"Όσο αυξάνεται η γνώση μειώνεται το εγώ, ενώ όσο μειώνεται η γνώση αυξάνεται το εγώ!"

31 Αυγ 2010

Ανασχηματισμός, ανατροφοδοτικό στοιχείο για το δημοσιογραφικό κατεστημένο

"Θα γίνει ανασχηματισμός ή δε θα γίνει;"!
"Επίκειται δομικός ανασχηματισμός"!
"Έφτασε η ώρα του ανασχηματισμού"!
 "Ποιοι υπουργοί μετακινούνται, ποιοι αναβαθμίζονται, ποιοι απομακρύνονται"!
Αν δούμε τη θεματολογία των Μ.Μ.Ε. τις τελευταίες ημέρες, θα πρέπει να θεωρήσουμε ότι με αυτό το ερώτημα κοιμούνται και ξυπνούν οι πολίτες αυτής της χώρας. Αυτά είναι τα βασικά ζητήματα που απασχολούν τους άνεργους συμπολίτες μας, τους εργαζόμενους που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα στις μέρες της κρίσης και της ανασφάλειας, τους επαγγελματίες που βλέπουν τις υποχρεώσεις τους να συσσωρεύονται, τους μάνατζερ που επιχειρούν  σε ένα τοπίο μειωμένης ρευστότητας και γενικευμένης αβεβαιότητας.
Τελικά, πέραν από τους δημοσιογράφους  και τους άμεσα ενδιαφερόμενους φίλους τους, πολιτικούς, πόσους ενδιαφέρει ο ανασχηματισμός του κυβερνητικού σχήματος; Πολύ λίγους και οι περισσσότεροι από αυτούς προσεγγίζουν το θέμα απλά με κουτσομπολίστικη διάθεση. Τότε γιατί, οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί "ανασχηματολογούν" διαρκώς; Γιατί καταλαμβάνει τόσο μεγάλο τηλεοπτικό χρόνο ένα θέμα το οποίο ενδιαφέρει ελάχιστους;
Προφανώς, γιατί αυτό είναι το μόνο που ξέρουν να κάνουν οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί φίλοι τους, άσχετα από το ενδιαφέρον των πελατών τους, αναγνωστών, τηλεθεατών και ψηφοφόρων. Ο ανασχσηματισμός είναι το αυτοπροσδιοριστικό στοιχείο τόσο για τους πολιτικούς όσο και για τους δημοσιογράφους. Τρέφονται από αυτόν, λειτουργούν γι αυτόν, προσδιορίζονται από αυτόν και εν τέλει αυτοαναφέρονται μέσα από αυτόν. Δημοσιογράφοι που δεν μπορούν να διαχειριστούν μια πραγματική είδηση, αδυνατούν να την προβάλλουν, βαυκαλίζονται ότι  μετατρέπονται μέσα από την "ανασχηματολογία" σε πρωταγωνιστές και δημιουργούς  ειδήσεων. Υπηρετικό προσωπικό των πολιτικών και των παραπολιτικών κέντρων εκχυδαϊζουν τον πολιτικό λόγο και αποπροσανατολίζουν πολίτες και κυβερνώντες σε μια μικροπολιτική μπουρδολογία. 
Έχουν μπερδέψει  την πολιτική με τις τακτικές της και φυσικά αγορεύουν εν κενώ και υπό την αδιαφορία όλων.

Ελπήνωρ

28 Αυγ 2010

Δήμαρχε που ξόδευες κι εγώ σε πλήρωνα

Ο Αύγουστος για την Ελλάδα  είναι ο μήνας των πανηγυριών. Πέρα από τη μεγάλη γιορτή του Δεκαπενταύγουστου που τιμάται δεόντως σε όλα τα μήκη και πλάτη της χώρας, πανηγύρια γίνονται σε όλες τις γωνιές της ελληνικής περιφέρειας και για ξεχασμένους λόγους - κάποιο αρχαίο έθιμο που όλοι αγνοούσαν, κάποιος θρύλος ή ιστορία σχετικά με το υποδουλωμένο γένος, κάποιο προϊόν που από καιρό έπαψε να καλλιεργείται ή καλλιεργείται σε έκταση που μόνο πανηγυρισμούς δεν επιτρέπει.
Αυτές οι χαρές και τα πανηγύρια δεν θα είχαν τίποτε μεμπτό, αν οι διοργανωτές και πανηγυρίζοντες μοίραζαν το κέφι ιδίοις εξόδοις. Δυστυχώς όμως, σε κάθε τέτοια εκδήλωση, μέγας και συνήθως αποκλειστικός χορηγός είναι ο τοπικός δήμος που θέλει "να αναδείξει τα μοναδικά χαρακτηριστικά του τόπου". Και αυτό δε θα ήταν πρόβλημα αν οι δημότες πλήρωναν. Συνήθως όμως, οι Δήμοι είναι καταχρεωμένοι και στέλνουν το λογαριασμό αυτών των πανηγυριών στον Κρατικό Προϋπολογισμό. Δηλαδή, άλλοι τρώνε και πίνουν κι άλλοι πληρώνουν. Είναι δε γνωστό, ότι αυτά όλα γίνονται συνήθως και με τη συγκατάθεση των αντιπολιτευτικών παρατάξεων των διαφόρων δήμων, γιατί στα πανηγύρια βρίσκουν τη μοναδική ευκαιρία οι αυτοδιοικητικοί παράγοντες της περιοχής να ανταλλάξουν χειραψίες και να χτυπήσουν στην πλάτη τους ψηφοφόρους τους. Κυρίως όμως, να επιδείξουν τη λεβεντιά και να προβάλλουν τις χορευτικές τους ικανότητες. Όσο μεγαλύτερη χορευτική δεινότητα διαθέτει ο επίδοξος αυτοδιοικητικός άρχοντας τόσο πιθανότερη είναι η εκλογή του. Έτσι, απολαμβάνει κανείς σε αυτά τα πανηγύρια σουρεαλιστικές εικόνες επίδοξων δημοτικών αρχόντων να προσπαθούν να αντισταθμίσουν τον πολιτικό νανισμό τους με εξεζητημένες χορευτικές φιγούρες. Όταν δε υπάρχει έλλειψη και σωματικού αναστήματος η προσπάθεια είναι μεγαλύτερη και εν τέλει η προσλαμβάνουσα εικόνα καταντάει μια απίθανη καρικατούρα.
Μήπως σε εποχές αυστηρής λιτότητας οφείλουν οι δήμαρχοι να περικόψουν ολίγον τις αμφιβόλου ποιότητας και χρησιμότητας αυτές  "πολιτιστικές εκδηλώσεις" ή έστω το Υπουργείο Οικονομικών να ξεκινήσει και την απογραφή των πανηγυριών; Έτσι κι αλλιώς, αυτό τελικά πληρώνει το λογαριασμό.
Κι αυτό αποδεικνύεται περίτρανα, αφού ακόμη και φέτος, με ένα σκληρό ομολογουμένως πρόγραμμα σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας, κι ενώ προσπαθούμε όλοι να συμμαζέψουμε τις δαπάνες τις κεντρικής διοίκησης κατά 4,5 δισ. ευρώ, οι δήμοι της χώρας μας επιφύλαξαν μια δυσάρεστη έκπληξη. Τα χρέη τους υπερβαίνουν τα 3 δισ. ευρώ, 1,2% περίπου του ΑΕΠ.
Παρόλα αυτά οι δήμαρχοι συνεχίζουν τις σπατάλες σαν να μην υπάρχει κρίση. Όλα τα ελλειμματικά δημοτικά ραδιόφωνα συνεχίζουν ως έχουν τη λειτουργία τους και τα τοπικά πανηγύρια καλά κρατούν.Βεβαίως, η μόνιμη δικαιολογία των αιρετών είναι πως το κράτος δεν τους δίνει λεφτά. Προφανώς, δεν έχουν ακόμη καταλάβει ότι το κράτος δεν έχει πια λεφτά και γι αυτό το λόγο ολόκληρη η ελληνική κοινωνία, πλην αυτών, μπήκε σε πρόγραμμα αποτοξίνωσης από τον εθισμό των δαπανών.

Ελπήνωρ

26 Αυγ 2010

Κατάργηση της βάσης του ένα!

