Γιατί αποτυγχάνουν οι κινήσεις συνεργασίας στον μεταρρυθμιστικό φιλοευρωπαϊκό σοσιαλιστικό χώρο;

Μήπως είναι ώρα, να μεταρρυθμιστούν οι μεταρρυθμιστές;

Η μαγική εικόνα των μεταρρυθμιστών: αλλού οι επιβάτες αλλού το όχημα... (έργο του Banksy)

 

του Γιώργου Παπασπυρόπουλου

Γράφει η Βάσω Κιντή στο άρθρο της "Για την αναμόρφωση της κεντροαριστεράς" στην Μεταρρύθμιση:

"Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει ανάγκη ενός νέου κόμματος στον χώρο της σοσιαλδημοκρατίας ή της Κεντροαριστεράς, όπως υπάρχει ανάγκη συνεργασίας όλων των μεταρρυθμιστικών ομάδων που έχουν σχηματιστεί. Όμως αν είναι να πετύχει αυτή η απόπειρα πρέπει ο λόγος προς τους πολίτες να είναι ειλικρινής, υπεύθυνος, καθαρός, φρέσκος.

Όχι άλλα παλαιοκομματικά τερτίπια, όχι συμβιβασμοί με το παλιό. Η αναμόρφωση της κεντροαριστεράς δεν θα προκύψει με παρθενογένεση αλλά δεν μπορεί να είναι δέσμια των πρακτικών του παρελθόντος. Χρειάζονται καθαρές κουβέντες και όχι χρησμοί, υπεύθυνες πράξεις και όχι υπολογισμένες μεθοδεύσεις. Υπ’ αυτήν την έννοια η γνώμη μου είναι πως δεν χρειαζόμαστε μία παρατακτική συνάθροιση ομάδων κάτω από μια ‘Ελιά’, αλλά τις βαθιές τομές ενός καθαρού μεταρρυθμιστικού λόγου.

Στόχος δεν πρέπει να είναι η αμοιβαία ανοχή των διαφορετικών παραλλαγών και ο συμβιβασμός σε ένα minimum αλλά η ρήξη με ό,τι μας οδήγησε στη χρεοκοπία."
Και πιο πάνω: "... ο πλουραλιστικός αυτός λόγος της μεταρρύθμισης δεν έχει μετουσιωθεί σε πολιτική. Την πολιτική ασκούν τα δύο κόμματα του χώρου, Πασόκ και Δημάρ, που εξακολουθούν να λειτουργούν με τον τρόπο που έχουν μάθει. Μπορεί το Πασόκ, μόνο του, χωρίς καμία υποστήριξη, να αγωνίστηκε τα τελευταία δυο χρόνια (παρά τα προβλήματα και τις αναστολές) για τη διάσωση και την ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας, μπορεί η Δημάρ να έκανε την υπέρβαση στηρίζοντας την παρούσα κυβέρνηση, αλλά κατά τα άλλα είναι φανερό πως πολιτεύθηκαν και πολιτεύονται με όρους του παρελθόντος."

 

Τι εμποδίζει λοιπόν την ανάσχεση του λαϊκισμού σε αυτήν την χώρα από μια συμμαχία εναντίον "ότι μας οδήγησε στην χρεοκοπία";

Κινήσεις έγιναν πολλές, λόγος μεταρρυθμιστικός και υπέρ των συνεργασιών για την ευρωπαϊκή μας πορεία ακούστηκε παντού, δυνάμεις ορκίστηκαν στο όνομα της συνεργασίας - ειδικά στις πρώτες εκλογές. Το τσουνάμι του λαϊκισμού τις σάρωσε όμως όλες στις επαναληπτικές. Επιβίωσε μόνο η Δημαρ του Φ. Κουβέλη, από όσες δυνάμεις κουβαλούν μαζί τους την υπόσχεση της μεταρρύθμισης. Φιλελεύθεροι και οικολόγοι συντρίφθηκαν εκλογικά. Κι αυτή απροετοίμαστη έπεσε μέσα σε ευθύνες δυσανάλογες για να καλύψει την εκλογική της εντολή και την άρνηση του παλιού της εαυτού Συριζα να κάνει οτιδήποτε για την επιβίωση της χώρας.

Σήμερα, οι διάσπαρτες μεταρρυθμιστικές δυνάμεις φέρονται και άγονται από την πλημμυρίδα των πολιτικών τακτικισμών εν μέσω κρίσιμων διαπραγματεύσεων με την τρόικα και θανατερής ύφεσης στην οικονομία. Δεν βλέπουν κάποιο καθαρό ρόλο γι αυτό και ονειρεύονται το "μετά". "Ελιές", συγκλίσεις ΠΑΣΟΚ-Δημαρ, νέα κόμματα, νέες πρωτοβουλίες, ανασυνθέσεις των φιλελευθέρων, ανασυγκροτήσεις της πολιτικής οικολογίας κλπ κλπ

 

Όμως τίποτα δεν μπορεί να συμβεί αν η αιτία της αφλογιστίας του χώρου αυτού μένει αλώβητη.

