Βαγγέλη, σε νιώθω

Της Ρέας Βιτάλη, από protagon.gr

Αυτό το πρόσωπο του νέου άνδρα έχει στοιχειώσει το μυαλό μου. Οι δρόμοι δεν είναι πια ίδιοι. Όλο νομίζω ότι κάπου θα τον δω. Τόσο που το θέλει η καρδιά μου, δεν μπορεί, θα τον βρω. Όλοι νομίζω το ίδιο έχουμε πάθει. Τον ταυτοποιώ με δικό μου άνθρωπο. Τον ταυτοποιούμε με δικό μας άνθρωπο. Θα μπορούσε να ήταν γιος μου. Ναι! Θα μπορούσε να είναι φίλος μου. Έχω πολλούς ευαίσθητους. Το ευαίσθητος είναι μεγάλο ζόρι, λογαριάζεται και ως κουσούρι.

Γνωρίζω τη διαδρομή των συναισθημάτων του Βαγγέλη. Ακούω εκείνο το «ωχ!» του στα αφτιά μου, μόλις συναπαντήθηκε με «τον νταή». Τον ανθρωπάκο με το δανεικό πέος. Οι νταήδες πάντα δανείζονται πέος. Πέος ένα αυτοκίνητο με τα γκάζια του όλα, πέος μια ομάδα δίπλα του να χειροκροτεί το κενό του, πέος τα λόγια του κι ο τρόπος που γέρνει τα χείλη, πέος το να φτύνεις λέξεις.

Μπορώ ν' ακούσω τους χτύπους της καρδιάς του Βαγγέλη, να νιώσω το πρόσωπό του να στομώνει αίμα, να τρέμει μην και ξεχειλίσει κόκκινο στα μάγουλά του... Ωχ! Πώς ξεφεύγεις από τον νταή; Από πού θ' αντλήσεις δύναμη να αμυνθεί; Υπάρχει άμυνα; Βεβαίως υπάρχει, αλλά... Περίεργο πράγμα η ντροπή. Την απωθούν όσοι τη δικαιούνται και την απορροφούν όσοι δεν τους πρέπει. Τόσο μόνος ο Βαγγέλης. Κι ο νταής, μόνος είναι, μη νομίζεις… Κατάμονος. Είδα τη μάνα του Βαγγέλη. Ένα χαμόγελο γλυκό. Πώς αλλιώς θα ήταν; Και στο πλευρό της τόσος άγνωστος κόσμος. Και δίπλα στον άγνωστο Βαγγέλη τόσος κόσμος. Τόσοι εθελοντές. Λατρεύω τα αντανακλαστικά της κοινωνίας μας τέτοιες ώρες. Πώς απλώνουμε με μιας κρυμμένους θησαυρούς! Αν μιλούσαμε οι άνθρωποι; Αν μαθαίναμε τα στόματα ν' ακολουθούν διαδρομές του λόγου; Αν πάνω από έγνοιες για «ξένες γλώσσες», βάζαμε οι γονείς τη γλώσσα των συναισθημάτων, των σκέψεων, των προβληματισμών… Την επικοινωνία. Μπορώ να φανταστώ και τους γονείς κάθε νταή. Μιλάμε για bullying στα παιδιά. Ενημερώνουμε. Καλά κάνουμε. Μα στους γονείς πιο πολύ πρέπει ν' απευθυνθούμε. Στη σπορά του νταή. Μεγαλώνοντας τρία παιδιά… Πώς το είχε πει μια μάνα σ’ ένα ντοκυμαντέρ; Κάντε εσείς τις μελέτες σας στα εργαστήριά σας… Εγώ έχω το εργαστήριο μπροστά στα μάτια μου, όλο το 24ωρο. Λοιπόν οι γονείς των «νταήδων» έχουν δυο πρόσωπα πάνω στα πρόσωπά τους. Το μισό λειτουργεί με το ένστικτο… Γνωρίζουν ότι το παιδί παραβαίνει ανθρώπινους, ψυχής νόμους, βλέπουν το κακό να έρχεται, το μισό τους πρόσωπο έχει αγωνία… Μα στο άλλο μισό κομμάτι προσώπου… Έχουν ένα σιχαμένο καμάρι, μια φρικτή ηδονή… Κάπου το τσογλάνι που ανατρέφουν, το καμαρώνουν κιόλας.