ΜΕΧΡΙ ΣΤΙΓΜΗΣ, όπου υπάρχουν Πανεπιστήµια έχουν εφευρεθεί τρεις τρόποι εισαγωγής: ο σωστός, ο λανθασµένος και ο ελληνικός! Ο τελευταίος ξεχωρίζει γιατί δεν είναι ακριβώς µέθοδος εισαγωγής στην κορυφαία εκπαιδευτική βαθµίδα. Περισσότερο φέρνει σε µηχανή παραγωγής ελληνικών πτυχίων που µοιάζουν πολύ µε τα ελληνικά πορτοκάλια: δεν τα θέλει κανείς. Χρόνο µε τον χρόνο η µέθοδος εξελίσσεται. Προς το καλό; Οχι. Προς το κακό; Ούτε. Απλώς, προς το ελληνικότερο. Π.χ. εφέτος ετέθη σε εφαρµογή ένα νέο πειραµατικό πρόγραµµα: πτυχιούχος που είχε εισαχθεί σε σχολή έχοντας γράψει κάτω από ένα! (αριθµός: 1)... Αν το πρόγραµµα... αποτύχει, θα επεκταθεί µε στόχο να κατασκευαστεί στο µέλλον και πτυχιούχος που θα έχει πτυχίο χωρίς να έχει µπει καν στο Πανεπιστήµιο!
ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΟΥΜΕ εδώ την πλάκα. Οι βάσεις εισαγωγής στην εγχώρια Τριτοβάθµια Εκπαίδευση έδειξαν πού οδηγούνται τα πράγµατα όταν λαµβάνονται πολιτικές αποφάσεις σε λάθος χρόνο, µε λάθος τρόπο και για λάθος λόγο. Να εξηγηθούµε: όλοι γνωρίζουν ότι η κατάργηση της «βάσης του δέκα» – από τις λίγες σοβαρές ρυθµίσεις της προηγούµενης κυβέρνησης – δεν έγινε µε εκπαιδευτικά κριτήρια. Ηταν µια ιδιάζουσα πολιτική απόφαση µε το επιχείρηµα ότι το είχε υποσχεθεί προεκλογικά το κυβερνών κόµµα. Λες και θα ήταν το µόνο που έχει υποσχεθεί και δεν είναι εφικτό να πραγµατοποιηθεί.
ΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ την είδαµε επί της οθόνης. Υποψήφιοι που πρακτικά το µόνο που έκαναν ήταν να προσέλθουν στην εξεταστική αίθουσα και να γράψουν απλώς το όνοµά τους στην κόλλα – αλλιώς πώς θα τους έβρισκαν – θεωρούνται πλέον ακαδηµαϊκοί πολίτες. Ενδεχοµένως θα εγκατασταθούν στην έδρα της σχολής τους και θα... σπουδάζουν κάτι το οποίο ούτε γνωρίζουν, ούτε επεδίωξαν. Κάποια στιγµή θα βγουν στην αγορά εργασίας και θα απορούν γιατί δεν τους προτιµάει κανένας εργοδότης.
ΑΜ, ΤΟ άλλο; Δεκάδες τµήµατα έµειναν άδεια, γιατί απλούστατα κανείς δεν συγκινείται µε το αντικείµενο των σπουδών που υπόσχονται. Πλην ίσως των καθηγητών που διορίστηκαν για να διδάξουν φοιτητές που δεν θα υπάρξουν!
Αν τώρα λάβουµε υπόψη ότι σε κάποιες σχολές οι βάσεις εκτινάχθηκαν αιφνιδίως και σε άλλες έπεσαν χωρίς αιτία, προκύπτει ότι το σύστηµα εισαγωγής λειτούργησε όπως ακριβώς έχει προγραµµατισθεί να είναι: λοταρία στην οποία ποντάρεις και κερδίζεις αυτό που δεν θέλεις!
ΟΛΟΙ ΞΕΡΟΥΝ ότι κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Θα κρατήσει κι άλλο; Ρωτήστε τη Διαµαντοπούλου. Επιασε τον ταύρο από τα κέρατα, σε αρκετές εκπαιδευτικές αρένες, τελευταία. Αν δεν τον πιάσει και στο «εξεταστικό» θα πάει στράφι ο συνολικός σχεδιασµός της και σταδιακά θα δηµιουργηθούν συνθήκες για τον επόµενο µεγάλο εθνικό στόχο: κατάργηση της βάσης του... ένα! Οπότε θα δικαιωθεί και ο ανώνυµος µαθητής όταν έγραφε στον τοίχο ενός Λυκείου το σύνθηµα που συµπεριέλαβε στο «Λεξικό του έξυπνου λόγου» του ο δηµοσιογράφος Πάσχος Μανδραβέλης: «Νε στι διµόσια εκπεδεφση- ωχι στιν ιδειοτικοπίηση».
Οι βάσεις έδειξαν πού οδηγούνται τα πράγµατα όταν λαµβάνονται πολιτικές αποφάσεις σε λάθος χρόνο, µε λάθος τρόπο και για λάθος λόγο!

Του Γιώργου Λακόπουλου , από τα ΝΕΑ, Πέμπτη 26 Αυγούστου 2010

21 Αυγ 2010

Τσιγάρο - κοιλιά - ελενίτ και Μερσεντές

Τα μεσημέρια που ο πολύς ο κόσμος είναι στις παραλίες εγώ περπατώ στον ίσκιο. Το εκτυφλωτικό φως του Αυγούστου είναι σαν να σκανάρει την ασχήμια που έχει προστεθεί στον τόπο μας τα τελευταία χρόνια. Άντρες στα καφενεία γεμίζουν τασάκια και κοιλιές, γυναίκες θρέφουν περιφέρειες στις ξαπλώστρες, παιδιά «λούζονται» αναψυκτικά και μπισκότα. Γύρω τους πλαστικές καρέκλες, ξέχειλοι σκουπιδοτενεκέδες, προσθήκες με αλουμίνια και ελενίτ, Χιουντάι, τζιπ και Μερσεντές (στα σοκάκια και στην άμμο), συνθέτουν το ντεκόρ μιας παρηκμασμένης ευδαιμονίας.
Όλα αυτά βέβαια υπήρχαν και πέρυσι και πρόπερσι αλλά φέτος αξίζει να τους δώσεις περισσότερη σημασία. Αυτά μας έφεραν στο ΔΝΤ (και ακόμα παραπέρα). Εδώ, ξέρω, αρχίζουν οι αντιρρήσεις. «Για το χρέος και το αδιέξοδο που ζούμε φταίνε οι κυβερνήσεις που αποφάσιζαν – οι Βουλευτές που στήριζαν - οι επιχειρηματίες που λάδωναν - οι τραπεζίτες που θησαύριζαν – οι δημοσιογράφοι που κάλυπταν». «Οι πολιτικοί και ορισμένοι δημοσιογράφοι μας φέρανε σε αυτή την κατάσταση», ούρλιαζε στο αυτί μου μια κυρία που η τύχη την έφερε να καθίσει δίπλα μου σε ένα από εκείνα τα μεσημεριανά γεύματα που οι φίλοι των φίλων γίνονται άνευ όρων συνδαιτυμόνες σου. Η ίδια είχε διοριστεί από το ΠΑΣΟΚ στο υπουργείο Γεωργίας – εκτός ΑΣΕΠ βέβαια – ο άντρας της ήταν συνδικαλιστής στον ΟΤΕ, ο γιός τους ήταν απλώς ένας υπέρβαρος και η μεγάλη τους κόρη ήταν μαθητευόμενη στην εφορία (ένα από τα «παράθυρα» που εφηύρε η Νέα Δημοκρατία).
Ρουσφέτι, συντεχνίες, κομματισμός, ανευθυνότητα σε οικογενειακή συσκευασία. Και οι δυο μαζί – μάνα και κόρη – χρωστούσαν σε καταναλωτικά δάνεια και κάρτες, 50.000 στις τράπεζες. «Και εσείς αντί να κάνετε κάτι με τα δάνεια του κοσμάκη χαρίζετε εκατομμύρια στις τράπεζες». Την κοιτούσα και αναρωτιόμουν «η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό τη κότα». Οι νεοέλληνες έκαναν το σύστημα ή το σύστημα έκανε τους νεοέλληνες; Στην βιολογία αυτό πλέον – δεν ξέρω αν το μάθατε –έχει οριστικά απαντηθεί. Πρόσφατα έγινα και οι σχετικές ανακοινώσεις. Η κότα έκανε το αυγό.
«Αυτή είναι η Ελλάδα λοιπόν;». Όχι. Σε αντίθεση με τον Σημίτη που νόμιζε ότι μόνο «αυτή είναι η Ελλάδα», όποιος περπατάει γνωρίζει ότι Ελλάδα δεν είναι μόνο η χώρα του τσιγάρου, της κοιλιάς, του ελενίτ και της (καμουφλαρισμένης πλέον) Μερσεντές. Στα Χανιά ένας αναρχικός φίλος κάνει το καλύτερο μέλι – νέοι επιχειρηματίες ανασταίνουν απαιτητικούς αμπελώνες παραμερίζοντας τα «παραδοσιακά» ξυδόκρασα - στη Λευκάδα ένας γιός παλαιού πολιτικού κάνει με δάνεια και ιδρώτα και όχι με ρεμούλες τα πιο ωραία σπίτια – στην Κω τα ποδήλατα είναι πια περισσότερα από τους ανθρώπους – στη Σύρο οι πολιτιστικές εκδηλώσεις είναι ένα μικρό «φεστιβάλ Αθηνών» - στη Νάξο οι συνεταιρισμοί παράγουν και χωρίς επιδοτήσεις – στα Ικαριώτικα πανηγύρια ανασταίνουν τα γλέντια των παππούδων μας – στην Αμοργό το λαούτο παίζει και χωρίς χρήματα - στη Φολέγανδρο όταν κόβεται το ρεύμα οι παρέες γίνονται ένα στις πλατείες και τις παραλίες - στη Τήνο, στα μέρη του Χαλεπά οι μαρμαρογλύπτες σκαλίζουν ακόμη τα πλακόστρωτα - στα ορεινά της Μυτιλήνης υπολογίζουν πια και το χρώμα στα κεραμίδια – στα «μέσα» των Κυθήρων η τουριστική κακογουστιά χάνει συνεχώς έδαφος…
Αυτή λοιπόν είναι η Ελλάδα που όμως κάποια στιγμή πρέπει να το αποφασίσει να πάρει το πάνω χέρι σπρώχνοντας την άλλη Ελλάδα εκεί που ανήκει, στα σκουπίδια.
του Σταύρου Θεοδωράκη, από http://www.protagon.gr

18 Αυγ 2010

Διακοπές με τους Ράμπο!


Όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει Ράμπο; Στη χολιγουντιανή εκδοχή είναι δεδομένο. Ο Τζον Ράμπο (Σιλβέστερ Σταλόνε) ήταν ο άνθρωπος των ειδικών αποστολών, σύμβολο της άνευ ορίων παλικαριάς. Θαλερός μέχρι απορίας, μονήρης, με αδιαπέραστο κώδικα τιμής, εξόντωνε τους κακούς με αποτελεσματικότητα ατομοβόμβας. Αχίλλειος πτέρνα, το βλέμμα του, που έκανε τους χολερικούς κριτικούς να αναμοχλεύουν τη φράση «νους υγιής εν σώματι υγιεί»...
Η λέξη «Ράμπο» εγκαταστάθηκε στο νεοελληνικό λεξιλόγιο δάνεια από τις ταινίες του Σταλόνε, νοηματοδοτώντας αυτόν που εκτελεί δύσκολο έργο, τον αποφασισμένο. Στην ευτελή ποδοσφαιρική ορολογία, Ράμπο είναι ο τυφλωμένος από αγωνιστικό πάθος, που ματώνει για τη φανέλα. Τέτοιοι τύποι γίνονται οι εκλεκτοί της εξέδρας.
Στις εφημερίδες και στα δελτία ειδήσεων δεν υπάρχει ημέρα χωρίς αναφορά στους Ράμπο του Σώματος Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος (ΣΔΟΕ). Τα μέλη του ΣΔΟΕ αναβαθμίστηκαν μετά το Μνημόνιο στη λαϊκή συνείδηση ως κυνηγοί φοροφυγάδων. Ενσαρκώνουν τους τιμωρούς κλεφτών, με τα πρόστιμα φέρνουν χρήμα στο δημόσιο ταμείο, άρα ωφελούν όλους.
Εως ότου καταστούν λαοφιλείς, αυτοί οι Ράμπο, οπλισμένοι με τεφτέρια και μολύβια, πέρασαν δύσκολες ώρες.
Συχνά ο μυστικός τους κώδικας παραβιαζόταν προτού φθάσουν στο νησί για ελέγχους, οι μαγαζάτορες σήμαιναν συναγερμό και τα τραπέζια σε μπαρ και ταβέρνες γέμιζαν εν ριπή οφθαλμού με αποδείξεις.
«Ερχεται εφορία», έκλεινε συνωμοτικά το μάτι ο σερβιτόρος και εμείς μόνο ευχαριστώ δεν λέγαμε που μας τιμούσε με την εμπιστοσύνη του. Αλλωστε, στο πίσω μέρος του μυαλού μας κατοικοέδρευε η αυθαίρετη εικόνα του εφοριακού που με ένα φακελάκι κάνει τα στραβά μάτια.
Αλλες φορές οι Ράμπο τράπηκαν σε φυγή παρά την εκπαίδευσή τους. Με υπόκρουση κραυγές ξενοδόχων, εστιατόρων κ.λπ., ξυλοκοπήθηκαν και πετροβολήθηκαν. Φίλη η πατρίς, φιλτάτη η σωματική ακεραιότητα, σκέφτονταν αναχωρώντας, με τσακισμένο ηθικό, για ελέγχους σε πιο φιλήσυχους τόπους.
Φέτος όλα άλλαξαν. Η φράση «φέρτε πίσω τα κλεμμένα» ηχεί σαν πρόταγμα, ηθικοποιεί στη λαβωμένη κοινωνία τις εφόδους των Ράμπο. Εμείς, που τους αντιμετωπίζαμε καχύποπτα ως βραχίονες ενός σκάρτου συστήματος, ανακουφιζόμαστε από τις επιτυχίες τους. Στο διάστημα Ιουνίου-Ιουλίου, από τις 1.600 επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν σε τουριστικές περιοχές, στις 900 διαπιστώθηκαν φορολογικές παραβάσεις. Καταλαβαίνετε το πάρτι που γινόταν τόσα χρόνια (και) με την ευγενική ανοχή μας. Αν οι συνθήκες δεν ήταν επώδυνες, θα έμοιαζε με σκετσάκι θερινής επιθεώρησης: αγανακτισμένοι πολίτες διαπομπεύουν φραστικά πολιτικούς που πίνουν σχεδόν ανυποψίαστοι το κρασί τους και άλλοι παραδίπλα επευφημούν Ράμπο που πραγματοποιούν έφοδο…

Tου Κώστα Λεονταρίδη, από την Καθημερινή, 18-08-10.

15 Αυγ 2010

Ρεμβασμός του Δεκαπενταύγουστου


Eλληνικός Δεκαπενταύγουστος, εκκλησιές και ξωκκλήσια, χωριά και νησιά ετοιμάζονται για πανηγυριώτικες φιέστες. Μέρες ταυτισμένες στην εθνική μας ρητορεία με τη γιορτή της Παναγιάς, αλλά μοναδικός ο τρόπος που τις υμνολόγησε ο Έλληνας κοσμοκαλόγερος, Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, ιδιαίτερα στο διήγημα "Ρεμβασμός του Δεκαπενταύγουστου":

Ανάμεσα εις συντρίμματα και ερείπια, λείψανα παλαιάς κατοικίας ανθρώπων, εν μέσω αγριοσυκών, μορεών με ερυθρούς καρπούς, είς έρημον τόπον, απόκρημνον ακτήν, προς μίαν παραλίαν βορειοδυτικήν της νήσου, όπου την νύκτα επόμενον ήτο να βγαίνουν και πολλά φαντάσματα, είδωλα ψυχών κουρασμένων, σκιαί επιστρέφουσαι, καθώς λέγουν, από τον ασφοδελόν λειμώνα, αφήνουσαι κενάς οιμωγας εις την ερημίαν, θρηνούσαι το πάλαι ποτέ πρόσκαιρον σκήνωμά των, εις τον επάνω κόσμον-εκεί ανάμεσα εσώζετο ακόμη ο ναΐσκος της Παναγίας της Πρέκλας. Δεν υπήρχε πλέον οικία ορθή, δεν υπήρχε στέγη και άσυλον εις όλον το οροπέδιον εκείνο, παρά την απορρώγα ακτήν. Μόνος ο μικρός ναΐσκος υπήρχε και εις το προαύλιον του ναΐσκου ο Φραγκούλης Κ.Φραγκούλας είχε κτίσει μικρόν υπόστεγον καλύβην μάλλον ή οικίαν, λαβών την ξυλείαν, όσην ηδυνήθη να εύρη, καί τινας λίθους από τα τόσα τριγύρω ερείπια, διά να στεγάζεται προχείρως εκεί και καπνίζη ακατακρίτως το τσιμπούκι του, με τον ηλέκτρινον μαμόν, έξω του ναού, ο φιλέρημος γέρων.
Ο ναΐσκος ήτο ιδιόκτητος• πράγμα σπάνιον εις τον τόπον, λείψανον παλαιού θεσμού• ήτον κτήμα αυτού του γέροντος Φραγκούλα. Ο αξιότιμος πρεσβύτης, φέρων όλα τα εξωτερικά γνωρίσματα προεστού, ωραίον φέσι του Τουνεζίου, επανωβράκι τσόχινον, με ζώνην πλατείαν κεντητήν, μακράν τσιμπούκαν με ηλέκτρινον μαμόν, και κρατών με την αριστεράν ηλέκτρινον μακρόν κομβολόγιον, δεν ήτο και πολύ γέρων, ως πενήντα πέντε χρόνων άνθρωπος. Κατήγετο από την αρχαιοτέραν και πλέον γνησίως αυτόχθονα οικογένειαν του τόπου. Ήτον εκ νεαράς ηλικίας ευσταλής, υψηλός, λεπτός την μέσην, μελαγχροινός, με αδρούς χαρακτήρας του προσώπου, δασείας οφρύς, οφθαλμούς μεγάλους, ογκώδη ρίνα, χονδρά χείλη προέχοντα. Ηγάπα πολύ τα μουσικά τα τε εκκλησιαστικά και τα εξωτερικά, υπήρξε δε με την χονδρήν, αλλά παθητικήν φωνήν του, ψάλτης και τραγουδιστής εις τον καιρόν του μέχρι γήρατος.
Την Σινιώραν, ωραίαν νέαν, λεπτοφυή, λευκοτάτην, την είχε νυμφευθή από έρωτα. Ήδη είχε συζήσει μαζί της υπέρ τα είκοσι πέντε έτη, και είχεν αποκτήσει τέσσαρας υιούς και τρεις θυγατέρας. Αλλά τώρα, εις τον ουδόν του γήρατος, δεν συνέζη πλέον μαζί της.
Είχε χωρίσει άπαξ ήδη, αφού εγεννήθησαν τα τέσσαρα πρώτα παιδία, δύο υιοί και δύο θυγατέρες• ο πρώτος ούτος χωρισμός διήρκεσεν επί τινας μήνας. Είτα επήλθε συνδιαλλαγή και συμβίωσις πάλιν. Τότε εγεννήθησαν άλλα δύο τέκνα, υιός και θυγάτριον. Είτα επήλθε δεύτερος χωρισμός , υπέρ το έτος διαρκέσας. Μετά τον χωρισμόν δευτέρα συνδιαλλαγή. Τότε εγεννήθη ο τελευταίος υιός. Ακολούθως επήλθε μακρός χωρισμός μεταξύ των συζύγων. Ο τελευταίος ούτος χωρισμός, μετά πολλάς αγόνους αποπείρας συνδιαλλαγής, διήρκει από τριών ετών και ημίσεος. Δεν ήτο πλέον φόβος να γεννηθούν άλλα τέκνα. Η Σινιώρα ήτο υπερτεσσαρακοντούτις ήδη.
Την εσπέραν εκείνην, της 13 Αυγούστου του έτους 186... εκάθητο μόνος, ολομόναχος, έξω του ναΐσκου, εις το προαύλιον, έμπροσθεν της καλύβης την οποίαν είχε κτίσει, εκάπνιζε το τσιμπούκι του κ’ ερρέμβαζεν. Ο καπνός από τον λουλάν ανέθρωσκε και ανέβαινεν εις κυανούς κύκλους εις το κενόν, και οι λογισμοί του ανθρώπου εφαίνοντο να παρακολουθούν τους κύκλους του καπνού και να χάνωνται μετ’ αυτών εις το αχανές, το άπειρον. Τι εσκέπτετο;
Βεβαίως την σύζυγόν του, με την οποίαν ήσαν εις διάστασιν, και τα τέκνα του, τα οποία σπανίως έβλεπεν. Εσχάτως του είχον παρουσιασθή πρώτην φοράν εις την ζωήν του, και οικονομικαί στενοχωρίαι. Ο Φραγκούλας ήτο μεγαλοκτηματίας. Είχε παμπόλλους ελαιώνας, αμπέλια αρκετά, και χωράφια αμέτρητα. Μόνον από τον αντίσπορον των χωραφιών ημπορούσε να μην αγοράζη ψωμί δι’ όλου του έτους αυτός και η οικογένειά του. Οι δε ελαιώνες, όταν εκαρποφόρουν έδιδον αρκετόν εισόδημα. Αλλ’ επειδή δεν ειργάζετο ποτέ μόνος του, τά έξοδα «τον έτρωγαν!» Είτα, αυξανομένης της οικογενείας, συνηυξάνοντο και αι ανάγκαι. Και όσον ηύξανον τα έξοδα, τόσον τα έσοδα ηλαττούντο. Ήλθαν «δυστυχισμένες χρονιές», αφορίαι, συμφοραί, θεομηνίαι. Είτα, διά πρώτην φοράν, έλαβεν ανάγκην μικρών δανείων. Δεν εφαντάζετο ποτέ ότι μία μικρή κάμπη αρκεί διά να καταστρέψη ολόκληρον φυτείαν. Απηυθύνθη εις ένα τοκογλύφον του τόπου.
Οι τοιούτοι ήσαν άνθρωποι «φερτοί», απ’ έξω, και όταν κατέφυγον εις τον τόπον, εν ώρα συμφοράς και ανεμοζάλης, κατά την Μεγάλην Επανάστασιν, ή κατά τα άλλα κινήματα τα προ αυτής, αρχομένης της εκατονταετηρίδος, κανείς δεν έδωκεν προσοχήν και σημασλιαν εις αυτούς.
Αλλ’ επειδή οι εντόπιοι είχον αποκλειστικήν προσήλωσιν εις τα κτήματα, ούτοι, οι επήλυδες, ως πράττουσιν όλοι οι φύσει και θέσει Εβραίοι, έδωκαν όλην την σημασίαν και την προσοχήν των εις τα χρήματα. Ήνοιξαν εργαστήρια, μαγαζεία, κ’ εμπορεύοντο κ’ εχρηματίζοντο. Είτα ήλθεν η ώρα, όπως και τώρα και πάντοτε συμβαίνει, οι εντόπιοι έλαβον ανάγκην των χρημάτων, και τότε ήρχισαν να υποθηκεύουν τα κτήματα. Εωσότου παρήλθε μία γενεά, ή μία και ημισεία, και τα χρήματα επέστρεψαν εις τους δανειστάς συμπαραλαβόντα μεθ’ εαυτών και τα κτήματα.
Έως τότε δεν είχε συλλογισθή τοιαύτα πράγματα ο Φραγκούλης Φραγκούλας, ούτε τον έμελε ποτέ του περί χρημάτων. Αλλ’ επ’ εσχάτων είχε λάβει ανάγκην και δευτέρου και τρίτου δανείου, και οι δανεισταί προθύμως του έδιδαν, αλλ’ απήτουν να τους καθιστά υπέγγυα τα καλλίτερα κτήματα, εκ των οποίων έκαστον είχε κατ’ αυτόν εκτιμητήν, δεκαπλασίαν αξίαν του ποσού του δανειζομένου... Πλην φευ! αυτός δεν ήτο μόνος καϋμός του.
Ο Φραγκούλης Φραγκούλας δεν εφόρει πλέον το ωραίον του μαύρον φέσι, το τουνεζιάνικον• έφερεν οικιακόν μαύρον σκούφον επί της κεφαλής. Αλλ’ ευρίσκετο σήμερον εις την εξοχήν. Εάν τον συνηντώμεν την προτεραίαν εις την αγοράν, κάτω εις την πολίχνην, θα εβλέπομεν ότι είχε βάψει μαύρον το φέσι του... Είχε πρόσφατον πένθος.
-Α! Τώχασα το καϋμένο μ’, το ευάγωγο, τώχασα.
Ο γέρο-Φραγκούλης εστέναζε, και είχε δίκαιον να στενάζη. Το καλλίτερον κοράσιόν του, το τρίτον, το μικρότερον, δεκατετραετές μόλις την ηλικίαν –το οποίον είχε γεννηθή κατά τι διάλειμμα έρωτος, μεταξύ δύο χωρισμών- του είχεν αποθάνει προ ολίγων μηνών...
Και αυτός ήλθεν εις την Παναγίαν διά να κλαύση και να πη τον πόνο του. Ήτον κτήμα του ο ναΐσκος της Παναγίας της Πρέκλας. Το εκκλησίδιον ήτο ευπρεπέστατον, ωραία στολισμένον, και είχε καλάς εικόνας –και μάλιστα την φερώνυμον, την γλυκείαν Παναγίαν την Πρέκλαν- σκαλιστόν χρυσωμένον τέμπλον, πολυέλαιον και μανουάλια ορειχάλκινα, κανδήλια αργυρά. Έφερε πάντοτε ο ιδιοκτήτης μαζί του την βαρείαν υπερμεγέθη κλείδα της δρύΐνης θύρας της στερεάς, και δεν έλειπε συχνά να επισκέπτεται την Παναγίαν. Την ημέραν εκείνην θα ετελείτο πανήγυρις εις τον ναΐσκον, τιμώμενον επ’ ονόματι της Κοιμήσεως. Θα ήρχοντο από τον τόπον πολλαί οικογένειαι και άτομα, δωδεκάδες τινές προσκυνητών και πανηγυριστών και ο Παππανικόλας ο συμπέθερός του. Εις τον Παππανικόλαν έδιδεν ο Φραγκούλης διά τον κόπον του εν τάλληρον, περιπλέον δε εισέπραττεν ο παππάς διά λογαριασμόν του τας δεκάρας, όσας έδιδον αι γυναίκες «διά να γράψουν τα ονόματα» ή τα «ψυχοχάρτια». Όλα τ’ άλλα, προσφοράς, αρτοκλασίαν, πώλησιν κηρίων κ.τ.λ. τα εισάπραττεν ο Φραγκούλης ως εισόδημα ιδικόν του...
Και τώρα τους επερίμενε να έλθουν πάλιν... και ανελογίζετο πώς άλλοτε, όταν ήτο νέος ακόμη, μετά τον πρώτον χωρισμόν από τη γυναίκα του, η πανήγυρις αύτη της Παναγίας της Κοιμήσεως έγινεν αφορμή διά να επέλθη συνδιαλλαγή μετά της γυναικός του. Κατόπιν της συνδιαλλαγής εκείνης εγεννήθη ο τρίτος υιός, και το Κουμπώ, το θυγάτριον το οποίον εθρήνει τώρα ο γερο-Φραγκούλης.
-Τώχασα, το καυμένο μου, το ευάγωγο, τώχασα!...
Ω, δεν ελυπείτο τώρα τόσον πολύ τον από της γυναικός του χωρισμόν –την οποίαν άλλως τε τρυφερώς ηγάπα-, όσον εθρήνει την σκληράν απώλειαν εκείνη της κορασίδος, την οποίαν εις τον άλλον κόσμον ήλπιζε μόνον να επανεύρη... Και κατενύσσετο πολύ η καρδία του και εθλίβετο... Και ανελογίσθη ότι το πάλαι εδώ οι χριστιανοί, όσοι ήσαν ως αυτός τεθλιμμένοι, εις τον ναΐσκον αυτόν της Παναγίας της Πρέκλας ήρχοντο τας ημέρας αυτάς, να εύρωσι διά της εγκρατείας και της προσευχής και του ιερού άσματος αναψυχήν και παραμυθίαν... Τον παλαιόν καιρόν, προ του εικοσιένα, όταν το σήμερον έρημον και κατηρειπωμένον χωρίον εκατοικείτο ακόμη, όλοι οι κάτοικοι, και των δύο ενοριών, ήρχοντο εις τον ναόν της Πρέκλας, όστις ήτο απλούν παρεκκλήσιον, ν’ ακούσωσι τας ψαλλομένας Παρακλήσεις καθ’ όλον τον Δεκαπενταύγουστον...
Άφησεν εις την άκρην το τσιμπούκι, το οποίον είχε σβύσει ήδη ανεπαισθήτως, εν μέσω της αλλοφροσύνης των ρεμβασμών του καπνιστού, και ακουσίως ήρχισε να υποψάλλη.