Κι αυτή δεν είναι άλλη από την διάσταση λόγων και πράξεων. Από το απλό γεγονός ότι οι περισσότεροι/ες που παίρνουν πρωτοβουλίες ή ασκούν συνεργατική πολιτική, δεν εννοούν αυτό που λένε.

Δεν είναι δυνατόν π.χ. το ΠΑΣΟΚ, όσο και να προσπαθεί να συνδεθεί (δυο χρόνια τώρα) με την πραγματικότητα και να ασκήσει ρεαλιστική ευρωπαϊκή πολιτική να το κάνει αυτό με τους παλιούς όρους... Με έναν αρχηγό, πάπα του πελατειακού συστήματος και αδυναμία να ανοίξει σε μια συμμετοχική διαμόρφωση πολιτικής από τα φιλομεταρρυθμιστικά στελέχη του. Δεν γίνεται και την εξουσία ολάκερη και την δημοκρατία ανέπαφη - κάτι από τα δυο ...θα τσακίσει. Και στο ΠΑΣΟΚ του ενός ανδρός αρχής, έχει προ πολλού σπάσει το δεύτερο.

Δεν είναι δυνατόν, ένα κόμμα σαν την Δημαρ, που δεν πρόλαβε να απογαλακτιστεί από τον συνασπισμικό της εαυτό να πέφτει στα βαθειά χωρίς ανθεκτικές ανανεωτικές υποδομές. Μπορεί η κίνησή της για ανάληψη ευθυνών να ήταν υποχρεωτική και ανακουφιστική για την κοινωνία, αλλά η ίδια στηρίζεται στην εμπειρία και τις πολιτικές ενοράσεις ενός επίσης ανδρός: του αρχηγού της Φ. Κουβέλη. Και ένα αρχηγικό αριστερό σχήμα συνεχίζει όσο αντέχει ο αρχηγός, όχι η ανέτοιμη προγραμματικά συλλογικότητα. Κι αυτό δείχνει τον καθημερινό κίνδυνο του εγχειρήματος.

Δεν είναι δυνατόν ο φιλελεύθερος χώρος να κατεβαίνει με τρία τουλάχιστον σχήματα στις εκλογές, όταν ομνύει στην συνεργασία όλων των μεταρρυθμιστικών δυνάμεων από την δεξιά έως την αριστερά και θεωρείται εκείνος που θα αναδείξει το καινούργιο στην ελληνική πολιτική σκηνή και να βυθίζεται στον δικό του εμφύλιο και την αναξιοπιστία.

Τέλος, δεν είναι δυνατόν, ο οικολογικός χώρος των Οικολόγων Πράσινων μετά το σχεδόν 3% με συνεργατικές και ευρωπαϊκές διακηρύξεις να μεταμορφώνεται στον δεύτερο γύρο σε μοναχικό σκαντζόχοιρο που εκλιπαρεί τον Συριζα να τον ..."θυμηθεί εν τη Βασιλεία του", κλωτσώντας την καράφα με το γάλα του οικολογικού μετασχηματισμού της κοινωνίας μας με πλατιές μεταρρυθμιστικές συνεργασίες (όπως κάνει σε άλλες χώρες).

Με λίγα λόγια, ο λαϊκισμός δεν είχε αντίπαλο στην τελευταία πολιτική σύγκρουση. Μόνο ανάχωμά του η κλυδωνιζόμενη από τις ίδιες αιτίες τρικομματική κυβέρνηση.

Όλα τα προοδευτικά κόμματα, όσα τουλάχιστον δεν έχουν ανταλλάξει την προγραμματική τους επάρκεια με τη βύθιση στον λαϊκισμό (πάλαι ποτέ Συνασπισμός), πάσχουν ακόμη από ασάφεια όσον αφορά τη ρήξη τους με το πελατειακό σύστημα.

Ειδικά τα στελέχη τους που έχουν μεγαλώσει μέσα σε αυτό ή ως υπάλληλοι του κόμματος που τα συντηρεί με κρατική επιδότηση, είναι δύσκολο να σπάσουν τον ομφάλιο λώρο. Στο βάθος ελπίζουν ακόμη σε ένα πολιτικό θαύμα (πχ την πολιτική διαπραγμάτευση, όπως έκανε κάποτε ο ...Ανδρέας) που θα επαναφέρει τα πράγματα σε μια κατάσταση όπου αυτά θα έχουν διασωθεί και το σύστημα θα έχει επανέλθει με κάποιες μικροαλλαγές. Γι αυτό και έχουν ξεχάσει την ζέουσα πραγματικότητα της κατάρρευσης δουλειών και απασχόλησης, της παύσης λειτουργίας της οικονομίας και της αγοράς και ασχολούνται να βάζουν κόκκινες γραμμές για την απασχόληση στο Δημόσιο, ένα Δημόσιο που δεν μπορεί πια να θρέψει ο ιδιωτικός παραγωγικός τομέας όσους φόρους και χαράτσια κι αν του βάλουν ακόμη.

