Σύμφωνα με την λαϊκή σοφία η επανεκλογή του κυβερνώντος κόμματος στο μέλλον θα είναι εξαιρετικά δύσκολη λόγω των «σκληρών» δημοσιονομικών μέτρων που αναγκάζεται να πάρει. Καμιά κυβέρνηση, σύμφωνα πάντοτε με την λαϊκή σοφία, δεν θα μπορέσει να αντέξει τα «αντιλαϊκά» μέτρα τα οποία καλείται να λάβει η σημερινή κυβέρνηση.
Πόσο δίκιο έχει άραγε η λαϊκή σοφία; Δεν είναι άραγε αυτονόητο ότι μια κυβέρνηση που κόβει μισθούς και συντάξεις και αυξάνει τους φόρους θα αντιμετωπίσει την λαϊκή οργή στις επόμενες εκλογές; Ίσως να είναι αυτονόητο. Όμως δεν είναι και σωστό. Αυτονόητο είναι επίσης ότι ο ήλιος ανατέλλει από την Ανατολή και δύει στην Δύση-όμως από την σκοπιά της Φυσικής πρόκειται για ανοησία.
Ανάλογα ισχύουν και στο θέμα της επανεκλογής του ΠΑΣΟΚ. Διεθνείς επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι η αυστηρότητα της δημοσιονομικής προσαρμογής που εφαρμόζει μια κυβέρνηση δεν παίζει κανένα ρόλο στην πιθανότητας επανεκλογής της! Αυτό που παίζει τον καθοριστικό ρόλο είναι ο τρόπος με τον οποίο προσπαθεί να μειώσει το έλλειμμα.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας πρόσφατης μελέτης τριών καθηγητών αμερικανικών πανεπιστημίων (Α.Alesina-Harvard,,D.Carloni-Berkeley, Gianpaolo Lecce –New York).*Η μελέτη είχε ως δείγμα 19 πλούσιες χώρες του ΟΟΣΑ για μία περίοδο 33 ετών-μεταξύ των ετών 1975 και 2008. Πρόκειται για τις Αυστραλία, Αυστρία, Βέλγιο, Καναδά, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμάνια, Ελλάδα(1990-1994), Ιρλανδία (1986-1989), Ιταλία, Ιαπωνία, Ολλανδία, Νορβηγία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία ,Ηνωμένο Βασίλειο, ΗΠΑ.
Εκεί εντόπισαν δέκα περιπτώσεις στις οποίες έγινε η σκληρότερη δημοσιονομική προσαρμογή (μείωση του πρωτογενούς ελλείμματος άνω του 1.5% του ΑΕΠ). Συγκρίνοντας τα αποτελέσματα των εκλογών στις 10 χώρες που αναγκάσθηκαν να πάρουν τα σκληρότερα μέτρα με τις υπόλοιπες ανακάλυψαν ότι δεν υπήρχε αισθητή διαφορά όσον αφορά το εκλογικό αποτέλεσμα. Στις χώρες που εφάρμοσαν σκληρά μέτρα έγιναν εκείνη την περίοδο 19 εκλογές εκ των οποίων το κόμμα που είχε την εξουσία έχασε στις 7( 37% των περιπτώσεων). Το ποσοστό αυτό δεν διέφερε ουσιαστικά από τα αποτελέσματα των εκλογών στις χώρες που δεν πέρασαν από περίοδο δημοσιονομικής προσαρμογής: εκεί αλλαγές κυβερνήσεων συνέβησαν στο 40% των εκλογών. Διευρύνοντας την ανάλυση τους και εξετάζοντας όλες τις 60 περιπτώσεις δημοσιονομικής προσαρμογής (και όχι μόνο τις 10 σκληρότερες) η μελέτη βρήκε ότι η πιθανότητα να χάσει τις εκλογές η κυβέρνηση που έλαβε τα μέτρα ήταν μόλις 40%!
Όμως η έρευνα αποκάλυψε και ένα άλλο ενδιαφέρον γεγονός: Ότι ο τρόπος μείωσης του δημοσιονομικού ελλείμματος –αν δηλαδή οι κυβερνήσεις θα μειώσουν τις δαπάνες η θα αυξήσουν τους φόρους -παίζει καθοριστικό ρόλο στην επανεκλογή μιας κυβέρνησης. Έτσι το κυβερνών κόμμα έχασε την εξουσία μόνο στο 20% των εκλογών σε χώρες όπου οι μειώθηκαν οι κρατικές δαπάνες. Αντίθετα οι κυβερνήσεις απώλεσαν την εξουσία στο 56% των εκλογών στις χώρες που προσπάθησαν να μειώσουν το έλλειμμα αυξάνοντας τους φόρους.
Το ερώτημα το οποίο φυσικά προβάλλει είναι γιατί λοιπόν οι κυβερνήσεις φοβούνται να μειώσουν τις δαπάνες και να λάβουν τα σκληρά μέτρα που απαιτούνται παρ όλο που η λήψη αυτών των μέτρων δεν φαίνεται να τις επηρεάζει εκλογικά. Σύμφωνα με την μελέτη οι λόγοι είναι κυρίως δυο:- Ο φόβος της ανάληψης ρίσκου. Οι κυβερνήσεις που κατέχουν την εξουσία συνήθως δεν επιθυμούν να αλλάξουν τα «κακώς κείμενα» και ακολουθούν μια προσεκτική πολιτική αναβάλλοντας τις μεταρρυθμίσεις.
- Ο φόβος της αντίδρασης των συντεχνιών του δημοσίου. Το πολιτικό παιχνίδι δεν εντοπίζεται μόνο στις εκλογές και στον ψηφοφόρο. Περιλαμβάνει και άλλες διαστάσεις-η πιο σημαντική από τις οποίες είναι η δράση των ομάδων συμφερόντων. Ακόμα και αν οι μεταρρυθμίσεις που προτείνει μια κυβέρνηση υποστηρίζονται από την πλειοψηφία του εκλογικού σώματος οι μακροπρόθεσμες ζημιές (απεργίες, δυσφήμηση από τα ΜΜΕ, κλπ) που θα της προκαλέσει ο «πόλεμος φθοράς» των θιγόμενων συντεχνιών μπορεί να είναι καταστροφικές. Οι εκλογές λοιπόν δεν είναι το παν.
Φυσικά μέχρις ότου γίνουν εκλογές στην Ελλάδα μπορεί να συμβούν πολλά πράγματα που να δυσχεράνουν την επανεκλογή του κυβερνώντος κόμματος. Όμως η εφαρμογή ενός αυστηρού δημοσιονομικού προγράμματος για την μείωση του ελλείμματος δεν είναι ένα από αυτά-στο βαθμό φυσικά που η κυβέρνηση θα προσπαθήσει να περιορίσει το έλλειμμα μειώνοντας τις δαπάνες και όχι αυξάνοντας τους φόρους.
*”The Electoral Consequences of Large Fiscal Adjustments”.Μπορει να το βρει κανείς στο www.economics.harvard.edu/faculty/alesina/unpΤου Τάκη Μίχα, από το protagon.gr, 15/12/2010.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου