοπρεπής.

Πουλάς διεθνισμό, αλλά κατά βάθος είσαι εθνίκι του κερατά. Διαλαλείς πως οι Έλληνες έχουν πέσει θύματα μιας παγκόσμιας συνωμοσίας επειδή είναι ο μόνος λαός με φιλότιμο. Εννοείται πως είσαι αντισημίτης μέχρι το κόκαλο.

Στηρίζεις ανοιχτά φριχτούς ακροδεξιούς πολιτικάντηδες, όπως ο υπερεθνικιστής και ρατσιστής Νάιτζελ Φάρατζ και ο γραφικός κρυφοφασίστας Μπέπε Γκρίλο. Στην Ελλάδα δεν κρύβεις τη συμπάθειά σου για τον καραδεξιό πρώην υπουργό του Κώστα Καραμανλή, Πάνο Καμμένο.

Ο λόγος σου είναι ξύλινος, βαρετός, αφόρητα προβλέψιμος. Ένα κράμα από παλαιοκομμουνιστικά τσιτάτα διανθισμένα από κάποιες μοδάτες λέξεις όπως «αλληλεγγύη», των οποίων την έννοια έχεις εκφυλίσει.

Έχεις έτοιμη την καραμέλα του «σεξιστή» ή του «ρατσιστή» για όποιον διαφωνεί μαζί σου, εσύ όμως παραχωρείς στον εαυτό σου το δικαίωμα να χρησιμοποιείς σεξιστικούς και ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς σε βάρος όποιου κρίνεις «εχθρό της επανάστασης».

Χαρακτηρίζεις «χρυσαυγίτη» και «ακροδεξιό» όποιον διαφωνεί μαζί σου. Δεν διστάζεις να αποκαλέσεις «προδότη» όποιον «ομοϊδεάτη» δεν ασπάζεται τις μηδενιστικές και μανιχαϊστικές απόψεις σου. Στα δύσκολα, βγάζεις το αριστερόμετρο και τοποθετείς τον εαυτό σου πλάι στη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Τσε Γκεβάρα.

Επικροτείς καταστροφές περιουσιών, ακόμα και δολοφονίες αθώων. Ωστόσο, αν η κατάσταση ξεφύγει (βλέπε Marfin) παίζεις το χαρτί της προβοκάτσιας.

Υποστηρίζεις δυνάστες σαν τον Πούτιν και σφαγείς σαν το μακαρίτη Μιλόσεβιτς. Θεωρείς σύμμαχό σου ακόμη και τον πιο ανισόρροπο και αιμοσταγή δικτάτορα, αρκεί να τοποθετηθεί απέναντι στην ΕΕ ή τις ΗΠΑ.

Δεν διστάζεις να απαξιώνεις λαούς ολόκληρους επειδή δεν συμμερίζονται τις ιδεοληψίες σου. Έτσι, οι Ουκρανοί είναι όλοι νεοναζί και απόγονοι συνεργατών των Γερμανών, οι ίδιοι οι Γερμανοί είναι παιδιά του Χίτλερ, οι Αμερικανοί αμόρφωτοι και έθνος δολοφόνων, οι ανατολικοευρωπαίοι ευρωλιγούρηδες που πρόδωσαν τον κομμουνισμό κ.ο.κ.

Νιώθεις δυσανεξία στην αντίθετη άποψη. Πιο σωστά: η αντίθετη άποψη δεν αρκεί απλώς να μην επικρατήσει, πρέπει να μην ακούγεται καθόλου. Σκέφτεσαι ακριβώς όπως ο Τζορτζ Μπους Jr: Όποιος δεν είναι μαζί σου, είναι εναντίον σου.

Στοχοποιείς όποιον δεν γουστάρεις. Δεν έχεις φυσικά τα κότσια να τον αντιμετωπίσεις εσύ ο ίδιος καταπρόσωπο, οπότε ελπίζεις να κάνει κάποιος άλλος τη βρόμικη δουλειά.

Το παίζεις «αντιτρατσιστής» αλλά στην πραγματικότητα δεν δίνεις δεκάρα για τους μετανάστες, τους οποίους στην προσωπική σου ζωή δεν πολυθέλεις γύρω σου. Απλώς, τους φαντασιώνεσαι ως συμμάχους σου στην «επανάσταση» που ονειρεύεσαι.

Το παίζεις ανθρωπιστής, πως νοιάζεσαι για τους φτωχούς και τους αδύναμους, πως νοιάζεσαι για τον 15χρονο Μπερκίν (και τον κάθε Μπερκίν) που δολοφονήθηκε από αστυνομικούς στην Τουρκία. Στην πραγματικότητα όμως δεν σου καίγεται καρφάκι (η επιδεικτική αδιαφορία σου για τους νεκρούς στη Βενεζουέλα από τις σφαίρες της αστυνομίας του παράφρονα Μαδούρο το αποδεικνύει) και απλώς ψάχνεις αφορμή για να «τα χώσεις» στις κυβερνήσεις (τις οποίες θεωρείς όλες ίδιες) και τους «μπάτσους». Πόσο υποκριτής…

Εξισώνεις θανάτους, λες και πρόκειται για στραγάλια. Σε κάθε πολύνεκρο δυστύχημα ή τρομοκρατική επίθεση στη Δύση αντιπαραθέτεις κάτι αντίστοιχο που συνέβη στη Μέση Ανατολή, υπογραμμίζοντας ουσιαστικά την περιφρόνησή σου για την ανθρώπινη ζωή.

Κάθε πρωί που ξυπνάς γκουγκλάρεις τη λέξη αυτοκτονία. Μόλις ανακαλύψεις κάποιον αυτόχειρα τον περιφέρεις επιδεικτικά στο ίντερνετ σαν ποδοσφαιρικό τρόπαιο, συνοδεία με κατάρες για τους «σύγχρονους γερμανοτσολιάδες».

