Δραπετεύοντας από την πραγματικότητα!

Του Πέτρου Παπασαραντόπουλου

Eμπρός στο δρόμο που χάραξαν οι κοινωνικοί εταίροι

Όπως φαίνεται, όλα πλέον κρέμονται από μια κλωστή. Οι πολιτικοί αρχηγοί διαρρέουν ότι δεν θα υποχωρήσουν από τις «κόκκινες γραμμές» τους και ο πρωθυπουργός απειλεί με παραίτηση. Η δραχμή είναι προ των πυλών.

Εάν επιχειρήσει κάποιος μια εξήγηση για τις δραματικές στιγμές που ζούμε, αυτή μπορεί ίσως να βρεθεί στην επίμονα επαναλαμβανόμενη απόδραση από την πραγματικότητα, σε εποχές κρίσης, που χαρακτηρίζει την ελληνική κοινωνία και το πολιτικό προσωπικό και που τα ίχνη της χάνονται στα βάθη της σύστασης του ελληνικού κράτους.

Κλασική απόδειξη των ανωτέρω, οι περίφημες αποφάσεις των κοινωνικών εταίρων. ΟΧΙ σε όλα. Να μην αλλάξει τίποτα στα εργασιακά. Να μη γίνει καμία διαρθρωτική αλλαγή στην αγορά εργασίας. Να διατηρηθούν ο 13ος και ο 14ος μισθός (που σημειωτέον δεν υφίσταται σε καμία χώρα σε όλη την Ευρώπη), να μην μειωθεί ο κατώτερος μισθός (που έτσι ή αλλιώς δεν εφαρμόζεται από τις μικρές επιχειρήσεις) και το κυριότερο: Να μην αγγίξει κανείς τους εσωτερικούς κανονισμούς των ΔΕΚΟ. Για τους γνωρίζοντες, για τους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, εκεί βρίσκεται όλο το ζουμί. Με τις προβλέψεις των εσωτερικών κανονισμών οι μισθοί εκτινάσσονται ανεξέλεγκτα, έτσι ώστε το μέσο μισθολογικό κόστος, για να αναφέρω μόνον ένα πρόσφατο παράδειγμα, στο ΟΑΚΑ να είναι 3.200 ευρώ μηνιαίως.

Αυτή είναι η μια όψη της πραγματικότητας. Η άλλη είναι ότι η πραγματική οικονομία, η αγορά, που καθημερινά αυτορυθμίζεται. Ένας στους τρεις εργαζόμενους, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, δουλεύει ανασφάλιστος. Ο κατώτερος μισθός σπάνια εφαρμόζεται. Η ανεργία πλησιάζει το 20%. Πολλές επιχειρήσεις υποχρεώνουν τους εργαζόμενους να δηλώνουν άνεργοι, να εισπράττουν το επίδομα ανεργίας και να δουλεύουν ανασφάλιστοι. Αυτή η πραγματικότητα αφήνει παγερά αδιάφορους τους κοινωνικούς εταίρους. Κατά βάθος κάποιους τους βολεύει. Η ΓΣΕΕ ενδιαφέρεται μόνον για τα προνόμια των ΔΕΚΟ. Οι επαγγελματικοί φορείς βολεύονται απόλυτα με τη μαύρη εργασία, που εξασφαλίζει συγκριτικά πλεονεκτήματα στους «μικρούς» του κλάδου απέναντι στους «μεγάλους». Ο ΣΕΒ προσχωρεί, είτε γιατί δεν θέλει να είναι ο κακός της υπόθεσης είτε γιατί οι επικεφαλής του έχουν ήδη πουλήσει τις επιχειρήσεις τους.

Το γενικό συμφέρον, η ανάγκη να αλλάξει το τοπίο της εργασίας στην πραγματική οικονομία, η ανάγκη ενός νέου συμβολαίου στον κόσμο της εργασίας, δεν αφορούν τους κοινωνικούς εταίρους. Πρέπει όλα να μείνουν ίδια, με μια εξαίρεση: Συμφωνούν όλοι στη μείωση του μη μισθολογικού κόστους, δηλαδή στον περιορισμό των εισφορών, δηλαδή στο να πετάξουμε μια καυτή πατάτα στον καταρρέον ασφαλιστικό σύστημα. Όταν τεθεί θέμα μείωσης των συντάξεων, τότε θα κάνουμε ανέξοδη αντίσταση.

Έτη φωτός μακριά από τη διαπίστωση του Μπρούνο Τρεντίν, ιστορικού ηγέτη των ιταλικών συνδικάτων και του Ιταλικού Κομουνιστικού κόμματος, διατυπωμένη το 1981:

Για να είμαι πιο ωμός και σχηματικός, δεν αγωνίζεται κανείς ενάντια στην κρίση υπερασπίζοντας νέτα σκέτα τις υπάρχουσες δομές, αλλά αγωνίζεται προσπαθώντας να ελέγξει την μεταβολή τους…

Επανέρχομαι στο ζήτημα της φαντασιακής απόδρασης. Σε περιόδους κρίσης, έχουν παρατηρηθεί σε πολλές δυτικές κοινωνίες, στη διάρκεια της ευρωπαϊκής νεωτερικότητας, φαινόμενα απόδρασης από την πραγματικότητα και φαντασιακής καταφυγής σε εικονικές πραγματικότητες, σε φαντασιακές κατασκευές, εκτός τόπου και χρόνου. Η συχνότητα και η ένταση αυτού του φαινομένου ποικίλει από χώρα σε χώρα. Στην Ελλάδα φαίνεται ότι, όχι μόνον συναντιέται συχνά στα 170 χρόνια που μεσολάβησαν από την κρατική συγκρότηση, αλλά και ότι έχει βαθύτατες ιστορικές ρίζες.