Έλεγε τον Μέγαν Παρακλητικόν Κανόνα και τον εις την Παναγίαν, όπου διεκτραγωδούνται τα παθήματα και τα βάσανα μιας ψυχής και την σειράν όλην των κατανυκτικών ύμνων, όπου εις βασιλεύς Έλλην, διωγμένος, πολεμημένος, στενοχωρημένος, από Λατίνους και Άραβας και τους ιδικούς του, διεκτραγωδεί προς την Παναγίαν τους ιδίους πόνους του, και τους διωγμούς, όσους υπέφερεν από τα στίφη των βαρβάρων, τα οποία ονομάζει «νέφη».
Είτα, κατά μικρόν, αφού είπεν όσα τροπάρια ενθυμείτο από στήθους,ύψωσεν ακουσίως την φωνήν, και ήρχισε να μέλπη το αθάνατον εκείνο:
«Απόστολοι εκ περάτων, συναθροισθέντες ενθάδε
Γεθσημανή τω χωρίω κηδεύσατέ μου το σώμα,
Και Συ, Υιέ και Θεέ μου, παράλαβέ μου το πνεύμα»,
...Και είτα προσέτι, παρεκάλει διά του άσματος την Παναγίαν, να είναι μεσίτρια προς τον Θεόν, «μη μου ελέγξη τας πράξεις ενώπιον των Αγγέλων...» Ω, αυτό είχε την δύναμιν και το προνόμιον να κάμνη πολλά ζεύγη οφθαλμών να κλαίωσι τον παλαιόν καιρόν, όταν οι άνθρωποι έκλαιον ακόμη εκούσια δάκρυα εκ συναισθήσεως...
Ο γέρο-Φραγκούλης επίστευε και έκλαιεν... Ω, ναι, ήτον άνθρωπος ασθενής• ηγάπα και ημάρτανε και μετενόει... Ηγάπα την θρησκείαν, ηγάπα την σύζυγον και τα τέκνα του, επόθει ακόμη τον συζυγικόν βίον, επόθει και τον βίον τον μοναχικόν. Τον καιρόν εκείνον είχε αγαπήσει εξ όλης καρδίας την Σινιωρίτσα του... και την ηγάπα ακόμη. Αλλ’ όσον τρυφερός ήτον εις τον έρωτα, τόσον ευεπίφορος εις το πείσμα, και τόσον γοργός εις την οργήν. Ω, ατέλειαι των ανθρώπων!
Τώρα εις τους τελευταίους χρόνους, είχε γνωρίσει ακόμη και την οικονομικήν στενοχωρίαν, το παράπονον της ξεπεσμένης αρχοντιάς, τας πιέσεις και τας απειλάς των τοκογλύφων. «Το διάφορο κεφάλι! το διάφορο κεφάλι! το διάφορο κεφάλι!» Επί τέσσαρας ενιαυτούς ήτον αφορία, αι ελαίαι δεν εκαρποφόρησαν• ο καρπός είχε προσβληθή από άγνωστον ασθένειαν, διά τας αμαρτίας των ιδιοκτητών. Είχαν κιτρινίσει και μαυρίσει αι ελαίαι, και ήσαν γεμάται από βούλες και είχαν πέσει άκαιρα. Τόσα «υποστατικά», τόσα «μούλκια», τόσο «βιος», αγύριστα κτήματα, σχεδόν τσιφλίκια, ηπειλούντο να περιέλθωσιν εις χείρας των τοκογλύφων. Εγέννα ή όχι η γη, εκαρποφόρουν ή όχι τα δένδρα, ο τόκος δεν έπαυε. Τα κεφάλαια «έτικτον». Έπαυσε να τίκτη η γόνιμος (όπως λέγει ο Άγιος Βασίλειος), αφού τα άγονα ήρχισαν κ’ εξηκολούθουν να τίκτουν...
Ανελογίζεταο αυτά, κ’ έκλαιεν η ψυχή του. Δεν ήλπιζε πλέον, ούτε ηύχετο σχεδόν, να ήρχετο η Σινιωρίτσα αύριον εις την πανήγυριν, όπως ήρχετο τακτικά κάθε χρόνον άλλοτε, όταν ήσαν «μονιασμένοι», -όπως είχεν έλθει και άπαξ, εις καιρόν οπού ευρίσκοντο χωρισμένοι προ δεκαπέντε ετών... Τώρα μόνον η ψυχή της Κούμπως, της αθώας μικράς παρθένου, είθε να παρίστατο αοράτως εις την πανήγυριν αγαλλομένη.
Ω! άλλοτε, προ δεκαπέντε ετών, πριν γεννηθή ακόμη η Κούμπω ναι, η Παναγία είχε δωρήσει το αβρόν εκείνο άνθος εις τον Φραγκούλην και την Σινιώραν, και η Παναγία πάλιν το είχε δρέψει και το είχεν αναλάβει πλησίον της. πριν μολυνθή εκ της επαφής των ματαίων του κόσμου. Τον καιρόν εκείνον, είχε συμβή ο πρώτος χωρισμός, το πρώτον πείσμα, το πρώτον κάκιωμα μεταξύ των συζύγων. και ο Φραγκούλης, θυμώδης, οξύχολος, δριμύς, είχεν αναβή όπως τώρα, από την πολίχνην την κατοικημένην εις το παλαιόν χωρίον το έρημον, του οποίου εσώζοντο τότε ακόμη ολίγισται οικίαι και δεν ήτο ερείπιον όλον, όπως σήμερον. Και καθώς τώρα, είχεν έλθει δύο ή τρεις ημέρας προ της εορτής εις το παρεκκλήσιον της Πρέκλας, εκάθητο δε εις τα πρόθυρα του ναΐσκου κι’ εκάπνιζε το μακρόν τσιμπούκι με το ηλέκτρινον επιστόμιον. Πλην τότε το φέσι του ήτο κατακόκκινον, και τώρα εφόρει μαύρον σκούφον... Και τότε ο Φραγκούλης ήτο σαράντα χρόνων και τώρα ήτο πενηνταπέντε. Τότε έτρεφε πείσμα και χολήν, αλλ’ είχε πολύ περισσότερον και βαθύτερον συζυγικόν έρωτα, και μόνον νύξιν ήθελεν• ήτον έτοιμος να συγχωρήση και ν’ αγαπήση... Αλλά τώρα δεν είχε πλέον ούτε πείσμα σχεδόν ούτε οργήν, ηγάπα την Σινιώραν, την επόνει, αλλ’ έκλαιε πολύ περισσότερον διά το θυγάτριόν του, το Κουμπώ. «Το καϋμένο το ευάγωγο!».
Εκείνην την φοράν, ο παππά-Νικόλας, άμα έφθασε την παραμονήν, ακολουθούμενος από πλήθος προσκυνητών διά την πανήγυριν, εστάθη πλησίον της θύρας του ναού, παρά την γωνίαν, και του είπε μυστηριωδώς:
-Θάχης μουσαφιρλίκια, θαρρώ.
-Τι τρέχει, παππά; ηρώτησε μειδιών ο Φραγκούλης, όστις εμάντευσε πάραυτα.
-Θα σου έλθει τ’ ασκέρι... Κύτταξε, Φραγκούλη, φρόνιμα, χωρίς πείσματα.
Ο Παππάς, ασκέρι λέγων, εννοούσε προφανώς την οικογένειαν του Φραγκούλα• αλλά τάχα μόνον τα παιδία, τα δύο μεγαλείτερα εκ των τεσσάρων; -καθόσον τα άλλα δύο τα μικρά, δεν θα ηδύναντο να κουβαληθούν εις διάστημα τριών ωρών οδοιπορίας χωρίς την μητέρα των. Ο Φραγκούλης ηθέλησε να βεβαιωθή.
-Θάρθη μαζί κι’ η μάνα τους;
-Βέβαια... πιστεύω, είπεν ο παππάς.
Τω όντι, όταν εβράδυασε καλά και άρχισε να σκοτεινιάζη, η κυρά Σινιώρα ήλθε, μαζύ με την γραίαν μητέρα της και με τα τέσσερα παιδιά της, εν συνοδεία και άλλων προσκυνητριών, γειτονισσών ή συγγενών της. Από πολλών μηνών δεν είχεν ιδεί τον συζυγόν της, όστις είχε κατοικήσει χωριστά –εις ευτελές δωμάτιον, χάρις ταπεινώσεως, το οποίον ονόμαζε «το κελλί του», και έζη από μηνών ως καλόγηρος. Επλησίασε δειλή, κάτω νεύουσα• ο Φραγκούλης ίστατο εκεί παραπέρα από την θύραν της εκκλησίας, κ’ έκαμνε πως έβλεπεν αλλού και πως επρόσεχεν είς τινα ομιλίαν περί αγροτικών υποθέσεων μεταξύ δύο ή τριών χωρικών.
Η Σινιώρα εισήλθεν εις τον Ναΐσκον, επροσκύνησεν, εκόλλησε κηρία και ησπάσθη τας εικόνας. Είτα μετά τινα ώραν εξήλθεν. Επλησίασε συνεσταλμένη κ’ εχαιρέτησε τον σύζυγόν της. Ούτος έτεινε προς αυτήν την χείρα και ησπάσθη φιλοστόργως τα τέκνα του.
Ήδη ενύκτωνε και εψάλη ο Μικρός Εσπερινός. Ακολούθως μετά το λιτόν σαρακοστιανόν, το οποίον έφαγον καθ’ ομάδας καθίσαντες οι διάφοροι προσκυνηταί εδώ κι’ εκεί επί των χόρτων και των ερειπίων, ο Φραγκούλης ητοίμασεν ιδιοχείρως ξύλινον σήμαντρον πρόχειρον κατά μίμησιν εκείνων τα οποία συνηθίζονται εις τα μοναστήρια, και φέρων τρεις γύρους περί τον ναόν, το έκρουσε μόνος του, πρώτον εις τροχαϊκόν ρυθμόν: «τον Αδάμ,Αδάμ,Αδάμ!» είτα εις ιαμβικόν: «το τάλαντον, το τάλαντον!»
Ευθύς τότε τα δύο παιδία του Φραγκούλα και πέντε ή εξ άλλοι μικροί μοσχομάγκαι ανερριχήθησαν επάνω εις την στέγην του ναού, άνωθεν της θύρας, και ήρχισαν να βαρούν τρελλά, αλύπητα, αχόρταστα, τον μικρόν μισορραγισμένον κώδωνα, τον κρεμάμενον από δύο διχαλών ξύλων, εκεί επάνω. Ύστερον από πολλάς φωνάς, μαλώματα και επιπλήξεις του Φραγκούλα, του μπάρμπα-Δημητρού, του ψάλτου και του Παναγιώτου της Αντωνίτσας (ενός καλού χωρικού, όστις δεν εκουράζετο να τρέχη εις όλα τα εξωκκλήσια και να κάμνη «κουμάντο», έως ου επί τέλους η Δημαρχία ηναγκάσθη να τον αναγνωρίση ως ισόβιον επίτροπον όλων των εξοχικών ναών), τα παιδία μόλις έπαυσαν οψέποτε να κρούουν τον κώδωνα, κ’ εξεκόλλησαν τέλος από την στέγην του ναΐσκου. Ο παππά-Νικόλας έβαλεν ευλογητόν, και ήρχισεν η Ακολουθία της Αγρυπνίας.
Ο Φραγκούλης ήτο τόσον ευδιάθετος εκείνην την εσπέραν, ώστε από του «Ελέησόν με ο Θεός», της αρχής του Αποδείπνου μέχρι του «Είη το όνομα», εις το τέλος της λειτουργίας, όπου η παννυχίς διήρκεσεν οκτώ ώρας άνευ διαλείμματος –όλα τα έψαλλε και τα απήγγειλε μόνος του, από του δεξιού χορού, μόλις επιτρέπων εις τον κυρ – Δημητρόν τον κάτοχον του αριστερού χορού να λέγει κι’ αυτός από κανένα τροπαράκι, διά να ξενυστάξη. Έψαλε το «Θεαρχίω νεύματι» και εις τους οκτώ ήχους μοναχός του, προφάσει ότι ο κυρ – Δημητρός, «δεν εύρισκεν εύκολα τον ήχον». Εις το τέλος του Εσπερινού, μοναχός του εδιάβασε το Συναξάρι, και, χωρίς να πάρη ανασασμόν, μοναχός του πάλιν άρχισε τον εξάψαλμον. Έψαλε Καθίσματα, Πολυελέους, Αναβαθμούς και Προκείμενα, είτα όλον το «Πεποικιλμένη» έως το «Συνέστειλε χορός», και όλον το «Ανοίξω το στόμα μου», έως το «Δέχου παρ’ ημών». Είτα έψαλε Αίνους, Δοξολογίαν, εδιάβασεν Ώρας και Μετάληψιν, προς χάριν όλων των ητοιμασμένων διά την θείαν Κοινωνίαν, και εις την λειτουργίαν πάλιν όλα, Τυπικά, Μακαρισμούς, Τρισάγιον, το Χερουβικόν, το «Αι γενεαί πάσαι», το Κοθινωνικόν κ.τ.λ.
Όλα αυτά τα ενθυμείτο ακόμη, ως να ήταν χθες, ο γερο-Φραγκούλας, και είχον παρέλθει δεκαπέντε έτη έκτοτε. Ακόμη και μικρά τινα φαιδρά επεισόδια, τα οποία συνέβησαν εις την Λιτήν, μικρόν προ του μεσονυκτίου, κατά την έξοδον της ιεράς εικόνος εις την ύπαιθρον. Επειδή αι γυναίκες είχον κολλήσει πολλά και χονδρά; κηρία, τα πλείστα έργα αυτών των ιδίων χειρομάλακτα, τα δε κηρία συμπλεκόμενα εις δέσμας και περικοκλάδας από τον Παναγιώτην της Αντωνίτσας, τον πρόθυμον εις την υπηρεσίαν της ιεράς πανηγύρεως, είχον λαμπαδιάσει, εις μίαν στιγμήν ολίγον έλειψε να πάρη φωτιά το φελόνι του παππά, είτα και το γένειόν του. Τότε ο Παναγιώτης της Αντωνίτσας, μη ευρίσκων άλλο προχειρότερον μέσον, ήρπαζε τας ογκώδεις δέσμας των φλεγόντων κηρίων, τας έφερε κάτω εις το έδαφος κ’ επάτει δυνατά με τα τσαρούχια του, διά να τα σβύση. Αι γυναίκες δυσφορούσαι εγόγγυζον να μη πατή τα κηρία, γιατί είναι κρίμα.