Παίρνεις τους δρόμους και φωτογραφίζεις με το Iphone σου (τελευταίας τεχνολογίας) άστεγους και ναρκομανείς τους οποίους ποστάρεις (με τα πρόσωπά τους ακάλυπτα) στα social media, χωρίς φυσικά να τους ρωτήσεις και αδιαφορώντας επιδεικτικά για το προσωπικό τους δράμα, μόνο και μόνο για να περάσεις τη θλιβερή σου προπαγάνδα.

Διαστρεβλώνεις δηλώσεις, πετσοκόβεις συνεντεύξεις, διαδίδεις (εν γνώσει σου) μούφα ειδήσεις, όλα έτσι ώστε οι «άλλοι» να φαίνονται αδίστακτοι αιμοσταγείς δολοφόνοι κι εσύ και οι όμοιοί σου παναγίτσες.

Δεν κάνεις καμία πρόταση, δεν προτείνεις καμία λύση. Απλώς λες όχι σε όλα και κυρίως στο καινούργιο.

Έχεις, αυθαίρετα, χωρίσει τον κόσμο στους δικούς σου και τους αντιπάλους. Θρηνείς τους νεκρούς «σου» (μέχρι και άτομα που πεθαίνουν από παθολογικά αίτια, σε ατυχήματα παντελώς άσχετα με την υπάρχουσα πολιτική κατάσταση, σε εξεγέρσεις σε μακρινές χώρες για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με την ελληνική πραγματικότητα) και πανηγυρίζεις ξέφρενα για τους νεκρούς των «άλλων».

Νταραβερίζεσαι μόνο με άτομα που έχουν τις ίδιες εμμονές με σένα. Τους, όποιους, φίλους σου τους έχει ξεπουλήσει προ πολλού. Συχνά τους έχεις παραδώσει βορά στους «συντρόφους» σου για να υπογραμμίσεις την αφοσίωσή σου στην «Επανάσταση».

Και έρχεσαι και μας λες στα μούτρα πως είσαι αριστερός.

Αριστερός δεν είσαι, φιλαράκο. Φασίστας, απολιτίκ και τζάμπα μάγκας. Αυτό είσαι.

Η διάκριση μνημόνιο-αντιμνημόνιο εφευρέθηκε για να κρύψει το δίλημμα αλλαγή ή στασιμότητα.

Του Φώτη Γεωργελέ, από την athensvoice.gr

Την προηγούμενη Πέμπτη, ένας αναγνώστης σχολίαζε: «Να τα ξεπουλήσουμε όλα λοιπόν, και την ΕΡΤ στους Παγκοσμιοποιητές και τη ΔΕΗ να έρθουν ανεμογεννήτριες να δολοφονούν τα πουλάκια, να κλείσουμε τα στρατόπεδα, να διαλύσουμε και το στρατό, να μην πληρώνουμε και τους παπάδες και τότε τι θα μείνει από την πατρίδα μας;»

Αυτή την «πατρίδα μας» είναι όλοι πρόθυμοι να την υπερασπιστούν. Ο αρχηγός της αντιπολίτευσης εκφωνεί λόγο μπροστά σ’ ένα πανό που γράφει «Πουλάνε το νερό, πουλάνε τη ΔΕΗ, σε λίγο θα πουλήσουνε και την Κομοτηνή». Την ίδια Πέμπτη, 3 βουλευτές του Σύριζα που ήταν βουλευτές του Πασόκ αλλά κατέβηκαν τώρα στο γήπεδο με τη φανέλα του Σύριζα, και ένας βουλευτής του Πασόκ που κατά λάθος είναι ακόμα Πασόκ και δεν έχει πάει στον Σύριζα, καταγγέλλουν την κυβέρνηση γιατί κλείνει τους 23 οργανισμούς που κλείνουν από το 2010 κι ακόμα ανοιχτοί είναι. «Αν καταργηθεί ο Οργανισμός Αποξήρανσης της Κοπαΐδας θα ξυπνήσουμε ένα πρωί και δεν θα υπάρχει Κοπαΐδα. Η Διεθνής Ακαδημία Ελευθερίας Μεσολογγίου είναι ένας φορέας που ομόφωνα αποφάσισε η Βουλή, γιατί η Ελλάδα αξίζει να στέλνει το μήνυμα ότι το Μεσολόγγι εκφράζει ένα λαό που μάτωσε για την ελευθερία. Πώς καταργείτε το Κέντρο Μελετών Θεόδωρος Κολοκοτρώνης; Μας απελευθέρωσε, θα τον ξεχάσουμε κιόλας; Θα ξεχάσουμε την ιστορία μας;» Αναρωτιέμαι, απαντάει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, πρέπει να δημιουργείται ένας δημόσιος οργανισμός για κάθε ήρωα της Επανάστασης του 1821; Να φτιάξουμε τότε ένα νομικό πρόσωπο και για τον Καραϊσκάκη, τον Ανδρούτσο.

Την ίδια μέρα, ένας βουλευτής του Πασόκ στη Βουλή καταγγέλλει τους υπεύθυνους της κρίσης, το ανεξέλεγκτο χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, τον καπιταλισμό-καζίνο, τα παιχνίδια με τα τοξικά ομόλογα. Να κατηγορεί κάποιος στην Ελλάδα τις αγορές για τη χρεοκοπία είναι σαν να κατηγορούσε για την κρίση του 2008 στην Αμερική ο κύριος Lehman Brothers τις υπηρεσίες του Δημοσίου που είναι σπάταλες. Δεν χρεοκοπήσαμε από υπερβολική απορρύθμιση των αγορών. Αλλά από υπερβολικό δανεισμό του Δημοσίου. Οι εκπρόσωποι του κρατισμού και του χρεοκοπημένου πελατειακού συστήματος μοιάζουν με τους τελευταίους ηγέτες του «υπαρκτού σοσιαλισμού», τους διάφορους Τσαουσέσκου. Την ώρα που οι λαοί τους στέναζαν από την έλλειψη βασικών αγαθών, αυτοί κατηγορούσαν τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό και το διεθνή καπιταλισμό.

Έτσι επιστρέφουμε στη βασική ερώτηση: Τι είναι δεξιό και τι αριστερό στην Ελλάδα σήμερα; Ακόμα καλύτερα, τι είναι συντηρητικό και τι προοδευτικό; Η Ευρώπη έχει πρόβλημα. Γερνάει. Δηλαδή χάνει σε παραγωγικότητα, χάνει σε ανταγωνιστικότητα. Όπως κάθε γερασμένος οργανισμός, έχει βαρύνει, γραφειοκρατικοποιείται, προσπαθεί να διατηρήσει τον πλούτο όχι να τον δημιουργήσει, σκέφτεται την ασφάλεια και φοβάται το ρίσκο. Το ρίσκο όμως είναι προοδευτικό, αυτό επιτρέπει την κοινωνική κινητικότητα. Όχι η διατήρηση των προνομίων, των προσόδων, των κεκτημένων μιας άλλης εποχής όταν κυριαρχούσε στον κόσμο. Η Ευρώπη και η Ελλάδα ακόμα περισσότερο, γιατί δεν έχει κάνει ούτε καν τις μεταρρυθμίσεις που οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έκαναν εδώ και 30 χρόνια, έχει πρόβλημα. Και ένα δύσκολο στοίχημα αν δεν θέλει απλώς να φτωχύνει και να περάσει στο περιθώριο της ιστορίας. Να μειώσει το κόστος της γραφειοκρατίας, να ελαφρύνει τις δομές, να ανανεώσει τα αρτηριοσκληρωτικά συστήματά της, αλλά να μπορέσει συγχρόνως να διατηρήσει το ευρωπαϊκό κεκτημένο για το οποίο τη ζηλεύουν όλοι. Δηλαδή το κοινωνικό κράτος, τα εργασιακά δικαιώματα, τις ελευθερίες. Να υπερασπίσει δηλαδή τη δουλειά και την κοινωνική πρόνοια, αλλά όχι τη γραφειοκρατία και τα προνόμια.

Εδώ είναι το πρόβλημα. Γιατί οι ισχυροί μέσα στην κοινωνία δεν θέλουν να χάσουν τα προνόμιά τους. Η κρατική γραφειοκρατία και η κομματοκρατία προσπαθούν να διατηρήσουν το χρεοκοπημένο καθεστώς μεταφέροντας τα βάρη στους ασθενέστερους. Κόβουν τις δημόσιες επενδύσεις οι οποίες βελτιώνουν το βιοτικό επίπεδο και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Μειώνουν τις κοινωνικές δαπάνες, δηλαδή κάνουν την ζωή για τους ασθενέστερους εφιαλτική. Η προπαγάνδα ότι η φτώχεια είναι αναπόφευκτο αποτέλεσμα των μνημονίων είναι το άλλοθι για να κρύψουν την αλήθεια. Η κατανομή των δημόσιων δαπανών και η κατάρρευση των δημόσιων υπηρεσιών είναι η αιτία που η χώρα μας υφίσταται οξύτερα τα αποτελέσματα της ύφεσης. Αν έκλειναν οι εκατοντάδες άχρηστοι φορείς, αν οι υπηρεσίες του κράτους έκαναν τη δουλειά τους, αν το κράτος δηλαδή παρείχε τις υπηρεσίες που όφειλε, το κέρδος για τους πολίτες θα ήταν απτό. Δεν θα πλήρωναν 5,2 δις το χρόνο για φροντιστήρια, ας πούμε. Δεν θα πλήρωναν, ανά νοικοκυριό, τη μεγαλύτερη ιδιωτική δαπάνη για την υγεία στην Ευρώπη. Αλλά δεν λένε γι’ αυτά τα προβλήματα, που υπήρχαν και πριν την κρίση. Λένε για τον ΟΠΑΠ. Δεν λένε για τους άνεργους που παίρνουν επίδομα ανεργίας ο ένας στους εννιά. Λένε για τα Αμυντικά Συστήματα και την Ακαδημία Ελευθερίας. Δεν λένε για τους ασφαλισμένους του ΤΕΒΕ που έμειναν εκατοντάδες χιλιάδες ανασφάλιστοι, λένε για τις συντάξεις άγαμων θυγατέρων.

Δεν έκαναν ποτέ απεργία για τα φακελάκια, γιατί παίρνεις ραντεβού σε 4 μήνες στα νοσοκομεία, γιατί μια εγχείρηση κοστίζει 10 φορές παραπάνω από τη Γερμανία, γιατί πληρώνουμε για φάρμακα λες και είμαστε χώρα 80 εκατομμυρίων. Δεν έκαναν ποτέ μια απεργία γιατί τα σχολεία έγιναν πάρεργο και η εκπαίδευση έκανε απαραίτητα τα φροντιστήρια. Δεν έκαναν ποτέ μια διαδήλωση γιατί η γραφειοκρατία κοστίζει το 8% του ΑΕΠ, 15 δις, το διπλάσιο και τριπλάσιο από τις άλλες χώρες. Κάνουν μόνο για να έχει μια χρεοκοπημένη χώρα δεκάδες κανάλια και ραδιόφωνα χρηματοδοτούμενα από το δημόσιο χρήμα. Για να έχουν τα κόμματα ως περιουσία τις επιχειρήσεις που πληρώνει ο λαός με τους φόρους του. Κάνουν αγώνες για να διατηρήσουν τους άχρηστους φορείς, στα ΔΣ να βολεύεται η κομματική ελίτ και οι πελατειακοί στρατοί στις πολυτελείς θέσεις. Ζητάνε νέες προσλήψεις στο Δημόσιο και νέες πρόωρες συνταξιοδοτήσεις. Κάθε μέρα οι εφημερίδες βγαίνουν με τίτλο «σύνταξη στα 50».

