Στο βωμό της ανεργίας

Ο Κρόνος τρώει τον γιο του, στον ομώνυμο πίνακα του Rubens. Η σημερινή Ελλάδα τρώει τα παιδιά της στις καφετέριες περιμένοντας την “ανάπτυξη”…

Του Αλέξη Ρομπότα, αναδημοσίευση από Andro.gr.

Αφού ρήμαξαν ό,τι είχε και δεν είχε η ιδιωτική οικονομία, αφού φορολόγησαν ό,τι κινείται και κυρίως ό,τι δεν κινείται, έρχεται το κράτος να προτείνει νέα σχέδια για την καταπολέμηση της ανεργίας. Θα δουλέψουν 2.500 άτομα στον αγωγό TAP, θα προσλάβουμε εποχιακούς στο δημόσιο, θα πάρουμε τα κονδύλια από το ΕΣΠΑ και θα προσλάβουμε νέους με λεφτά της Ευρώπης. Η ανυπαρξία σοβαρής οικονομικής πολιτικής είναι πασιφανής. Όταν μια κυβέρνηση νιώθει την ανάγκη να έχει «Υπουργείο Ανάπτυξης» σημαίνει ότι έχει χάσει εντελώς την μπάλα στην οικονομία. Διότι η ανάπτυξη έρχεται όταν εφαρμόζεται ένα σωστό και με σχέδιο οικονομικό πρόγραμμα ‒θα μπορούσε δηλαδή κάποιος να εφαρμόσει εσκεμμένα αντιαναπτυξιακή οικονομική πολιτική; Είναι σαν να έχεις Υπουργείο για την καταπολέμηση των καθυστερήσεων στις γραμμές του Μετρό όταν υπάρχει ήδη το Υπουργείο Μεταφορών. 

Τη στιγμή, όμως, που το Υπουργείο Οικονομικών αρκείται στο να υπερφορολογεί τα πάντα και τρέχει να καλύψει τρύπες με έκτακτα φορολογικά μέτρα κάθε φορά που φτάνει στο Ελ. Βενιζέλος το αεροπλάνο του Τόμσεν, το μόνο που μένει στην κυβέρνηση είναι να στέλνει τον υπουργό Ανάπτυξης να παρακαλεί Άραβες και Κινέζους να ρίξουν χρήματα στην ελληνική αγορά. Οι ελπίδες πλέον των νέων είναι να τους πάρει ο Ιβάν Σαββίδης στον ΠΑΟΚ, τη μόνη προβεβλημένη επιχειρηματική δραστηριότητα αυτή τη στιγμή στη Θεσσαλονίκη. Δεν καταπολεμάς όμως την ανεργία έτσι, κι αυτό φαίνεται να μη το γνωρίζει κανένας στο υπουργείο Οικονομικών. 

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ η ανεργία έφτασε το 27,4% και είναι πολύ λογικό να βρίσκεται σε τέτοια επίπεδα. Όχι επειδή υπογράφηκαν «τα μνημόνια της χρεωκοπίας» ούτε επειδή η κακιά Γερμανία «θέλει να μας χρεοκοπήσει και να μας αγοράσει μισοτιμής», αλλά επειδή καμία από τις πολιτικές των τελευταίων δεκαετιών δεν είχε ως στόχο την ανάπτυξη της πραγματικής οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Σκεφτείτε ότι και το 2004 με την οικονομία σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, το ποσοστό της ανεργίας έφτανε το 10,4%. 

Για κάθε αγωγό φυσικού αερίου που θα φτιάχνεται χιλιάδες πτυχιούχοι Ιατρικής, Πολυτεχνείου και Οικονομικών θα κουβαλάνε έναν δίσκο με καφέδες στο Μικέλ, θα τακτοποιούν τα ρούχα στο Ζάρα ή θα αφήνουν την Ελλάδα για πάντα. Πώς αντιμετωπιζόταν τόσα χρόνια η ανεργία; Με προσλήψεις στο δημόσιο. Χωρίς καμία αξιολόγηση, χωρίς κανένα κριτήριο και πολλές φορές από το παράθυρο. Έτσι φτιάξαμε ένα τεράστιο δημόσιο με θέσεις εργασίας εντελώς αχρείαστες και την ίδια στιγμή υπερφορολογούσαμε τον ιδιωτικό τομέα για να μπορούμε να τις συντηρούμε. Καταλήξαμε να έχουμε νέους λίγο πάνω από τα 20 με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, υπολογιστών και ξένων γλωσσών να δουλεύουν για 250 ευρώ σε ημιαπασχόληση ‒αν είναι τυχεροί. Ταυτόχρονα, ανειδίκευτοι της δεκαετίας του ’80 και του ’90 κρατάνε σθεναρά μια καρέκλα σε ένα οργανισμό για την ανάπλαση του λιμανιού του νομού Γρεβενών μέχρι να έρθει η μέρα της συνταξιοδότησής τους, γιατί σύμφωνα με την κυβέρνηση μόνο μέσω της συνταξιοδότησης μπορεί θα μειωθεί το μέγεθος του δημοσίου. Αυτή η αναλογία οδηγεί σε ένα υποστελεχωμένο δημόσιο με «κακό» προσωπικό που συνεχώς γηράσκει και σε κατασπατάληση του καλύτερου δυναμικού που διαθέτει αυτή τη στιγμή η χώρα σε καφετέριες και μπαρ για ένα χαρτζιλίκι. Μια βόμβα έτοιμη να εκραγεί. 