Τότε εις των παρεστώτων υιός πλουσίου του τόπου, από εκείνους οίτινες είς το ύστερον κατέστησαν δανεισταί του Φραγκούλα –και όστις ελέγετο ότι εις τας εκλογάς εμελέτα να βάλη κάλπην ως υποψήφιος δήμαρχος-, ηκούσθη να λέγη ότι πρέπει να μάθουν να κάμνουν «οικονομία, οικονομία στα κηρία!... η νύχτα μεγαλώνει... ισημερία τώρα κοντεύει... έχει νύκτα...»
Αλλ’ αι γυναίκες, ενώ είξευραν καλλίτερα από εκείνον όλας τας οικονομίας του κόσμου, δεν εννιούσαν τι θα πη «οικονομία στα κηρία» αφού άπαξ είναι αγορασμένα και πληρωμένα και είναι μελετημένα και ταμένα εξ άπαντος να καούν διά την χάριν της Παναγίας. Μία απ’αυτάς, γερόντισσα, ανεπόλησε κάτι τι δι’ εν θαύμα, το οποίον είχεν ακούσει από το συναξάρι του Αγίου Δημητρίου, όπου ο Άγιος, εις την Σαλονίκην, επέπληξεν αυστηρώς τον νεωκόρον, έχοντα την μανίαν να σβύνη μισοκαμμένα τα κηρία –και η γερόντισσα ήρχισε να το διηγήται χθαμαλή τη φωνή εις την πλησίον της: «Αδελφέ Ονήσιμε, άφες να καούν τα κηρία όσα προσφέρουν οι Χριστιανοί και μη αμαρτάνης...»
Την ίδίαν ώραν συνέβη και τούτο. Ενώ ο παππάς απήγγελε τας μακράς αιτήσεις της Λιτής, επισυνάπτων και τα ονόματα όλα ζωντανά και πεθαμένα, όσα του είχον υπαγορεύσει αφ’ εσπέρας αι ευλαβείς προσκυνήτριαι, ο Φραγκούλης έψαλλε μεγαλοφώνως το τριπλούν «Κύριε Ελέησον» με την χονδρήν φωνήν του, και με όλον το πάθος της ψαλτικής του. Τότε ο μπάρμπα-Δημητρός, όστις εφαίνετο να είχε πειραχθή ολίγον, ίσως διότι ο Φραγκούλας εν τη ψαλτομανία του δεν επέτρεπε να πη κ’ εκείνος ένα τροπαράκι σωστό (διότι, άμα ήρχιζεν ο Δημητρός το δικό του, ο Φραγκούλας με την γερήν κεφαλικήν φωνήν του, εκθύμως συνέψαλλε, του ήρπαζε την πρωτοφωνίαν, και υπέτασσε κ’ εκάλυπτε την ασθενή και τερετίζουσαν φωνήν εκείνου) έλαβε το θάρρος να κάμη παρατήρησιν.
- Πειο σιγά, πειο ταπεινά, κυρ-Φραγκούλη• σιγανώτερα να λες το «Κύριε ελέησον», γιατί δεν ακούονται τα ονόματα, και θέλουν αι γυναίκες να τ’ ακούνε.
Είχε κάπως δίκαιον, διότι πράγματι αι γυναίκες απήτουν να λέγωνται εκφώνως τα ονόματα, όσα είχαν ειπεί εις τον παππάν να γράψη. Εννοούσαν να τ’ ακούη κι’ ο Θεός, κι’ η Παναγία, κι όλος ο κόσμος. Η καθεμία ήθελε ν’ ακούση «τα δικά της τα ονόματα», και να τ’ αναγνωρίση, καθώς απηγγέλοντο αραδιαστά. Άλλως θα είχαν παράπονα κατα του παππά, κι’ ο παππάς αν ήθελε να φάη κι’ άλλοτε, εις το μέλλον, προσφορές, ώφειλε να τα έχη καλά με τις ενορίτισσαις.
Τότε η Αργυρή, η πρωτότοκος του Φραγκούλα, ούσα τότε δωδεκαέτις, πονηρά, θυμόσοφος κορασίς, καθώς έστεκε πλησίον εις τον πατέρα της, εψήλωσεν ολίγον διά να φθάση εις το ους του, και του λέγει κρυφά:
- Πατέρα, άφησε και τον μπαρμπα – Δημητρό να ψάλλη «Κύριε ελέησον!!»
Τούτο ήτο ως έμπνευσις και βοήθημα διά τον Φραγκούλην. Επειδή ούτος δεν ήθελε φανερά να υπακούση εις την σχεδόν αυθάδη παραίνεσιν του Δημητρού, και πάλιν δεν ήθελε να δείξη ότι εθύμωσεν, εστράφη προς τον καλόν γέροντα και του λέγη:
- Πε, Δημητρό, σαράντα φορές το «Κύριε ελέησον».
Τότε ο μπάρμπα-Δημητρός, όστις αν και είχε γηράσει, δεν είχε μάθει ακόμη καλά τα τυπικά, και δεν είξευρεν ακριβώς πότε κατά την Λιτήν το Κύριε ελέησον λέγεται τρις και... πότε τεσσαρακοντάκις, ήρχισε πράγματι να το ψάλλη σαράντα φορές, ώστε ο παππάς εβιάσθη ν’ απαγγείλη ραγδαίως και αθρόα τα τελευταία ονόματα, και διά να είναι σύμφωνος με τον ψάλτην, ήρχισε προ της ώρας να λέγη: «... υπέρ του διαφυλαχθήναι, από λιμού, λοιμού, σεισμού, καταποντισμού, πυρός, μαχαίρας» και τα εξής.
Τέλος μετά την λειτουργίαν ο παππάς, ο Φραγκούλας και η οικογένειά του και ολίγοι φίλοι εκάθισαν κ’ έφαγαν ομού και ηυφράνθησαν, και την εσπέραν ο Φραγκούλας επανήρχετο ειρηνικώς και με αγάπην, μετά της συζύγου και των τέκνων του υπό την οικιακήν στέγην.
Πριν παρέλθη έτος εγεννήθη η Κούμπω. Η κόρη αύτη, πλάσμα χαριτωμένον και συμπαθές, ανετρέφετο και ηλικιούτο, εγένετο το χάρμα και η παρηγορία του πατρός της. Δεν είχε μόνον νοημοσύνην πρώιμον, αλλά κάτι άλλο παράδοξον γνώρισμα, οιονεί χαρακτήρα φρονίμου γυναικός εις ηλικίαν παιδίσκης. Ύστερον, μετά χρόνους, όταν επήλθεν ο δεύτερος χωρισμός, η Κούμπω, οκταέτις τότε, έτρεχε πλησίον του πατρός της, εις το «κελλί του», όπου κατώκει εις την ανωφερή εσχατιάν της πολίχνης, και την εγέμιζε περιποιήσεις και τρυφερότητας.
Αυτή μόνον εδέχετο προθύμως τους πατρικούς χαλινούς, ενώ τα άλλα τέκνα δεν ήρχοντο ποτέ πλησίον του πατρός των, και διά τούτο εκείνος την ωνόμαζε «το ευάγωγο». Καθημερινώς έτρεχε να τον εύρη, και δεν έπαυε να τον παρακαλή.
- Έλα, πατέρα, στο σπίτι• μη μας αφήσης, λεγ’ η μητέρα, ζωνταρφανά.
Μίαν των ημερών έτρεξε δρομαία, φαιδρά, και πνευστιώσα του είπε:
- Τάμαθες, πατέρα; ... Θα παντρέψουμε τ’ Αργυρώ μας ... Έλα στο σπίτι, γιατί δεν είναι πρέπον, λέγει η μητέρα, να είσθε χωρισμένοι εσείς, που θα παντρευτή τ’ Αργυρώ μας ... για να μην κακιώση ο γαμπρος! ...
Τω όντι ο Φραγκούλας επείσθη κ’ εφιλιώθη με την σύζυγόν του. Ηρραβώνισαν την Αργυρώ, είτα μετ’ ολίγους μήνας την εστεφάνωσαν ... Είτα πάλιν επήλθε τρίτος χωρισμός μεταξύ του παλαιού ανδρογύνου και μ’ ένα γεροντόπαιδον μαζί, το οποίον ήλθεν εις τον κόσμον σχεδόν συγχρόνως με τον γάμο της πρωτοτόκου.
Τότε η Κούμπω, ήτις είχε γίνει δεκατριών ετών, δεν έπαυε να τρέχη πλησίον του πατρός της, και να τον παρακινή ν’ αγαπήση με την μητέρα.
Μίαν ημέραν θλιβερά του είπεν:
- Δεν θα μπορώ πλέον νάρχωμαι, ούτε στο κελλί σου, πατέρα ... Είναι κάτι κακές γυναίκες εκεί στον μαχαλά στο δρόμο που περνώ, και τις άκουσα που λέγανε καθώς περνούσα: Να, το κορίτσι της Φραγκούλαινας, που την έχει απαρατήσει ο άνδρας της». Δεν το βαστώ πλέον, πατέρα.
Τω όντι, παρήλθον τρεις ημέραι, και η Κούμπω δεν εφάνη εις το κελλί του πατρός της. Την τετάρτην ημέραν ήλθε πολύ ωχρά και μαραμένη• εφαίνετο να πάσχη.
-Τι έχεις κορίτσι μου; της είπεν ο πατήρ της.
-Αν δεν έλθης, πατέρα, του απήντησεν αποτόμως αίφνης, με παράπονον και με πνιγμένα δάκρυα, να ξεύρης, θα πεθάνω απ’ τον καϋμό μου!
-Έρχομαι, κορίτσι μου, είπεν ο Φραγκούλης.
Τω όντι,, την άλλην ημέραν επήγεν εις την οικίαν. Αλλ’ η νεαρά κόρη έπεσε πράγματι ασθενής και είχεν δεινόν πυρετόν. Όταν ο πατέρας ήλθεν παρά την κλίνην της και της ανήγγειλεν ότι έκαμε αγάπην με την μητέρα της διά να χαρή, ήτο αργά πλέον. Η τρυφερή παιδίσκη εμαράνθη εξ αγνώστου νόσου, και ούτε φάρμακον ούτε νοσηλεία ίσχυσε να την ανακαλέση εις τον πρόσκαιρον κόσμον. Εκοιμήθη χωρίς αγωνίαν και πόνον, εξέπνευσεν ως πουλί, με τη λαλιάν εις το στόμα.
-Πατέρα! Πατέρα! στην Παναγία να κάμετε μια λειτουργία ... με την μητέρα μαζί!...
Είπε και απέθανε!
Ο Φραγκούλης έκλαυσεν απαρηγόρητα• έκλαυσεν αχόρταστα ομού με την σύζυγόν του ... Κατόπιν απεσύρθη, κ’ εξηκολούθησε να κλαίη μόνος του εις την ερημίαν ...
Ο τελευταίος ούτος χωρισμός ήτο μάλλον φιλικός και με την συναίνεσιν της Σινιώρας, ήτις έβλεπεν ότι ο γέρων σύζυγός της επεθύμει μάλλον να γείνη μοναχός. Ο Φραγκούλης ενθυμείτο μίαν τελευταίαν σύστασιν της Κούμπως: «με την μητέρα μαζί». Μόνον εν παροδικόν πείσμα του είχεν έλθει. Του εφάνη ότι αι ίδιαι αδελφαί της, η ύπανδρος, και η άλλη η δευτερότοκος, δεν την ελυπήθησαν όσον έπρεπε, δεν την επένθησαν, όσον της ήξιζε, την ατυχή μικράν, την Κούμπω. Έκτοτε εξηκολούθει να ζη ολομόναχος πάλιν, τώρα «επί γήρατος ουδώ». Και ενθυμείτο τον στίχον του Ψαλτηρίου: «Μη απώση με εις καιρόν γήρως ... και έως γήρως και πρεσβείου, μη εγκαταλίπης με».
Και την ημέραν αυτήν, την παραμονήν της Κοιμήσεως πάλιν, τον ευρίσκομεν να κάθηται εις το προαύλιον του ναΐσκου, και να καπνίζη μελαγχολικώς το τσιμπούκι του, με τον ηλέκτρινον μαμόν... αναλογιζόμενος τόσα άλλα και τους οχληρούς δανειστάς του, οι οποίοι του είχαν πάρει εν τω μεταξύ το καλλίτερον κτήμα –ένα ολόκληρον βουνόν, ελαιώνα, άμπελον, αγρόν με οπωροφόρα δένδρα, με βρύσιν, με ρέμα, με νερόμυλον –και να εκχύνη τα παράπονά του εις θρηνώδεις μελωδίας προς την Παναγίαν.
«Εκύκλωσαν αι του βίου μου ζάλαι, ώσπερ μέλισσαι, κηρίον, Παρθένε...»
Και επόθει ολοψύχως τον μοναχικόν βίον, ολίγον αργά, και επεκαλείτο μεγάλη τη φων ή τον «Γλυκασμόν των Αγγέλων, των θλιβομένων την χαράν», όπως έλθη εις αυτόν βοηθός και σώτειρα:
«Αντιλαβού μου και ρύσαι των αιωνίων βασάνων...»

Ελπήνωρ

14 Αυγ 2010

Τι σημαίνει η λειτουργία στη Μονή Σουμελά

Η απόφαση των τουρκικών αρχών να επιτρέψουν την τέλεση θείας λειτουργίας τη 15η Αυγούστου στο μνημείο-σύμβολο του ποντιακού Ελληνισμού, τη Μονή Σουμελά στη Ματσούκα του Πόντου, είναι ιστορικών διαστάσεων. Για πρώτη φορά από τον διωγμό των τελευταίων μοναχών το 1923, στο καθολικό της μονής θα τελεσθεί θεία λειτουργία προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίου. Ενδιαφέρον είναι επίσης ότι η πρωτοβουλία αυτή δεν είναι μεμονωμένη. Ανάλογη απόφαση έχει ληφθεί και για την τέλεση λειτουργίας τον Σεπτέμβριο στον Ναό του Τιμίου Σταυρού στη νησίδα Αχταμάρ της λίμνης Βαν, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία του αρμενικού πολιτισμού. Εχει προηγηθεί βεβαίως η τέλεση λειτουργιών σε πολλούς ερημωμένους ναούς της Μικράς Ασίας από τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Ωστόσο, η συμβολική σημασία των δύο παραπάνω μνημείων προσδίδει στην τουρκική πρωτοβουλία μείζονες διαστάσεις.
Βεβαίως τα κίνητρα αυτών των αποφάσεων είναι και οικονομικά. Τόσο ο Πόντος όσο και η ανατολική Τουρκία είναι από τις λιγότερο οικονομικώς και τουριστικώς ανεπτυγμένες περιοχές της Τουρκίας και η άφιξη χιλιάδων προσκυνητών από την Ελλάδα, την Αρμενία και πολλές άλλες χώρες σημαίνει ευπρόσδεκτο τουριστικό συνάλλαγμα. Ωστόσο αυτό το κίνητρο υπήρχε επί δεκαετίες και ουδεμία τέτοια απόφαση ελήφθη. Αξίζει να θυμηθεί κανείς τα επεισόδια πέρυσι στη Μονή Σουμελά, όταν επιχειρήθηκε να τελεσθεί θεία λειτουργία χωρίς την άδεια των τουρκικών αρχών. Αυτό το οποίο τώρα φαίνεται ότι έγειρε την πλάστιγγα υπέρ της χορηγήσεως της αδείας είναι η προσπάθεια της κυβερνήσεως Ερντογάν να παρουσιάσει βήματα προόδου σε μια χρονιά κατά την οποία τα μέτρα προστασίας των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και πάλι υπολείπονται των προσδοκιών και των υποσχέσεων.
Τούτο δεν σημαίνει βεβαίως ότι η κίνηση αυτή δεν ενέχει και πολιτικά ρίσκα για την κυβέρνηση Ερντογάν. Ενόψει και του δημοψηφίσματος της 12ης Σεπτεμβρίου, κάθε απρόοπτο μπορεί εύκολα να γίνει αντικείμενο πολιτικής εκμεταλλεύσεως. Ο εθνικιστικός εξτρεμισμός ανθεί στον Πόντο και την ανατολική Τουρκία, και η παρουσία χιλιάδων Ελλήνων και Αρμενίων, έστω και για μερικές ημέρες, δεν θα είναι καθόλου ευχάριστη για τους Τούρκους εθνικιστές. Ο δολοφόνος του Αρμένιου δημοσιογράφου Χραντ Ντινκ το 2007 ήταν ένας νεαρός από την Αμισό, ενώ ο καθολικός ιερέας της Τραπεζούντας Αντρέα Σαντόρο δολοφονήθηκε από έναν ανήλικο το 2006. Η πρόκληση επεισοδίων από ακραία τουρκικά στοιχεία τα οποία θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν τη διεξαγωγή των λειτουργιών αλλά και από ακραία ελληνικά και αρμενικά στοιχεία, τα οποία θα επιχειρήσουν να καπηλευθούν τον θρησκευτικό χαρακτήρα των εκδηλώσεων, αποτελεί ρεαλιστικό κίνδυνο ο οποίος πρέπει να αποφευχθεί.
Η επιτυχία του διπλού εγχειρήματος Σουμελά και Αχταμάρ μπορεί να ανοίξει τον δρόμο σε ακόμη πιο «τολμηρές» πρωτοβουλίες από την τουρκική πλευρά, στη βαθμιαία εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ της Τουρκίας και μέρους τουλάχιστον των ελληνικών και αρμενικών προσφυγικών σωματείων, καθώς και σε μια αυξανόμενη συνειδητοποίηση της σημασίας της χριστιανικής κληρονομιάς της χώρας, αλλά και του Οικουμενικού Πατριαρχείου από την τουρκική κοινωνία. Δεν είναι χωρίς σημασία η συνεργασία των τουρκικών αρχών με το Οικουμενικό Πατριαρχείο για τη διοργάνωση της λειτουργίας στη Μονή Σουμελά. Θα ήταν σκόπιμος, τέλος, ένας αντίστοιχος προβληματισμός για τη χρήση ισλαμικών μνημείων τα οποία είναι εγκατεσπαρμένα σε διάφορα σημεία της Ελλάδος.