Κάνουν δηλαδή αγώνες για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους. Γιατί προνόμια είναι, αφού δεν τα έχουμε όλοι. Μπορούμε να τα έχουμε όλοι; Εδώ με τους μισούς και χρεοκοπήσαμε. Αυτή είναι η ιστορία των 5 χρόνων κρίσης. Η διάκριση μνημόνιο-αντιμνημόνιο εφευρέθηκε για να κρύψει το δίλημμα αλλαγή ή στασιμότητα. Η μεγαλύτερη νίκη του συστήματος εξουσίας ήταν ότι έφτιαξε μια δήθεν αντιπολίτευση που δεν ήθελε την ανατροπή, αλλά την παλινόρθωσή του. Που δεν αντιμετώπιζε τη χρεοκοπία, αλλά τη δανειακή σύμβαση που μας γλίτωσε από την ολοκληρωτική χρεοκοπία και δεν μας άφησε να γίνουμε Αργεντινή.

Όλα αυτά τα χρόνια η προσπάθεια που έγινε ήταν να διασωθεί το πελατειακό κράτος, να διασωθεί η κρατική γραφειοκρατία, να διασωθούν οι κρατικές-κομματικές εταιρείες και οι προμηθευτές τους, να διασωθούν τα προνόμια και οι πρόσοδοι που οι διάφορες συντεχνιακές ομάδες είχαν πετύχει μέσα στο κουβάρι των πελατειακών σχέσεων. Εις βάρος της πλειοψηφίας.

Αυτό άλλωστε είναι το πραγματικό πρόβλημα της Κεντροαριστεράς.Δέσμια του πελατειακού κράτους, δεν μπορεί να πει τις οδυνηρές αλλά χρήσιμες αλήθειες. Την υπεράσπιση του χρεοκοπημένου συστήματος την κάνει επιθετικότερα η συντηρητική Αριστερά. Δεν τολμάει να πει ότι τη δεκαετία του ’90, όταν η Γερμανία ήταν ο ασθενής της Ευρώπης, ήταν ο Σρέντερ με τις μεταρρυθμίσεις που έβαλε τα θεμέλια για τη σημερινή γερμανική ευημερία. Ότι ο Ολάντ πριν λίγους μήνες εξήγγειλε στροφή στην ανάπτυξη με μείωση των κρατικών εξόδων. Ότι ο Ματέο Ρέντσι ανακοίνωσε λιτότητα για την κρατική γραφειοκρατία και όχι για τους πολίτες. Αλλά ο Ρέντσι είχε το θάρρος να πει την περιεκτική και αποκαλυπτική φράση: «Η πολιτική συνήθιζε να διευρύνει το πεδίο δράσης της και οι πολίτες αναγκάζονται να πληρώνουν». Επειδή δεν μπορούν να το πουν αυτό, λένε όλοι μαζί «όχι στη λιτότητα». Εννοούν τη δική τους λιτότητα. Γιατί η δική μας είναι δεδομένη, κάποιος πρέπει να πληρώνει. Αυτό, οι βολεμένοι «ριζοσπάστες» της κρατικής επιχορήγησης, αποφεύγουν να το αναφέρουν. Η προοδευτική παράταξη θα δημιουργηθεί, όταν πει όλα τα πράγματα με το όνομά τους.

Μπάνιο στο Ποτάμι;

Του Λεωνίδα Καστανά, από την athensvoice

Όταν είχε πια φανεί ότι το «Colpo 58» κινδύνευε βάσιμα να καταλήξει ως ΠΑΣΟΚ+, υποστήριξα, εντός των 58 ότι η Πρωτοβουλία έπρεπε να μετεξελιχθεί σε Παράταξη, με όνομα, γραφεία και τηλέφωνο. Με θέσεις-αιχμές, με δημόσια παρουσία και παρέμβαση στα καθημερινά πολιτικά δρώμενα. Με διευθυντήριο και αρχηγό. Ένα πρόσωπο φρέσκο, καθαρό, χαλαρό και κυρίως νέο, που θα την εκπροσωπούσε. Η πλειοψηφία ωστόσο είχε διαφορετική γνώμη και η υπόθεση έλαβε ένα ένδοξο τέλος. Και γράφω ένδοξο για δύο λόγους. Πρώτο γιατί απέδειξε στο πανελλήνιο τη δομική αδυναμία των δύο κομμάτων της Κεντροαριστεράς να φτιάξουν τον «τρίτο πόλο». Και δεύτερο, γιατί η αδυναμία των 58, έδωσε δύναμη στον Σταύρο Θεοδωράκη να κάνει το δικό του βήμα προς τα μπρος.

Είναι τέτοια η απέχθεια του κόσμου προς το παλιό πολιτικό σύστημα που ένας αλλά αποφασισμένος να τραβήξει μπροστά μπορεί να κάνει τη διαφορά. Και δεν είναι οι καινοτόμες και ρηξικέλευθες θέσεις που τον κάνουν ελκυστικό. Δεν είναι μόνο η καθαρότητα, το μη πολιτικό παρελθόν, η αμεσότητα, η αναγνωρισιμότητα. Είναι κυρίως η Απόφαση. Η Τόλμη να βγεις απέναντι στα «θηρία», στους μηχανισμούς, στα διαπλεκόμενα και να διεκδικήσεις το δικαίωμα της πολιτικής ύπαρξης, της εγκατάστασης στο πολιτικό τοπίο. Να κοιτάξεις στα μάτια τους πολιτικούς γαιοκτήμονες και τους μπιστικούς τους. Να τους βγάλεις τη γλώσσα.