Δυστυχώς όμως αυτή δεν είναι μια πολιτική που εγκαταλείφθηκε, αφού ακόμα και τώρα η κυβέρνηση αρνείται να καταργήσει τομείς του δημοσίου που δεν εξυπηρετούν κανέναν, ενώ μη παραγωγικές δραστηριότητες που θα μπορούσαν να αποκρατικοποιηθούν παραμένουν εντός κρατικής μηχανής. Την ίδια στιγμή η αντιπολίτευση λέει ότι θα προσλάβει ξανά πίσω όλους τους απολυμένους του δημοσίου και θα δημιουργήσει και νέες θέσεις για να καταπολεμήσει την ανεργία. Η παράνοια αυτής της λογικής δεν απέχει πολύ από την ακραία θέση που καυτηρίαζε στο βιβλίο του «Η σπασμένη τζαμαρία» ο οικονομολόγος Φρέντρικ Μπαστιά. Σύμφωνα με αυτήν, για να μειωθεί η ανεργία αρκεί ένα πάρα πολύ απλό μέτρο: να απαγορεύσεις σε όλους τους εργαζομένους να χρησιμοποιούν το αριστερό τους χέρι. Έτσι θα διπλασιαστούν αμέσως οι κενές θέσεις εργασίας, αφού όλες οι επιχειρήσεις θα πρέπει να προσλάβουν τους διπλάσιους εργαζόμενους για να κάνουν τη δουλειά και του δεύτερου χεριού. Την ίδια στιγμή, βέβαια, καταρρέει ολόκληρη η οικονομία, διότι για αυτό που παρήγαγε ένας αριθμός ατόμων απαιτείται πλέον ο διπλάσιος αριθμός για να παραχθεί. Αυτό το ακραίο παράδειγμα καταδεικνύει πόσο άχρηστο και γελοίο είναι να δημιουργείς άσκοπα θέσεις εργασίας μόνο και μόνο για να μειωθεί το ποσοστό της ανεργίας. 

Η εργασία πρέπει να έχει κάποιο αποτέλεσμα, να παράγει κάτι, να προσφέρει προστιθέμενη αξία. Τα εμπόδια για να επιτευχθεί αυτό στην ελληνική οικονομία είναι τεράστια. Η νομοθεσία είναι φτιαγμένη με τέτοιο τρόπο ώστε όταν ξεκινάς μια επιχείρηση να προδικάζεται ότι θα την έχεις μέχρι τη συνταξιοδότηση, ενώ θεωρείται δεδομένο ότι θα είναι κερδοφόρος από την πρώτη μέρα. Η συντηρητική και ορθόδοξη νοοτροπία της κοινωνίας αντικατοπτρίζεται στη νομοθεσία για την εκκίνηση μιας νέας επιχείρησης, αφού το να συνεχίσεις «τη δουλειά του μπαμπά σου» είναι η ιδανικότερη επιλογή. Αλλά ακόμα και η μισθωτή εργασία, όσο ευέλικτη και αν έχει γίνει τα τελευταία χρόνια, παραμένει ένας στρεβλός και άκαμπτος τομέας της οικονομίας. Μέσα από συνδικαλιστικούς αγώνες πάρθηκαν πάρα πολλά μέτρα ώστε να προστατευθεί ο εργαζόμενος από την απόλυση ‒και εν πολλοίς βοήθησαν στο να μην βρισκόμαστε σε έναν εργασιακό μεσαίωνα‒, σήμερα όμως, αντί να επιτελούν αυτόν τον σκοπό, στην πραγματικότητα αποτρέπουν την πρόσληψη ενός εργαζομένου. 

Αν δεν απελευθερωθεί η δυναμική της οικονομίας η πολυπόθητη ανάκαμψη δεν θα έρθει ποτέ. Για κάθε αγωγό φυσικού αερίου που θα φτιάχνεται χιλιάδες πτυχιούχοι Ιατρικής, Πολυτεχνείου και Οικονομικών θα κουβαλάνε έναν δίσκο με καφέδες στο Μικέλ, θα τακτοποιούν τα ρούχα στο Ζάρα ή θα αφήνουν την Ελλάδα για πάντα. Η σπατάλη των δυνατοτήτων των Ελλήνων συνεχίζεται για χάρη ορισμένων προνομιούχων κομματικών σημαιοφόρων μιας γενιάς που πέρασε και δεν άφησε τίποτα όρθιο.

Ο Αλέξης Ραμπότας είναι φοιτητής Ιατρικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης.