Μη μας σκοτώνετε τα κλισέ μας γιατί χαθήκαμε

Του Ανδρέα Πετρουλάκη, από τους protagon.gr

Από ένα σχολείο του Αγίου Παντελεήμονα τη σημαία κρατούσε ένα μαυράκι που μετά έβγαζε φωτογραφίες με τους χαμογελαστούς συμμαθητές του. Το αισιόδοξο σχόλιο της ρεπόρτερ ήταν ότι οι παιδικές ψυχές δεν ξέρουν τι θα πει ρατσισμός. Όμως από ένα σχολείο της Κρήτης παρήλασαν μόνο κορίτσια. Ο λόγος ήταν ότι τη σημαία κρατούσε μαθήτρια αλβανικής καταγωγής και τα αγόρια αρνήθηκαν να συμμετάσχουν.

Τι συμπέρασμα βγαίνει από όλα αυτά; Μόνο ένα. Ότι τα συμπεράσματα δεν βγαίνουν από τις γενικεύσεις και τα στερεότυπα που κατακλύζουν τα μυαλά μας και ότι η περιπτωσιολογία δεν αποτελεί ούτε δημοσιογραφία ούτε πολιτική ανάλυση.

Κοίτα να δεις που το πάλαι ποτέ πράσινο νησί, αλλά πάντα δημοκρατικό, βενιζελικό, αντιβασιλικό, προοδευτικό και δεν συμμαζεύεται, βγάζει ξαφνικά κάτι φυντάνια που δεν αντιλαμβάνονται την έννοια του νόμου, της αξιοκρατίας, της ισότητας ανεξαρτήτως χρώματος ή φυλής, ίσως και φύλου, δεν ξέρω. Τα κορίτσια που μεγάλωσαν μαζί τους γιατί είχαν άλλες αξίες; Ποια πρόχειρη δημοσιογραφική κοινωνιολογική ανάλυση μπορεί να εξηγήσει;

Κοίτα να δεις που τα παιδιά του πιο προχωρημένου φυλακίου του μετώπου μεταναστών -χρυσαυγιτών, του Αγίου Παντελεήμονα, της γειτονιάς που όντως η ανεξέλεγκτη πυκνότητα αλλοδαπών άλλαξε τη ζωή τους, τα παιδιά που στερήθηκαν την Παιδική Χαρά από αυτήν τη σύγκρουση, αγκάλιασαν τον μαυρούλη σημαιοφόρο τους. Ποια ανάλυση μπορεί να εξηγήσει πειστικά γιατί τα παιδιά οικογενειών που οπωσδήποτε σε ένα ποσοστό του ψήφισαν Χρυσή Αυγή είχαν πιο δημοκρατική, πιο αρχοντική συμπεριφορά από τους αρσενικούς γόνους της λεβεντογέννας;

Μη μας σκοτώνετε τα κλισέ μας γιατί χαθήκαμε. Γιατί πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ξαφνικά ότι δεν είμαστε ούτε οι καλύτεροι ούτε οι χειρότεροι. Ούτε ο λαός που αγαπά τους μετανάστες ούτε ο λαός που τους μισεί... Ούτε ο λαός που αναθρέφει το άλας της γης ούτε εκείνος που μεγαλώνει κομπλεξικά παιδάκια. Κυρίως ότι δεν είμαστε ίδιοι μεταξύ μας, Έχουμε παιδιά με συμπλέγματα που αναπαράγουν τα χειρότερα χαρακτηριστικά μας, έχουμε και παιδιά που ξεπερνούν τις αρετές μας. Έχουμε δασκάλους που εμπνέουν τους μαθητές σε γενναίες και κοσμοπολίτικες συμπεριφορές και άλλους που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να αποτρέψουν τη φοβική, ρατσιστική συμπεριφορά των παιδιών.

Πριν από κοινωνικές ομάδες άβουλη μάζα, κοινή γνώμη, δημόσιο αίσθημα και όλες αυτές τις βολικές έννοιες που μας περιγράφουν, εν πολλοίς φαντασιακές και επινοημένες, είμαστε ένα σύνολο ατόμων με προσωπική ευθύνη, καλλιέργεια και αξιακό συστημα. Το περιβάλλον δηλαδή το πολιτισμικό επίπεδο και η Παιδεία ασφαλώς επηρεάζει συλλογικά αυτά τα χαρακτηριστικά μας αλλά με διαδικασίες αργές και βαθιές και όχι από τη μια στιγμή στην άλλη. Γι' αυτό και οι κρίσεις βγάζουν στην επιφάνεια τον εαυτό μας που είχαμε και όχι αυτόν που εκείνες έφτιαξαν- ας πάψουν λοιπόν πολιτικοί και δημοσιογράφοι να κατηγορούν την κρίση για τα κουσούρια μας. Και κάθε προσπάθεια κατηγοριοποίησής μας πρέπει να γίνεται με αυστηρά επιστημονικά κοινωνιολογικά, στατιστικά μέσα ή να μη γίνεται καθόλου, γιατί η πραγματικότητα είναι πάντα πιο περίπλοκη από αυτό που καταγράφουν οι άμεσες προσλαμβάνουσες παραστάσεις μας.