Η Ελλάδα απέφυγε την ανοιχτή χρεοκοπία. Το πολιτικό - οικονομικό σύστημα τη διέσωσε και μαζί μ’ αυτήν και τον εαυτό του. Με το χρήμα των ξένων, αλλά τη διέσωσε. Δεν είναι λίγο και μόνο οι μικρόψυχοι δεν του το αναγνωρίζουν. Αλλά η διάσωση απαιτεί και την Αλλαγή. Χωρίς αυτή η χώρα δεν θα λυτρωθεί ποτέ, δεν θα περάσει σε χρόνους ευημερίας. Θα ψυχορραγεί, θα κινδυνεύει κάθε μέρα, θα εξαρτάται, θα διχάζεται, θα «πυρπολείται» από λόγους κενούς και το χειρότερο, θα πάψει να ελπίζει. Τα σημερινά πολιτικά κόμματα αδυνατούν να της υποδείξουν ένα ασφαλές έστω και κακοτράχαλο μονοπάτι προς το Άλλο, το Ευρωπαϊκό, το Παραγωγικό, το Ορθολογικό. Δεν είναι μόνο ότι δεν θέλουν. Είναι ότι δεν μπορούν. Δεν το ξέρουν και το φοβούνται. Δείτε τη Δεξιά. Σαρώνει τους περισσότερους και κυρίως τους αδύναμους για να περισώσει το κάστρο της, το πελατειακό της κράτος. Και όταν καταφέρνει να φτιάξει ένα κομπόδεμα θέλει να το σπρώξει πάλι σε αυτό, γιατί αυτό το αντιπαραγωγικό ερείπιο είναι το σπίτι της. Και δεν θέλει να το χαλάσει. Δείτε την Αριστερά. Έχει τη συγκυρία με το μέρος της. Και όμως αδυνατεί να διατυπώσει μια αληθινή, μετρημένη, ορθολογική πρόταση. Η ιδεοληψία, ο λαϊκισμός, η διχαστική λογική της τρώνε τα σωθικά και της κρατούν τα χέρια δεμένα πισθάγκωνα, δούλα στη σοσιαλιστική ουτοπία, ενώ γύρω της ο κόσμος αλλάζει, η τεχνολογία καλπάζει, ο τρίτος κόσμος απειλεί, το παραγωγικό - οικολογικό ζήτημα φλέγεται. Δείτε και το Κέντρο. Διχασμένο, αδύναμο, δέσμιο της διαχειριστικής λογικής, περιορίζεται στο ρόλο του κομπάρσου, μηρυκάζοντας παλιά μεγαλεία. Αναποφάσιστο για τις δόσεις της αριστεροσύνης και του φιλελευθερισμού που πρέπει να βάλει στο ποτήρι του.

Και ξαφνικά αλλά με αιτία κάνει ντου από παντού ένα Ποτάμι. Και οι αργόσχολοι σταματούν την πρέφα, «τι τρέχει;». Τα εκδοτικά συγκροτήματα εκνευρίζονται, «ποιος είναι αυτός που τόλμησε;». Οι διανοούμενοι ξανακοιτάνε τα χαρτιά τους, «το γράφει αυτό πουθενά;». Τα κόμματα αιφνιδιάζονται και λένε κακίες, «εύχομαι καλή επιτυχία στις εκπομπές που θέλουν να γίνουν κόμμα». Οι απελπισμένοι ανασηκώνονται, «λες;». Οι δυσκοίλιοι αρχίζουν τη μίρλα, «θέσεις έχει;». Το καλύτερο; Οι νέοι κλικάρουν πάνω του, «Αυτό είναι τούμπανο, δεν υπάρχει…». Και είμαστε έτοιμοι να ζήσουμε ένα διαφορετικό πανηγύρι. Μια περιπέτεια μέσα στην άνοιξη καθώς της πρέπει. Ένα ξαφνικό έρωτα με την πολιτική, έτσι στο χύμα και στο υπόρρητο κύμα του ποταμού. Αλλά με κατεύθυνση πάντα νοτιοανατολικά, όπως το θέλει η περιστροφή της Γης. Γιατί γυρίζει αυτή και μεις γυρίζουμε μαζί της, γιατί «τα πάντα ρει και ουδέν μένει».

Η συνταγή είναι αυτή που απαιτούν οι ανάγκες μας, left και liberal. Τέλος με τους μανιχαϊσμούς Δεξιά και Αριστερά. Οι λύσεις που απαιτεί η περίπτωσή μας είναι ορθολογικές επιλογές σε καπιταλιστικό περιβάλλον σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης. Οι συμπολίτες μας δεν θέλουν πολλά. Αναζητούν πρόσωπα νέα, διαυγή, με πίστη σε μια πραγματικά ενιαία Ευρώπη. Κράτος λιτοδίαιτο, αποτελεσματικό, συνεχώς αξιολογούμενο, προσανατολισμένο στη δικαιοσύνη και την αλληλεγγύη. Πολιτικό σύστημα διάφανο, χωρίς προνόμια. Οικονομία ελεύθερη, παραγωγική, εξωστρεφή, ανοιχτή στις προκλήσεις, που θα επενδύει τα κέρδη της και ως εκ τούτου θα τα αναδιανέμει. Τα λένε κι άλλοι; Ίσως. Αλλά ή δεν τα εννοούν, ή δεν τα κάνουν, ή ποτέ δεν πάλεψαν για να γίνουν. Ο κόσμος δεν θέλει να παρακολουθεί ένα θέατρο πολιτικών ζόμπι, δεν έχει χρόνο για χάσιμο. Θέλει δουλειά και τριαντάφυλλα. Δεν θέλει να του τα χαρίσει κανένας Μεσσίας, κανένα Σύστημα. Θα τα βρει μόνος του. Αλλά μην του βάζετε τρικλοποδιές. Αφήστε τον να ανασάνει και να δουλέψει. Μην του στερείτε δημόσια αγαθά όπως η Υγεία και η Παιδεία για να βολεύονται οι πελάτες σας. Μη βάζετε κομματικούς δραγάτες να του ρουφάνε την ικμάδα. Μην του «κλέβετε» το βιος του.

Λέω να βουτήξουμε στα παγωμένα νερά του Ποταμού. Να αναριγήσουμε από τη φρεσκάδα του. Να αφεθούμε στην «υπόσχεση» που καταθέτει. Να κολυμπήσουμε μαζί του. Μα κι αν αποτύχει, αν ξεφουσκώσει; Ε και τι έγινε; Θα πάμε γι’ άλλα. Θα το κάνουμε αλλιώς. Θα το πούμε αλλιώς. Αλλά πάντα θάναι κάτι νέο. Κάτι δικό μας.