Ρώτησα τον μικρό μου γιο: «Γράφω για το παιδί που χάθηκε, τον Βαγγέλη. Τον έχεις δει στην τηλεόραση. Αν του έστελνες ένα μήνυμα, τι θα του έλεγες;», «Σε νιώθω», μου είπε. Μόνο δύο λέξεις. Ναι! Αυτό ακριβώς. Βαγγέλη, σε νιώθουμε. Κι αυτό, σε μια εποχή που νόμιζα ότι ξεχάσαμε να νιώθουμε. Πες μου ότι δεν είναι αργά βρε Βαγγέλη.     

H καλοδεχούμενη στροφή του ΣΥΡΙΖΑ

του Γιάννη Βούλγαρη από τα ΝΕΑ του Σαββάτου

Μέσα σε ένα κλίμα που παραμένει ακόμα αβέβαιο, ο ΣΥΡΙΖΑ επιχειρεί τα πρώτα βήματα προσαρμογής. Παρά τις εμπλοκές, το πρόσφατο Eurogroup άνοιξε έναν δρόμο. Ακολούθησε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στο οποίο ο ίδιος ο κ. Τσίπρας επισημοποίησε τη στροφή. Η οριστικοποίηση της συμφωνίας, πόσω μάλλον η εφαρμογή της, μπορεί πάντως να κρύβει κινδύνους κάποιου πολιτικού «ατυχήματος».

Η κύρια πηγή της αβεβαιότητας είναι απλή. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε πρόγραμμα ως αντιπολίτευση και ως εκ τούτου προσπαθεί να κερδίσει χρόνο ως κυβέρνηση για να το διαμορφώσει. Η πολιτική - εκλογική επιτυχία του οφείλεται στο ότι συνένωσε επιδέξια και κυνικά την κοινωνική δυσαρέσκεια λόγω κρίσης με τον εθνικιστικό λόγο, συναιρώντας τα στερεότυπα του αριστερού και του δεξιού εθνολαϊκισμού σε μια χώρα όπου η πολιτική πόλωση είναι ενδημική, η εθνικιστική ιδεολογία συνιστά κοινό τόπο, η Αριστερά ασκούσε ευρύτερη επιρροή και οι οικονομικοκοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης είναι οξύτατες. Η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ σχηματίστηκε με εκπλήσσουσα όσο και απεχθή φυσικότητα ακριβώς γιατί είχε προηγηθεί αυτή η ώσμωση. Τώρα ο ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση καλείται να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα, να αντικαταστήσει τον λόγο της ΚΟΒ και της αντιμνημονιακής δημαγωγίας με τον λόγο της διακυβέρνησης και της διαχείρισης. Εμφανώς απροετοίμαστος, αναζητεί χρόνο, επιχειρεί ελιγμούς, πραγματοποιεί απότομες στροφές, επινοεί γλωσσικούς ακροβατισμούς.

Για να είμαστε ειλικρινείς, δεν είναι η πρώτη κυβέρνηση ούτε το πρώτο κόμμα που το κάνει. Αντιθέτως, αυτός ήταν ο τρόπος άσκησης της πολιτικής στη μεταπολιτευτική Ελλάδα. Το εκάστοτε κόμμα της αντιπολίτευσης δημαγωγούσε και μοίραζε ψεύτικες υποσχέσεις. Οταν γινόταν κυβέρνηση, σπαταλούσε πολιτικό χρόνο και χρήματα προκειμένου να προσγειωθεί και να προσγειώσει την κοινωνία στην πραγματικότητα. Εφτιαχνε, με άλλα λόγια, κάτι σαν «έκτακτη πολιτική ατζέντα δημαγωγικής προσαρμογής» που κόστιζε ακριβά στη χώρα. Συνήθως αυτό γινόταν χωρίς να υπάρχει μεγάλη ανάγκη, γιατί οι πολίτες είχαν ψηφίσει τη νέα κυβέρνηση για να μην κάνει ό,τι διακήρυσσε. Ετσι και ο ΣΥΡΙΖΑ μετατρέπει σήμερα το δικό του κομματικό πρόβλημα της μετεκλογικής προσαρμογής σε εθνικό. Μόνο που σε μια χρεοκοπημένη χώρα αυτό το παιχνίδι κινδυνεύει να κοστίσει ακριβά, στην κοινωνία και στον ίδιο, καθώς δημιουργεί μικρούς φαύλους κύκλους. Η καθυστέρηση και οι ανερμάτιστες εξαγγελίες των υπουργών επιδεινώνουν την οικονομία που έτσι και αλλιώς είχε παγώσει, μεγεθύνουν τα ελλείμματα και επομένως αυξάνουν την ανάγκη δανεισμού και, ασφαλώς, νέων μέτρων. Ο ΣΥΡΙΖΑ κινδυνεύει να παρατείνει την ύφεση και τα Μνημόνια αντί να αναπροσαρμόσει γρήγορα την κυβερνητική πορεία τώρα που έχει το αναγκαίο πολιτικό κεφάλαιο. Για να είμαστε και πάλι ειλικρινείς, ο κ. Τσίπρας και η κυβέρνησή του έστριψαν ήδη με θεαματική ταχύτητα το τιμόνι, αφήνοντας πίσω την «αντιμνημονιακή» συνθηματολογία. Εκαναν καλά και ευτυχώς το έκαναν γρήγορα. Οσο ανήθικος και αν είναι ο τρόπος αυτός του πολιτεύεσθαι, περιορίζει τους κινδύνους περιπετειών στο προσεχές μέλλον.