Τι σημαίνει αυτό; Ότι δεν έχουν καταλάβει ακόμη. Κι ο λόγος είναι ..."ταξικός". Είναι θέμα όρασης. Πως βλέπουν την κοινωνία και την οικονομία. Οι περισσότεροι/ες από τα στελέχη του χώρου προέρχονται είτε από τον Δημόσιο τομέα είτε από τα ευγενή επαγγέλματα. Χώρους που ακόμη δεν έχουν χτυπηθεί συντριπτικά από την κρίση, χώρους καθαρά πελατειακούς, μη παραγωγικούς, παροχής υπηρεσιών που όλες τις προηγούμενες δεκαετίες εξαντλούνταν στο δούναι και λαβείν. Το κομματικό βύσμα, την εξυπηρέτηση από τον δικό μας, την προώθηση με το μέσον και όχι την αξιολόγηση. Και καλούνται τώρα, να κατανοήσουν ενώ η τσέπη τους αντέχει ακόμη, ότι τα ψέμματα τελείωσαν μαζί με τα δανεικά. Ότι αυτή η χώρα πρέπει να παράξει, να δουλέψει με σχέδιο και να ξοδεύει όσα βγάζει.

Είναι φανερό ότι είναι ανέτοιμοι. Ακόμη κι αν έχουν τις καλύτερες προθέσεις. Κι επειδή, δεν πρόκειται να παραχωρήσουν τις θέσεις τους στον κομματικό σωλήνα σε άλλους, φανερά πιο έτοιμους και ικανούς.

Τι μπορεί λοιπόν να γίνει;

Αυξήστε την αναγκαιότητα - έλεγε ένας παλιός σοφός - και οι αλλαγές θα εμφανιστούν. Πως να αυξήσουμε την αναγκαιότητα;

Ένας υποχρεωτικός τρόπος είναι ...η τρόικα. Μας ζητά αξιοπιστία, σοβαρές μελέτες, νούμερα που να βγαίνουν και διαρθρωτικές αλλαγές που να πραγματοποιούνται...

Γίνεται σκληρή και διαβολική, εκβιάζοντας με οριζόντιες περικοπές την απροθυμία μας να βρούμε τα χρήματα από αλλαγές στο κράτος και την λειτουργία του - εκείνο το αμαρτωλό πελατειακό σύστημα που διατηρούμε. Μας πατάει στον κάλο, απειλώντας μας με πείνα και ανθρωπιστική κρίση.

Ένας άλλος τρόπος είμαστε "εμείς", ο λαός της παραγωγής και της μεταρρύθμισης... οι "προοδευτικοί". Αλλά αυτός είναι ο προαιρετικός τρόπος. Επειδή δεν έχουμε συνηθίσει να συμμετέχουμε στην κεντρική πολιτική σκηνή - επειδή δεν έχουμε "χρόνο για τέτοια". Επειδή δεν έχουμε συνδικαλιστικά όργανα και οργάνωση - ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ εκπροσωπούν το Δημόσιο τομέα. Επειδή παλεύουμε για την επιβίωση ακόμη πιο σκληρά σήμερα και δεν περισσεύει ενέργεια. Επειδή οι κομματικοί έχουν το πάνω χέρι σε όλα τα προοδευτικά σχήματα και εύκολα μας "απωθούν" στο περιθώριο.

Πραιρετικός ξεπροαιρετικός τρόπος, ακόμη κι αν απαιτεί μεγάλη υπέρβαση, δεν είναι καλύτερος από την σκληρή αγάπη του Τόμσεν ή την υπόσχεση Αργεντινής του Τσίπρα;

Ή αλλιώς έχουμε χρόνο για άλλα πειράματα;

Ας κερδίσει λοιπόν η προσπάθεια εκείνων που θα μιλήσουν ξεκάθαρα με πρόγραμμα αναίρεσης των αιτιών της χρεοκοπίας και αληθινή συλλογική διάθεση συμμετοχής όλων. Εκείνων που θα μεταρρυθμίσουν εσωτερικά τον μεταρρυθμιστικό χώρο πρώτα.

 

Αναδημοσίευση από την αριστερή στρουθοκάμηλο.