Γιατί όπως έγραψε και η φίλη μου Ειρήνη Αγαπηδάκη στο fb: «Το πεπρωμένο είναι για τους μέτριους, τους νοικοκυραίους. Οι άλλοι, οι πολύ λίγοι, οι “Άσωτοι” παλεύουν να κάνουν το δύσκολο να ζήσει». 

Δήμοι: κόμματα τέλος

Του Κώστα Ρεσβάνη, από τουςprotagon.gr

Δεν γνωρίζω αν είναι μόνο δική μου διαίσθηση, αλλά από όσα βλέπω αυτή τη στιγμή στον χώρο της Τοπικής  Αυτοδιοίκησης, ενόψει των εκλογών, είναι η τελευταία φορά που θα έχουμε περιφερειάρχες και δημάρχους με κομματική ετικέτα στο κούτελο. Το ελπιδοφόρο μήνυμα έστειλαν οι ψηφοφόροι και από τις προηγούμενες εκλογές στις δύο μεγαλύτερες πόλεις της χώρας -Καμίνης, Μπουτάρης- αλλά οι πολύχρωμες κομματικές ελίτ το έστειλαν πίσω με την ένδειξη «άγνωστοςπαραλήπτης».

Την άποψη των πολιτών τη βλέπουμε όμως ήδη σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, σε δήμους και περιφέρειες: σε όσες δημοσκοπήσεις έχουν γίνει έως τώρα, δεν έχουν αποδώσει οι προσπάθειες του ΣΥΡΙΖΑ να δώσει στις αυτοδιοικητικές εκλογές αντιμνημονιακό χαρακτήρα με κομματικούς υποψήφιους δημάρχους -Σακελλαρίδη και Μηταφίδη- και για περιφερειάρχες Δούρου και Χαραλαμπίδου. Αλλά και, παρά το νεοδημοκρατικό μύρο της Ν.Δ., στο μέτωπο του Κουμουτσάκου και Σπηλιωτόπουλου ή του Ιωαννίδη και του Καλαφάτη, οι πολίτες αντέδρασαν αρνητικά στην κομματική ποδηγέτηση.

Υπάρχουν κάποια σίγουρα κλειδιά για αυτή τη διαφαινόμενη νίκη των υποψηφίων που στηρίζονται από μικρότερα κόμματα, δεν έχουν για νονό κανένα, αλλά κάνουν γκελ στην κοινωνία των πολιτών με τις πράξεις τους.

-Στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Καπα Research, υπάρχει ένα εύρημα που ελάχιστοι πρόσεξαν. Σε ερώτηση «Με ποιο κριτήριο θα ψηφίσετε στις δημοτικές και περιφερειακές εκλογές;», το 60% απάντησε «με σκοπό την καλύτερη εκπροσώπησή μου στον δήμο και στην περιφέρεια» και μόλις το 22% «για να δείξω την αντίθεσή μου στην ακολουθούμενη πολιτική της κυβέρνησης».

- Η απαξίωση των κομμάτων, άλλοτε δικαίως, άλλοτε αδίκως, παρασύρει και τις υποψηφιότητες που προτείνουν.

- Η πολύχρονη και ανεξέλεγκτη διαχείριση των οικονομικών από κομματικούς υποψηφίους στους δήμους και παλαιότερα στις νομαρχίες, με προφανή ανοχή της κεντρικής εξουσίας, τους έδωσαν, με αδιάσειστα στοιχεία που έχουν δημοσιευτεί, το χρυσό μετάλλιο της διαφθοράς (εναλλάσσονταν με τις Πολεοδομίες!). Ο Παπαγεωργόπουλος είναι ένα ακραίο χαρακτηριστικό παράδειγμα.

- Η διαπλοκή των κομμάτων και των εκλεκτών τους στην αυτοδιοίκηση, οδήγησαν σε άθλιες πελατειακές σχέσεις που τροφοδοτούνταν αμφίδρομα, με αποτέλεσμα οι αυτοδιοικητικές μονάδες να πέφτουν στα βράχια της χρεοκοπίας, να ζητούν όλο και περισσότερα από τον κρατικό κορβανά, δηλαδή από τις τσέπες όλων μας.

Να σταθούμε σε ένα μόνο αντίθετο παράδειγμα, στον Δήμο Αθηναίων δίνοντας λίγους αριθμούς για τον δημοτικό ραδιοσταθμό 9.84. Επί τυφώνος Κακλαμάνη, το 2010, ο σταθμός έπαιρνε επιχορήγηση 16.000.000 ευρώ, σήμερα 4.300.000 ευρώ. Το 2010 υπήρχαν 340 εργαζόμενοι, από τους οποίους 280 δημοσιογράφοι -κάποιοι αργόμισθοι  έκαναν πάρτι. Σήμερα οι εργαζόμενοι είναι 180 και οι δημοσιογράφοι 120. Το 2010 η ετήσια μισθοδοσία ήταν 10 εκατ. ευρώ, σήμερα η μισθοδοσία όλων των εργαζομένων είναι 3,5 εκατ. ευρώ. Το αντίδωρο του Καμίνη στους δημότες ήταν ένας αξιοπρεπής, πλουραλιστικός δημοτικός σταθμός, με μειωμένα έξοδα και με αξιόλογους παραγωγούς που δεν προσβάλουν την αισθητική και τα αυτιά του ακροατή.

Τι αντιτείνουν σε αυτές τις προσπάθειες νοικοκυρέματος οι κομματικοί υποψήφιοι; Έως σήμερα καταναλώνονται σε ανούσια μικροπολιτικά κόλπα. Σε ένα αρμονικό ντουέτο Σακελλαρίδης και Σπηλιωτόπουλος βρήκαν το σλόγκαν: «Είναι ο εκλεκτός του Βενιζέλου». Μα, σύντροφοι, αν ο Βενιζέλος είχε τη δύναμη να επιβάλλει τον Καμίνη, τώρα θα ήταν, τουλάχιστον, αξιωματική αντιπολίτευση! Ψυχραιμία και ας μη λησμονούμε την κοινωνία των πολιτών που πλέον δείχνει στους Καμίνηδες την εμπιστοσύνη της.