Η αβεβαιότητα ωστόσο παραμένει και αφορά κατ' αρχάς τις αμέσως επόμενες ημέρες και εβδομάδες. Η επιδίωξη συμφωνίας με τους εταίρους είναι ακόμα στα πρώτα βήματα, μπορεί να βραχυκυκλωθεί εύκολα. Επίσης, δεν ξέρουμε τη συνοχή του ΣΥΡΙΖΑ, πιθανόν ούτε οι ίδιοι να την ξέρουν. Υπάρχει ασφαλώς ένα εθνικιστικό ρεύμα που στοχεύει στη δραχμή, συμπλέοντας επ' αυτού με την Ακροδεξιά. Το διακρίναμε και πάλι στις πρόσφατες φιλοκυβερνητικές συγκεντρώσεις που ενθάρρυνε ο ΣΥΡΙΖΑ μαζί με άλλες «αντιμνημονιακές» ακροαριστερές και ακροδεξιές ομάδες. Το διαπιστώνουμε με την επαναδραστηριοποίηση του αλήστου μνήμης παλαιού εθνικιστικού δικτύου που σήμερα ενθαρρύνεται από το δίδυμο των υπουργών Αμυνας και Εξωτερικών. Σε μια περίοδο αβεβαιότητας και δύσκολων συμβιβασμών, το ρεύμα αυτό μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη ισχύ παρεμπόδισης και υπονόμευσης της πορείας προσαρμογής της κυβέρνησης.

Σε αυτή τη διελκυστίνδα μένει να φανεί η ικανότητα του κ. Τσίπρα να συνεχίσει μια παράδοση που λειτούργησε συχνά ως ασφαλιστική δικλίδα στο πολιτικό μας σύστημα. Σε όλη τη μεταπολιτευτική περίοδο οι πρωθυπουργοί είχαν την ισχύ αλλά και την προπαρασκευή ώστε σε κρίσιμες για την Ελλάδα στιγμές να επιβάλουν μια μείζονα απόφαση ή πολιτική κατεύθυνση, ακόμα και αν το κόμμα τους διαφωνούσε ή δυσφορούσε. Ηταν τρόπον τινά οι «ανώτατοι εγγυητές» της πολιτικής υπευθυνότητας σε κρίσιμες στιγμές, όπου το άμεσο συμφέρον και η κοντόθωρη ματιά του κόμματος απειλούσαν το εθνικό συμφέρον. Χωρίς τον κ. Τσίπρα ο ΣΥΡΙΖΑ ούτε καν θα φανταζόταν την τεράστια επιτυχία που γνώρισε. Την ίδια όμως στιγμή ο κ. Τσίπρας δεν έχει ακόμα δείξει αν μπορεί να επιβάλει την πειθαρχία στο κόμμα του. Μένει επίσης να δούμε αν διαθέτει, παράλληλα με το αναμφισβήτητο πολιτικό του ταλέντο, την αναγκαία κουλτούρα και την ικανότητα να κατανοεί την εκάστοτε μεγάλη γεωπολιτική εικόνα και να παίρνει δύσκολες αποφάσεις σε κρίσιμες εθνικές στιγμές μέσα στη μοναξιά του «ανώτατου εγγυητή».