Η τελευταία φορά που αποδράσαμε, ήταν πριν από 20 χρόνια με το περίφημο Μακεδονικό. Αλαλάζαμε στα συλλαλητήρια, εκθρέψαμε τον ακραίο εθνικισμό στη γειτονική χώρα και το πρόβλημα είναι ακόμα άλυτο. Μερικές δεκαετίες πριν, μετεμφυλιακά, ζητάγαμε εδώ και τώρα την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα για να καταλήξουμε να διαπιστώσουμε, εκ των υστέρων και με την Κύπρο διχοτομημένη, ότι κάθε λύση που μας προτεινόταν ήταν χειρότερη από την προηγούμενη. Δέσμιοι των φαντασιώσεών μας επιδιώξαμε την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών για να οδηγηθούμε στα συντρίμμια της Μικρασιατικής καταστροφής. Ονειρευόμασταν ότι θα ανασυστήσουμε τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, δέσμιοι της Μεγάλης Ιδέας, και οδηγηθήκαμε στην ταπείνωση του πολέμου του 1897. Δεν είναι τυχαίο ότι οργανικό στοιχείο σε όλα τα επεισόδια αυτής της απόδρασης ήταν πάντα η Ορθόδοξη Εκκλησία,

Έτσι και σήμερα, είμαστε έτοιμοι να τα τινάξουμε όλα στον αέρα. Μοιάζει κανείς να μην συναισθάνεται αυτό που έγραψε πρόσφατα ο Economist ότι επιστροφή στη δραχμή θα οδηγήσει σε δραματική κατάρρευση βιοτικού επιπέδου και στη συνέχεια σε υπερπληθωρισμό. «Εθνικώς υπερήφανοι» βουλευτές, μετά την θαρραλέα αντιστασιακή τους πράξη να αρνηθούν την απελευθέρωση του ωραρίου των φαρμακείων, είναι έτοιμοι να καταψηφίσουν κάθε αλλαγή στα εργασιακά. Δέσμιοι μιας ασύλληπτης μικροπολιτικής και συντεχνιακής αντίληψης, έχουμε ετοιμάσει και την αφήγηση της Ελλάδας της δραχμής. Για τα προβλήματα της δημόσιας διοίκησης, το πλιάτσικο στα νοσοκομεία, τη φοροδιαφυγή, τα κλειστά επαγγέλματα, τα ελλείμματα στις ΔΕΚΟ, για όλα φταίνε οι ξένοι. Ακριβώς όπως για τους φανατικούς οπαδούς των ποδοσφαιρικών ομάδων, δεν φταίει ποτέ η ομάδα τους όταν χάνει, αλλά ο διαιτητής και τα στημένα ματς. Σε ρόλο σολίστα τα ΜΜΕ, με τον ακραίο λαϊκισμό, «ρήτορες και λωποδύτες», όπως τραγούδησε ο Διονύσης Σαββόπουλος στο «Δημοσθένους λέξις».

Πολύ περισσότερο, που μπορεί να πάρουμε και άλλους μαζί μας στην καταστροφή, όπως αναφέρει ένας αστέρας των ακροδεξιών αντιμνημονιακών στο διαδίκτυο, (www.ellinomaxos.com): «αν η Ελλάδα αυτήν τη στιγμή κηρύξει στάση πληρωμών, θα “κλονίσει” απόλυτα τη συμμορία των Εβραίων. Αν αρνηθεί να τους ξεπληρώσει τα ομόλογα και άρα να ξαναγοράσει η ίδια τα δικά της “σκουπίδια”, τότε απλά τελείωσαν. …Θα καταρρεύσουν οι εβραϊκές επενδυτικές τράπεζες των τοκογλύφων όπως οι “δίδυμοι” την 11η Σεπτεμβρίου».

Όπως έγραφα πριν ενάμιση χρόνο στο «Πολιτικό Τραβέρσο»:

«Κατά συνέπεια, ήρθε η ώρα να ξεχάσουμε τη Δύση, αφού είναι ένας «λάκκος λεόντων», να φορέσουμε και πάλι τη φουστανέλα μας, όπως έκανε στις αρχές του 20ου αιώνα ο Παύλος Μελάς και να αποδράσουμε φαντασιακά στην εικονική πραγματικότητά μας.

Πολύ φοβάμαι, όμως, ότι θα είναι μια απόδραση χωρίς επιστροφή, «εις τόπον χλοερόν, εις τόπον αναπαύσεως και αναψύξεως, ένθα απέδρα πάσα οδύνη, λύπη και στεναγμός», σύμφωνα με το τυπικό της νεκρώσιμης ακολουθίας, κατά την Ορθόδοξη Εκκλησία.

Ακολουθεί η ταφή του νεκρού».