Άλλη, εξόχως πολιτική αντιπαράθεση: «Είναι ένας λογιστής» (Σπηλιωτόπουλος), «Είναι διαχειριστής πολυκατοικίας» (Σακελλαρίδης). Αυτή είναι άραγε η επί της ουσίας κριτική που περιμένουν οι πολίτες; Ή μήπως είναι αυτή της -γνωστής για το πολιτικό της μέγεθος- Φωτεινής Πιπιλή: «Ο Καμίνης; Έλα καλέ…Μια μετριότητα».

Φαντάσματα του παρελθόντος

Του Πάσχου Μανδραβέλη, από την Καθημερινή.

Από το 1974 είχε να δει ο κόσμος εισβολή σε κυρίαρχο κράτος, που βρίσκεται στον χώρο ο οποίος ονομάστηκε «ευρωπαϊκός, από τον Ατλαντικό μέχρι τα Ουράλια». Τα τελευταία σαράντα χρόνια αυτά γίνονταν στην Ασία (π.χ. Αφγανιστάν, Ιράκ) ή έστω στην αυλή της Ευρώπης (π.χ. Γεωργία). Υπήρξαν οι εθνοκαθάρσεις στην πρώην Γιουγκοσλαβία, αλλά τουλάχιστον μετά την τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο, η ευρωπαϊκή ήπειρος δεν ξανάζησε παραβίαση εξωτερικών συνόρων· έστω με τον τρόπο που ο Πούτιν έστειλε τα στρατεύματά του στην Κριμαία.

Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Ρωσία έχει νόμιμα δικαιώματα στην Κριμαία. Η περιοχή παραχωρήθηκε το 1954 από τον Χρουτσόφ στην τότε Σοβιετική Δημοκρατία της Ουκρανίας· η Ρωσία μετά την ανεξαρτητοποίηση της Ουκρανίας από τον σοβιετικό ζυγό έχει νοικιάσει τη ναυτική βάση μέχρι το 2024 και η συμφωνία προβλέπει την παρουσία ρωσικών στρατευμάτων στην περιοχή. Αλλά πάλι «νόμιμα δικαιώματα» επικαλέστηκε και η Τουρκία το 1974· ήταν εγγυήτρια δύναμη της Κύπρου με στρατιωτική παρουσία στο νησί. Αν θυμηθούμε λίγο την πρόσφατη τραγική ιστορία του ελληνισμού την ίδια δικαιολογία που λέει ο Πούτιν στους συνομιλητές του χρησιμοποίησε και η Τουρκία: την προστασία των Τουρκοκύπριων από την επιθετικότητα των Ελλήνων πραξικοπηματιών, οι οποίοι ανέτρεψαν τον νόμιμα εκλεγμένο πρόεδρό της αρχιεπίσκοπο Μακάριο. Κι αν, όπως λένε, στις μεγάλες διαδηλώσεις (που είχαν ως αποτέλεσμα την ανατροπή της κυβέρνησης Γιανουκόβιτς), δραστηριοποιήθηκαν Ουκρανοί ακροδεξιοί, η τότε κυβέρνηση του Σαμψών (και του στρατηγού Ιωαννίδη που την ήλεγχε) ήταν αναντάμ-παπαντάμ ακροδεξιά.

Γι’ αυτό πρέπει να προσέχουν πολύ τι εύχονται όλοι εκείνοι που δελεάζονται από τα μπράτσα του Βλαδίμηρου Πούτιν, όπως τα παρουσιάζει ο ίδιος με κάθε ευκαιρία· είτε με τις προπαγανδιστικές καμπάνιες (τον έχουμε δει να κάνει τα πάντα: να καβαλά ημίγυμνος άλογα, να ψαρεύει ημίγυμνος, να πυροβολεί ημίγυμνος, να νικά τους αντιπάλους του στο τζούντο -ντυμένος- κ.λπ.), είτε με την επίδειξη ισχύος σε πιο αδύναμες χώρες, όπως είναι η Γεωργία ή η Ουκρανία (μην αναφέρουμε την Τσετσενία την οποία έχει ισοπεδώσει).

Ας μη σταθούμε μόνο στο γεγονός ότι οι απλοί πολίτες πληρώνουν το μάρμαρο της έντασης και τα πολιτικά παιχνίδια ηγετών που θα κάνουν τα πάντα για να κρατηθούν στην εξουσία· μην ξεχνάμε τους δεκάδες χιλιάδες θανάτους και ξεριζωμούς στη Γιουγκοσλαβία κατά τη δεκαετία του ’90. Υπάρχει κάτι περισσότερο: οι αδύναμες χώρες πρέπει να έχουν ως πρώτο μέλημά τους την τήρηση της διεθνούς νομιμότητας. Οπως και οι αδύναμοι σε μια κοινωνία στο μόνο που μπορούν να ελπίζουν είναι η τήρηση της δημοκρατικής νομιμότητας, έτσι και οι μικρές χώρες δεν μπορούν παρά να ελπίζουν στην εγκαθίδρυση ενός διεθνούς δικαίου που δεν θα επιτρέπει στους ηγέτες να πράττουν όπως βολεύει· όχι με γνώμονα το έθνος τους αλλά τις πολιτικές επιδιώξεις τους. Για την τήρηση της διεθνούς νομιμότητας εξάλλου δεν παλεύουμε σαράντα χρόνια τώρα στο Κυπριακό; Μπορούμε να απεμπολήσουμε όλον αυτόν τον αγώνα διότι διάφοροι μικρόνοες φτιάχνουν πάλι ανεδαφικά σενάρια «είτε για τον Μόσκοβο που θα σώσει το ρωμέικο», είτε για τον Πούτιν που θα γκρεμίσει τον καπιταλισμό;

Το πρόβλημα του Σταύρου

Του Τάκη Μίχα, από τους protagon.gr

Πολλά τα θετικά  στοιχεία της νέας κίνησης «Το ποτάμι» -με πρωταρχικό ασφαλώς θετικό στοιχείο την προσωπικότητα του ιδρυτή της, δημοσιογράφου Σταύρου Θεoδωράκη. Σημαίνει αυτό ότι το κόμμα θα ευδοκιμήσει;

Κατά την άποψή μου, το εγχείρημα παρουσιάζει ένα θεμελιώδες πρόβλημα: χρησιμοποιεί την πολιτική τεχνολογία της «φωνής», ενώ οι δυνητικοί οπαδοί του βρίσκονται κυρίως στον αστερισμό της «εξόδου». Αυτή η θεμελιώδης ασυμβατότητα προδικάζει τα όρια του εγχειρήματος.