Ακόμα όμως και αν περάσουμε τον κάβο των προσεχών ημερών με την επίτευξη μιας συμφωνίας με τους εταίρους, παραμένουν τα μεγάλα ερωτηματικά που πηγάζουν από ένα δομικό πρόβλημα. Η προγραμματική κουλτούρα του ΣΥΡΙΖΑ έχει ως πυρήνα μια οπισθοδρομική κρατικιστική και συντεχνιακή αντίληψη που είναι ασύμβατη με τις κατευθύνσεις και τις δυναμικές μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής οικονομίας και κοινωνίας. Οπως φάνηκε στη Βουλή με τις προγραμματικές δηλώσεις, οι αναφορές του κ. Τσίπρα και των περισσότερων υπουργών του σε συγκεκριμένες πολιτικές και μέτρα αποτελούσαν κατευθείαν επιστροφή στο παρελθόν. Αν το πρόβλημα των επόμενων χρόνων είναι η ανάπτυξη, οι επενδύσεις και η απασχόληση, δύσκολα λύνεται με αυτές τις αντιλήψεις. Το στοίχημα της πραγματικής και σε βάθος χρόνου προσαρμογής του ΣΥΡΙΖΑ, όπως και η συνοχή του, θα παιχτεί σε αυτό το επίπεδο. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί να κυβερνηθεί με το ιδεολογικό πλαίσιο μιας μειοψηφικής ριζοσπαστικής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Από την άλλη, μια χρεοκοπημένη χώρα δύσκολα μπορεί να αναπαραγάγει ένα «ροζ ΠΑΣΟΚ», αν μη τι άλλο, γιατί δεν έχει τα λεφτά. Θα δούμε αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα βρει τον δικό του δρόμο αναπροσαρμογής.

Σε κάθε περίπτωση, στις κρίσιμες και αβέβαιες πρώτες προσπάθειες στροφής στην πραγματικότητα, ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ενθαρρυνθεί από όλες τις πολιτικές δυνάμεις που θέλουν να παραμείνει η Ελλάδα στο ευρώ. Ευκαιρίες για αντιπολίτευση θα δοθούν άφθονες. Το πιθανότερο άλλωστε είναι η κρίση να συνεχίσει να καταναλώνει κυβερνήσεις. Τούτων όμως λεχθέντων, θα πρέπει να είναι σαφές ότι αυτή η ενθάρρυνση γίνεται στο πλαίσιο μιας πλουραλιστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, όπου η διαφορά είναι σεβαστή και η κριτική ελεύθερη και αναγκαία. Η επίκληση της εθνικής ενότητας για να εκβιαστεί η υποστήριξη προς την κυβέρνηση ή η αναθέρμανση της φαντασίωσης ενός «αντιστασιακού» έθνους, στο όνομα του οποίου απειλούνται λεκτικά οι πολιτικοί αντίπαλοι, ανήκουν σε άλλες εποχές, που καλό είναι να μην επανέλθουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι άλλη μια κυβέρνηση όπως όλες οι άλλες που, δόξα τω Θεώ, εκλέγουμε ομαλά από τη Μεταπολίτευση και ύστερα. Τα υπόλοιπα είναι για τους κόλακες, τους επίδοξους επιβάτες ή τους θιασώτες ολοκληρωτικών νοοτροπιών.

Μια ιστορική ευκαιρία

Του Αλέξη Παπαχελά, από την Καθημερινή

Αυτές τις ημέρες είναι εύκολο να δει κανείς καλά όνειρα, αλλά εξίσου εύκολο να δει και εφιάλτες. Εχουν ξυπνήσει τα πιο βαθιά και τρομακτικά ρήγματα στο ελληνικό συλλογικό υποσυνείδητο. Δια γυμνού οφθαλμού διαπιστώνει κανείς ρήγματα ταξικά, συγκρούσεις ανάμεσα στους οπαδούς και τους αντιπάλους του δυτικού προσανατολισμού της χώρας και πολύ πάθος και μίσος. Ο λαός μας παθιάζεται εύκολα. Πολλές φορές στο παρελθόν παρασύρθηκε από τις σειρήνες του τυφλού εθνικισμού ή του ακραίου λαϊκισμού και εισήλθε σε εσωτερικές και εξωτερικές περιπέτειες. 1897, 1922, υπόθεση Σκοπίων είναι τα πιο τρανταχτά παραδείγματα. Όταν μας καταλαμβάνει αυτό το σύνδρομο συμβαίνουν πολλά παράδοξα μαζί: η άκρα Δεξιά δίνει το χέρι στην Αριστερά, οι πολιτικοί σύρονται από το πάθος και δεν μπορούν να το δαμάσουν και η χώρα αδυνατεί πλήρως να κατανοήσει πώς την αντιμετωπίζει ο υπόλοιπος πλανήτης. Και τα τρία είναι επικίνδυνα.

