Κυβερνήσεις καθηγητών και ανεπάγγελτων πολιτικών

Του Θοδωρή Καλούδη, από 7 ημέρες

Θα ήθελα αφετηριακά να κάνω μία δήλωση: Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τους καθηγητές Πανεπιστημίου. Αντίθετα, σέβομαι και εκτιμώ τη συμβολή τους στην Παιδεία της χώρας, σε αντίξοες οικονομικές και εκπαιδευτικές συνθήκες και – πολλές φορές – σε κλίμα χουλιγκανισμού στις Σχολές.

Ωστόσο, έχω σοβαρές αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητά τους, όταν καλούνται να διαχειριστούν, από κυβερνητικές και υψηλόβαθμες διοικητικές θέσεις, κρίσιμα θέματα οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής και κυρίως ό,τι αφορά στη λειτουργία της Αγοράς.

Και αυτό για ένα ουσιαστικό λόγο: ´Έχοντας ακολουθήσει μία ακαδημαϊκή διαδρομή σε ένα “αποστειρωμένο” θεωρητικό περιβάλλον, πολύ λίγα πράγματα αντιλαμβάνονται από τις πραγματικές συνθήκες της Αγοράς, από το πως πραγματικά κινείται το χρήμα, από τις συνέπειες δράσεων και νομοθετημάτων τους στις επιχειρήσεις και εργαζόμενους. ´

´Άνθρωποι που δεν έχουν ανεβάσει το πρωί τα ρολά ενός μαγαζιού, δεν έχουν διοικήσει ούτε περίπτερο, δεν έχουν κόψει μια επιταγή, δεν έχουν βιώσει το καμίνι των συναλλαγών, δεν αντιλαμβάνονται από το τι διαμορφώνει τα πραγματικά κοστολόγια, τι οδηγεί σε κέρδη ή ζημίες, δεν έχουν υποστεί το γολγοθά των σχέσεων με το δημόσιο, δεν έχουν περάσει την πόρτα της εφορίας – άνθρωποι καλοπροαίρετοι μεν, πλην επιχειρησιακά άσχετοι – δεν μπορούν να καθορίζουν τις τύχες μας, γιατί απλά, όσα γνωρίζουν, τα γνωρίζουν από το κλειστό θεωρητικό περιβάλλον του ακαδημαϊκού πρυτανείου ή, στην καλύτερη περίπτωση, από τη θητεία τους σε μακροοικονομικού χαρακτήρα διεθνείς οργανισμούς και κέντρα μελετών.

Αναπόφευκτα, δουλεύουν με “μοντέλα” και δόγματα, χρήσιμα για το σχεδιασμό μακροπρόθεσμων πολιτικών, χρήσιμα για θεωρητική συμβουλευτική συμβολή στη διακυβέρνηση, αλλά παντελώς άχρηστα για την εφαρμογή τους σε πραγματικές συνθήκες. Εδώ χρειάζεται η γνώση ή έστω η αίσθηση των πραγμάτων. Η αντίληψη του μάνατζερ που θα λογοδοτήσει για τα αποτελέσματα που θα φέρει. (Φανταστείτε έναν στρατηγό-επιτελάρχη σε πόλεμο που δεν έχει διοικήσει ούτε λόχο, δεν έχει ρίξει μια σφαίρα…και που αν χάσει τη μάχη, απλώς θα αντικατασταθεί από κάποιον όμοιό του)

Αν στα παραπάνω προσθέσουμε και το καθεστώς της ατάλαντης γραφειοκρατίας, τις αγκυλώσεις των διοικητικών παραγόντων του δημοσίου, αλλά και τις ορδές των πολυπράγμονων “συμβούλων” -συνήθως “δικά μας παιδιά” από τον κομματικό σωλήνα- τότε έχουμε τη συνταγή της αποτυχίας.

Είναι τυχαίο που ο αμερικανός πρόεδρος συνήθως επιλέγει έμπειρα και επιτυχημένα στελέχη της Αγοράς για να συγκροτήσει το επιτελείο της διοίκησής του; Είναι τυχαίο που οι πλέον επιτυχημένες κυβερνήσεις στον Δυτικό κόσμο λειτουργούν ως καλοκουρδισμένη επιχείρηση;

Εδώ κινούμαστε στους αστερισμούς των “καθηγητών”. ´Ίσως γιατί συνήθως έχουν, ως μορφωμένοι άνθρωποι, την έξωθεν καλή μαρτυρία. Και γιατί πράγματι αποτελούν την καλύτερη δυνατή λύση σε ´ένα περιβάλλον ανεπάγγελτων κυβερνητικών στελεχών ποικιλόχρωμων κομματικών στρατών.