Η πολιτική επιστήμη διακρίνει μεταξύ δύο τρόπων άσκησης της πολιτικής: ο ένας  είναι η «φωνή». Εδώ, αν διαφωνείς με μια απόφαση ή με μια κυβέρνηση, διαμαρτύρεσαι, διαδηλώνεις, ή ψηφίζεις εναντίον στις εκλογές, ή κάνεις ένα νέο κόμμα ή πολιτική κίνηση. Αυτή είναι η πολιτική τεχνολογία την οποία επέλεξε ο Σταύρος και οι συνεργάτες του.

Ο δεύτερος τρόπος είναι η «έξοδος». Εδώ, όταν διαφωνείς «ψηφίζεις με τα πόδια σου», αποχωρώντας από ένα δεδομένο φυσικό ή νοηματικό περιβάλλον και «μεταναστεύοντας» σε ένα άλλο περιβάλλον που ανταποκρίνεται περισσότερο στα ιδεώδη σου.

Το πρόβλημα, λοιπόν, είναι ότι οι περισσότεροι δυνητικοί οπαδοί της νέας κίνησης βρίσκονται πλησιέστερα  στην πολιτική τεχνολογία της «εξόδου» παρά σε αυτή της «φωνής». Πρόκειται για νέα άτομα, που βλέπουν την πολιτική όχι ως υποχρέωση της «συμμετοχής» στα κοινά, αλλά ως άσκηση του δικαιώματος της «εξόδου» από τα κοινά.

Όλοι οι νέοι ταλαντούχοι άνθρωποι, με νέες ιδέες και διάθεση να αναλάβουν ρίσκο, έχουν ήδη φτιάξει τα χαρτιά τους για να μεταναστεύσουν από την Ελλάδα ή είναι στην διαδικασία να τα φτιάξουν. Καμιά ιδέα για νέες συλλογικές προσπάθειες, κανένα όραμα κοινωνικής αναγέννησης δεν πρόκειται να τους μεταπείσει. Διότι γνωρίζουν -όπως άλλωστε γνωρίζουμε όλοι μας- ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται ποτέ να αποτελέσει ένα φυτώριο δημιουργικότητας και καινοτομιών. Αυτό υπαγορεύει ολόκληρη η ιστορία της χώρας και όχι απλά η ιστορία των τριών τελευταίων ετών της κρίσης.

Συνοπτικά, η μαγιά του νέου κόμματος σε λίγο θα βρίσκεται εκτός της χώρας. Τους potamistas θα τους βρίσκει κανείς στο Μανχάταν, στο Άμστερνταμ, στο Λονδίνο, στην Σιγκαπούρη- οπουδήποτε εκτός της Ελλάδας. «Το ποτάμι» πιθανότατα θα έπαιρνε διψήφιους αριθμούς σε εκλογές στις προαναφερθείσες περιοχές, όμως όχι στην Ελλάδα. Αυτοί που θα παραμείνουν στην Ελλάδα απλά θα αναπαράγουν την μιζέρια. 

Αν θα υπάρξει ένα «ποτάμι» στο μέλλον αυτό θα είναι το ποτάμι της «εξόδου» των ταλαντούχων από την Ελλάδα. Οι  νέοι δημιουργοί δεν αναζητούν το brand τους στην «ευρύτερη Αριστερά» (ούτε φυσικά στην «ευρύτερη Δεξιά») -όροι που έχουν πια μόνο μουσειακή αναφορά και αξία. Η νέα γενιά των δημιουργών δεν αναζητά πια τις λύσεις σε συλλογικές ψευδαισθήσεις, αλλά στην προσωπική επιβεβαίωση.

Αυτή την επιβεβαίωση οι δημιουργοί και οι καινοτόμοι του μέλλοντος δεν πρόκειται ποτέ να την βρούν εδώ -ούτε στην Ελλάδα του σήμερα, αλλά ούτε και στην Ελλάδα του αύριο. Διότι προκειμένου να δημιουργηθούν όλες αυτές οι συνθήκες και οι θεσμοί που προάγουν τη δημιουργικότητα, χρειάζονται αιώνες. Δεν δημιουργούνται από τη μια ημέρα στην άλλη.

Γι' αυτό ο κάθε νέος που κρίνει ότι έχει κάτι να προσφέρει θα αναζητήσει ορθολογικά την προσωπική του επιβεβαίωση και καταξίωση σε χώρες, όπου αυτές οι συνθήκες έχουν μέσα από αιώνες διαδικασιών παγιωθεί. Είναι τελείως ανορθολογικό να πιστεύουμε ότι θα προσπαθήσει να βρεί κανάλια για την έκφραση της δημιουργικότητάς του σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου οτιδήποτε έχει δημιουργηθεί τα τελευταία 100 χρόνια έχει ως μοναδικό στόχο να πνίξει κάθε δημιουργικότητα και κάθε καινοτομία.

Ο Μωυσής έμεινε στην ιστορία όχι γιατί έφτιαξε ένα μειονοτικό κόμμα με στόχο να εφαρμόσει «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» στο καθεστώς των Φαραώ.

Αντίθετα, έμεινε στην ιστορία διότι έδειξε στους οπαδούς ότι η μοναδική λύση ήταν η «έξοδος» απο το καθεστώς των Φαραώ.

Κατά τ' άλλα, καλή επιτυχία στο εγχείρημα!

ένα άρθρο των πρωταγωνιστών