Γιατί όλα αυτά σήμερα, γιατί η αναφορά σε εθνικές περιπέτειες; Γιατί βλέπω την ανάγκη μιας εθνικής, σκληρής διαπραγμάτευσης με τους εταίρους και δανειστές. Θα τη στηρίξουμε όλοι και αν πετύχει θα βγάλουμε όλοι, ή εν πάση περιπτώσει όσοι βάζουμε την πατρίδα πάνω από κόμματα και προσωπικά συμφέροντα, το καπέλο σε όποιον το κατάφερε. Πρέπει όμως να ξέρουμε τι έχουμε απέναντί μας. Ο Ρέντσι, ο Ολάντ, ο Ομπάμα είναι σύμμαχοι στα λόγια, αλλά στην πράξη είτε κάνουν πίσω την κρίσιμη στιγμή είτε λειτουργούν όπως έκανε ο ΟΗΕ στο Κυπριακό.

Η χώρα έχει υποστεί πολλά αυτά τα πέντε χρόνια. Η πολιτική της τάξη ήταν ανεπαρκής. Το χειρότερο, όμως, που έκανε είναι να αρνείται να πάρει πάνω της το κόστος των μεγάλων μεταρρυθμίσεων που χρειαζόταν η χώρα. Έριχναν την ευθύνη στους... κακούς ξένους, κάνοντας τον μέσο Έλληνα να νιώθει όχι μόνο φτωχότερος, αλλά και ταπεινωμένος. Αυτό ήταν ό,τι χειρότερο για έναν λαό περήφανο.

Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Ο κ. Τσίπρας έχει, κατά την άποψή μου, μία μεγάλη ιστορική ευκαιρία. Μπορεί να πάει τη διαπραγμάτευση στα άκρα, αλλά μετά να προχωρήσει σε έναν μεγάλο ιστορικό συμβιβασμό που θα σώσει την παρτίδα, και την πατρίδα, και θα αλλάξει σελίδα. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν ακολουθώ το «ρεύμα». Λέω, όμως, ότι ο κ. Τσίπρας θα μπορούσε να κάνει τα εξής:

• Να στηρίξει γενναία το κομμάτι της κοινωνίας που υποφέρει.

• Να πατάξει πράγματι τη διαπλοκή και τα φαινόμενα διαφθοράς.

• Να πείσει τον πραγματικά μεγάλο πλούτο να συμβάλει στη στήριξη της χώρας.

• Να σπάσει τους φραγμούς και τα... διόδια, που επί χρόνια δεν άφηναν τη νέα και υγιή επιχειρηματικότητα να αναπνεύσει.

• Να πάρει ένα μάθημα από τη μεγάλη Κίνα και να εξηγήσει στον λαό, και το κυριότερο τους δικούς του οπαδούς, γιατί οι ιδιωτικοποιήσεις είναι θετικές για τη χώρα όπως και οι μεγάλες επενδύσεις.

• Να επιβάλει τη λήθη σε ό,τι δεν αφορά πραγματικά σκάνδαλα, διασπάθιση του δημόσιου χρήματος κ.λπ.

• Να αναδιαρθρώσει το Δημόσιο με σύμμαχους τη νέα γενιά υπαλλήλων που έχει γνώση και κέφι.

• Να αλλάξει τα πράγματα στην παιδεία, όχι όμως για χάρη των μικροσυμφερόντων που τα θέλουν άντρα αναξιοκρατίας και διαπλοκής.

Μπορεί να τα κάνει όλα αυτά; Αν ναι, θα χάσει το 3-4% των «ταλιμπάν» του, θα κερδίσει όμως μια μεγάλη πλειοψηφία και τον σεβασμό των εταίρων μας. Η οικονομία θα εκτιναχθεί, είναι βέβαιο.

Ο εφιάλτης; Ότι θα παρασυρθεί από τις δυνάμεις του μίσους, της εκδίκησης και της βίαιης σύγκρουσης με τους εταίρους χωρίς να μπορεί να κάνει πίσω. Ότι για να κρατηθεί στην εξουσία, η μάχη με τη διαπλοκή θα εξελιχθεί σε δημιουργία «δικών μας» ολιγαρχών. Ότι στην παιδεία και το Δημόσιο θα πάμε πίσω στη δεκαετία του 1980. Ότι θα φύγουν όλοι οι ξένοι επενδυτές για πολλά-πολλά χρόνια. Ο εφιάλτης λέγεται γεωπολιτικά ορφανή Ελλάδα στη δραχμή. Αυτόν τον εφιάλτη πρέπει να αποφύγουμε και να βοηθήσουμε όσο και όπως μπορούμε τον κ. Τσίπρα να αποτρέψει.

Αποτύχαμε ενθουσιωδώς!

Του Νίκου  Δήμου, από τους protagon.gr

Στην χώρα μας πολύ συχνά η αποτυχία εορτάζεται ως επιτυχία. Φτάνει να φυσήξει λίγο εθνικό αεράκι και να μας πάρει τα μυαλά. Έτσι και με τις τελευταίες περιοδείες των σούπερ-σταρ της νέας κυβέρνησης. Το μόνο χειροπιαστό αποτέλεσμά τους ήταν ότι μας έκοψαν την φτηνή ρευστότητα από την ΕΚΤ.

Όμως εμείς μαζέψαμε όλες τις καλές κουβέντες που για λόγους φιλοφροσύνης και ευγένειας μας είπαν οι διάφοροι ηγέτες, προσθέσαμε όλες τις ενθαρρυντικές γνώμες που έγραψαν διάφοροι δημοσιογράφοι, οικονομολόγοι, αριστεροί πολιτικοί, ημί-επαναστάτες κλπ., και τις αθροίσαμε, βγάζοντας το συμπέρασμα ότι η διεθνής κοινή γνώμη μας υποστηρίζει. Προσθέστε και τις ενδυματολογικές παρατηρήσεις για το στιλ του Γιάνη Βαρουφάκη για να καταλήξουμε σε αυτό που μου έγραψε σοβαρός φίλος:

«Μπράβο τους! Καταφέρανε να είμαστε πρωτοσέλιδο σε όλες τις μεγάλες εφημερίδες!».

Πρωτοσέλιδο βέβαια μπορείς να γίνεις για πολλούς λόγους – ακόμα και για ένα ειδεχθές έγκλημα. Αν βέβαια κυνηγούσαμε κανένα Όσκαρ, η δημοσιότητα θα μέτραγε. Αλλά τις αγορές όχι μόνο δεν τις συγκινεί – τις διώχνει.

Όμως δεν χρειάστηκε περισσότερο για να ξυπνήσουν τα συναισθηματικά αντανακλαστικά του Έλληνα, από τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μητροπολίτη Αμβρόσιο, μέχρι τον ορκισμένο αντι-αριστερό φίλο που μου είπε πως την επόμενη φορά θα ψηφίσει Τσίπρα γιατί τον έκανε υπερήφανο σαν Έλληνα.

Κάπως έτσι ξεκινάει και εγκαθίσταται πάλι η «ευγενής μας τύφλωσις», που μας παρέσυρε το 1897, το 1920-22, το 1974 – και μας κατέβασε στους δρόμους το 1992 για το «Μακεδονικό» – με αποτέλεσμα κάθε φορά να χάσουμε πολέμους, μάχες, εδάφη και διεθνές κύρος.

Αυτός ο αναθεματισμένος συναισθηματισμός του Ρωμιού που τον κάνει να βλέπει τις διεθνείς σχέσεις σαν οικογενειακούς καυγάδες ή σαν γκομενοδουλειές, που χωρίζει τα έθνη (και τους ανθρώπους) σε φιλέλληνες και ανθέλληνες, που βρίζει τον Σόυμπλε και την Μέρκελ λες και είναι αυτοί υπεύθυνοι για όλα τα δικά μας λάθη.

Θεωρούμε τον λαϊκισμό ως αιτία των περισσότερων προβλημάτων μας. Αλλά ο λαϊκισμός βασίζεται στην συναισθηματική μας ανωριμότητα. Αυτήν εκμεταλλεύεται.

Φαίνεται πως θα χρειαστεί αρκετός καιρός για να ωριμάσουμε ώστε να μπορούμε ψύχραιμα και ορθολογικά να κρίνουμε άτομα και καταστάσεις. Ο ενθουσιασμός και το πάθος είναι κακοί σύμβουλοι. «Δεν υπάρχουν εθνικά δίκαια, μόνον συμφέροντα» μας θυμίζει η σκιά του μέγιστου Έλληνα διαπραγματευτή Ελευθέριου Βενιζέλου…