"Κακό σχολειό τα λίγα παιδιά"

Για τα σχολεία ισχύει ό,τι και για τα χωριά. Είναι κακό σχολειό τα λίγα παιδιά. Δεν τα βοηθά να βρουν το μέτρο τους, να αποκτήσουν εξωστρέφεια και κοινωνικοποίηση, να ξεφύγουν από την κεντρομόλο δυναμική της μικρής ομάδας. Αυτό είναι το τελευταίο που φαίνεται να απασχολεί τους εκπαιδευτικούς οι οποίοι προβάλλουν στους μαθητές τις δικές τους ανάγκες και επαγγελματικούς φόβους, επενδυμένους μάλιστα με επιστημονικοφανείς, δήθεν παιδαγωγικές έγνοιες. Ξοδεύονται σε περιπτωσιολογία μεγάλων αποστάσεων και φανταστικών κινδύνων που απειλούν τα παιδιά στις μετακινήσεις τους και συναγωνίζονται τους γονείς τους σε υπερπροστατευτικότητα-εκ του πονηρού πάντως αυτοί.

Θα ήσαν πολύ πιο πειστικοί αν οι ίδιοι πρότειναν ένα ρεαλιστικό πρόγραμμα συγχωνεύσεων με βάση την γνώση και την εμπειρία τους από τις περιοχές και τα σχολεία και τότε θα συνέβαλλαν όντως στην αποτροπή ακραίων επιλογών του Υπουργείου που το πιθανότερο υπάρχουν. Όμως αυτοί απλώς θέλουν την ακινησία. Δηλαδή την διαιώνιση της σημερινής σπάταλης και αντιπαιδαγωγικής πραγματικότητας στην οποία έχουν προσαρμόσει τη δική τους ζωή.

Επειδή γνωρίζω ότι οι επιστημονικές αυθεντίες θα μου αμφισβητήσουν το δικαίωμα να έχω άποψη, δίνω το βήμα σε έναν από τους σημαντικότερους Έλληνες παιδαγωγούς, δάσκαλο χιλιάδων δασκάλων και συγγραφέα πολλών από τα συγγράμματά τους, που φέτος κλείνει τα 90 του χρόνια.

Οι συγχωνεύσεις των σχολείων
του Νικόλαου Πετρουλάκη,

Το θέμα της συγχώνευσης των σχολείων πρέπει να αντιμετωπισθεί σύμφωνα με το πνεύμα της νέας αγωγής, κατά το οποίο πρωτεύουσα σημασία στο σημερινό σχολείο έχει η παιδαγωγική αλληλεπίδραση των μαθητών μέσα στην τάξη. Ο δάσκαλος, στο σύγχρονο σχολείο, πρέπει να εκμεταλλευθεί τη «δυναμική», με όρους της φυσικής, που αναπτύσσεται στα μέλη της ομάδας. Στην ομάδα που λειτουργεί δημοκρατικά ο δάσκαλος αποτελεί μέλος της ομάδας και επεμβαίνει μόνο όταν χρειάζεται να δίνει κατευθύνσεις.

Ο δάσκαλος θα προσπαθήσει να αναπτυχθούν σωστές σχέσεις ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, ώστε να παραχθεί έργο, να ερευνηθεί δηλαδή κάποιο θέμα, ώστε να ανακαλυφθεί η γνώση. Με τη βοήθεια της κριτικής σκέψης όλοι μαζί, δάσκαλος και μαθητές, θα προχωρήσουν πέρα από την ανακάλυψη της γνώσης και στη δημιουργία γνώσης. Οι επιστήμονες στα εργαστήριά τους παράγουν γνώση. Μη ξεχνούμε πως ο μαθητής στο σχολείο του πρέπει να εργάζεται όπως ο επιστήμονας στο εργαστήριό του. Οι ερευνητές γεννιούνται στη σχολική τάξη.

Από τα παραπάνω φαίνεται πόση μεγάλη σημασία έχει η αλληλεπίδραση μαθητών- δασκάλου μέσα στη σχολική τάξη. Ο δάσκαλος δεν είναι πια ο φωτοδότης που μιλεί και καλεί τους μαθητές να αποστηθίσουν εκείνα τα οποία αυτός λέγει, ή εκείνα που είναι γραμμένα στο βιβλίο. Ο δάσκαλος είναι εμψυχωτής και βοηθά μια τάξη, που δουλεύει σαν κυψέλη να παράγει έργο. Η αλληλεπίδραση αυτή είναι φυσικό να αναπτυχθεί σε μια ομάδα με τον κατάλληλο αριθμό παιδιών. Ασφαλώς μια τάξη 5-10 παιδιών θα έχει πιο πτωχά αποτελέσματα από μια τάξη 10- 20 παιδιών. Επομένως είναι θετικό βήμα η συγχώνευση 2-3 τάξεων σχολείων με τάξεις 2-5 παιδιών, για να σχηματισθεί μια τάξη 20 ή και 25 παιδιών. Στην τάξη αυτή και ο δάσκαλος θα έχει πιο πολύ έδαφος για εποικοδομητική εργασία και οι μαθητές θα έχουν ένα ευρύτερο κύκλο συνεργασίας, ανακάλυψης και δημιουργίας, παιγνιδιού και εκπολιτιστικών δραστηριοτήτων.

Τα μειονεκτήματα της συγχώνευσης είναι περισσότερο πρακτικά. Η δυσκολία μετακίνησης των παιδιών από το χωριό τους σε άλλο χωριό ή από τη συνοικία τους σε άλλη συνοικία και τα συνδεόμενα με τις μετακινήσεις αυτές προβλήματα στην οικογένεια, αλλά και η αποστέρηση του χωριού από το σχολείο του και τους δασκάλους του. Εδώ οι λόγοι είναι περισσότερο ψυχολογικοί αλλά και δικαιολογημένοι.

*Ο Δρ.Φ Νικόλαος Πετρουλάκης υπήρξε επί πολλά χρόνια Διευθυντής Παιδαγωγικών Ακαδημιών και μέλος του Ανώτατου Εκπαιδευτικού Συμβουλίου

Από το protagon.gr