Του Ιωαννη Ν. Γρηγοριάδη, στην Καθημερινή, 13 Αυγούστου 2010.

13 Αυγ 2010

Στην ψάθα ο Μαρξ, πάμπλουτος ο Δαρβίνος


Ενδιαφέροντα στοιχεία σε 6 εκατομμύρια διαθήκες διασήμων και ασήμων στη Βρετανία που αναρτήθηκαν στο Ιnternet.

Αφησαν πλούσια κληρονομιά με τις ιδέες, τα πνευματικά και τα χειροπιαστά τους έργα στην πολιτική, στην οικονομία, στη λογοτεχνία, στον πολιτισμό, στην επιστήμη και στην τέχνη. Η πνευματική τους διαθήκη έχει βγει στο φως της δημοσιότητας, έχει αναλυθεί από ιστορικούς και ερευνητές. Σήμερα, δεκαετίες μετά τον θάνατό τους, μαθαίνουμε για την άλλη, την πραγματική διαθήκη τους: αυτή με την οποία μεταβίβασαν τα περιουσιακά τους στοιχεία στους κληρονόμους τους.
Ο λόγος για περίπου έξι εκατομμύρια διαθήκες άσημων και διάσημων Βρετανών που έζησαν κατά τη βικτοριανή εποχή και τα πρώτα χρόνια του 20ού αιώνα. Αποχαρακτηρισμένες και ψηφιακά τακτοποιημένες, αναρτήθηκαν πρόσφατα για πρώτη φορά όλες μαζί στο Διαδίκτυο στη διεύθυνση Αnchestry.co.uk. Τι προκύπτει; Μεταξύ άλλων ότι ο Καρλ Μαρξ πέθανε «στην ψάθα» και ότι ο Κάρολος Δαρβίνος πέθανε πάμπλουτος.
Ο γερμανός φιλόσοφος και θεμελιωτής του κομμουνισμού Καρλ Χάινριχ Μαρξ, ο θεμελιωτής της θεωρίας της εξέλιξης Κάρολος Ροβέρτος Δαρβίνος, ο βρετανός συντηρητικός πρωθυπουργός της Βρετανίας από το 1937 ως το 1940 Αρθουρ Νέβιλ Τσάμπερλεν και ο κλασικός πεζογράφος Κάρολος Ντίκενς που έγινε ευρύτερα γνωστός με το μυθιστόρημά του «Ολιβερ Τουίστ» είναι μερικά από τα σημαντικότερα ονόματα. Χρονολογικά οι διαθήκες αφορούν την περίοδο από το 1861 έως το 1941. Ο βρετανικός διαδικτυακός τόπος Αncestry.co.uk. είναι μία από τις μεγαλύτερες ηλεκτρονικές υπηρεσίες διαμόρφωσης ψηφιακών γενεαλογικών δένδρων και αναζήτησης προγόνων. Τα στοιχεία των διαθηκών προέρχονται από τα κρατικά αρχεία της Αγγλίας και της Ουαλλίας. Πέρα από το κείμενο και τη σύνοψη κάθε διαθήκης, υπάρχουν πληροφορίες σχετικά με την ημερομηνία επικύρωσης της διαθήκης, το ληξιαρχείο που εκδόθηκε, το πλήρες όνομα του αποθανόντος, την ημερομηνία και τον τόπο θανάτου.
«Είναι μια καταπληκτική πηγή πληροφόρησης για όσους ερευνούν ή ενδιαφέρονται για τη ζωή ιστορικών οικογενειών, αλλά και για τον καθένα που ενδιαφέρεται να μάθει για τον κοινωνικό βίο. Προσφέρει μια διεισδυτική ματιά στην κοινωνική υπόσταση που είχαν οι κληροδότες κατά τη διάρκεια της δικής τους εποχής» εκτιμά ο Νταν Τζόουνς από το Αncestry.co.uk.
Ο ίδιος πιστεύει ότι ορισμένες λεπτομέρειες που φανερώνονται μέσω των διαθηκών, ολοκληρώνουν την εικόνα κάποιων από τους θρύλους: «Ο κόσμος δικαίως θα αναστατωνόταν αν ανακάλυπτε ότι ο Καρλ Μαρξ αποταμίευε στα κρυφά χρηματικά ποσά».
Η διαθήκη του γερμανού φιλόσοφου θεωρείται από τις πιο φτωχές. Αφησε μόλις 250 στερλίνες στη μικρή του κόρη, ποσό που ισοδυναμεί σήμερα με 10.800 ευρώ. Και άλλοι δοξάστηκαν πολύ, δίχως να αποκτήσουν μεγάλη περιουσία. Παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση της επικής περιπέτειας του Βρετανού Ερνεστ Σάκλετον με το πλοίο «Εndurance» το 1914 στην Ανταρκτική. Η διαθήκη του μάς αποκαλύπτει ότι η γυναίκα του κληρονόμησε 24.000 ευρώ με βάση τη σημερινή αντιστοιχία. Κάποιες άλλες διαθήκες περιλαμβάνουν στοιχεία για «αδυναμίες» γνωστών και αγνώστων σε συγκεκριμένους κληρονόμους, παραβλέποντας και αδικώντας άλλους. «Η αναζήτηση ξεκίνησε. Μόλις αρχίσαμε το σκάψιμο αυτών των ντοκουμέντων» λέει χαρακτηριστικά ο κ. Τζόουνς.
ΒΗΜΑ, Παρασκευή 13 Αυγούστου 2010

11 Αυγ 2010

Διάγνωση του αυτισμού με απλό τεστ ανάλυσης του εγκεφάλου μέσω μαγνητικής τομογραφίας

Διάγνωση του αυτισμού σε μόλις 15 λεπτά υπόσχεται νέο τεστ ανάλυσης του εγκεφάλου μέσω μαγνητικής τομογραφίας, χαμηλού κόστους, που ανακάλυψαν Βρετανοί επιστήμονες. Η μέθοδος, η οποία θα αντικαταστήσει για πρώτη φορά τα σημερινά ψυχολογικά κυρίως διαγνωστικά τεστ της προσωπικότητας με ένα πιο αντικειμενικό βιολογικό τεστ, είναι πιθανό να είναι έτοιμη για γενική χρήση σε δύο χρόνια, από κανονικούς τομογράφους που θα χρησιμοποιούν ειδικό λογισμικό. Το τεστ θα ανακουφίσει τους ασθενείς και τους οικογένειές τους από πολλά χρόνια ταλαιπωρίας, καθώς η συγκεκριμένη διαταραχή συχνά δεν διαγιγνώσκεται ακόμα και μετά από δεκαετίες.
Οι ερευνητές του Ινστιτούτου Ψυχιατρικής του King's College του Λονδίνου, υπό την δρα Κριστίν Έκερ του Τμήματος Νευροαναπτυξιακών Επιστημών, όπως αναφέρουν σε σχετική έρευνα που παρουσίασαν στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Journal of Neuroscience», σύμφωνα ξένα έντυπα, χρησιμοποίησαν ειδικό λογισμικό αναγνώρισης ανεπαίσθητων δομικών μεταβολών στην φαιά ουσία του εγκεφάλου των αυτιστικών (κυρίως στις περιοχές εκείνες που συνδέονται με τη γλώσσα και την κοινωνική συμπεριφορά), πετυχαίνοντας έτσι να εντοπίσουν έγκαιρα τα αυτιστικά άτομα σε ποσοστό 90%. Η τεχνική αυτή μπορεί να οδηγήσει στην υιοθέτησή της για τον πρόωρο έλεγχο των παιδιών.
Ο αυτισμός, που περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα διαταραχών, πλήττει περίπου έξι έως επτά άτομα στα χίλια και προκαλείται από ανωμαλίες στην ανάπτυξη του εγκεφάλου, οι οποίες σε ένα βαθμό έχουν γενετική αιτιολογία. Μεταξύ άλλων, οδηγεί σε δυσκολία ανάγνωσης, αδυναμία έκφρασης συναισθημάτων, κοινωνικής και σωματικής επαφής, προβλήματα προσαρμογής κ.α., με συνέπεια την απομόνωση του πάσχοντος.
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι από ήπια έως σοβαρά, όμως εκτιμάται ότι περίπου οι μισοί άνθρωποι που έχουν αυτισμό, δεν έχουν την κατάλληλη διάγνωση. Αν και η πάθηση θεωρείται ότι δεν θεραπεύεται, μια έγκαιρη διάγνωσή της επιτρέπει την πρόωρη έναρξη θεραπείας και μπορεί να βοηθήσει αρκετά στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του αυτιστικού.
Οι Βρετανοί επιστήμονες επί τρία χρόνια σύγκριναν τον εγκέφαλο 20 αυτιστικών ατόμων με ισάριθμους εγκεφάλους υγιών ατόμων ηλικίας 20 - 68 ετών. Με τον τρόπο αυτό, προγραμμάτισαν το λογισμικό του υπολογιστή να διακρίνει τρισδιάστατα εγκεφαλικά «μοτίβα» που εμφανίζονται μόνο στους αυτιστικούς, χρησιμοποιώντας παρόμοιες τεχνικές με αυτές που αξιοποιούνται για τη δημιουργία λογισμικού αναγνώρισης προσώπων και γραφικών χαρακτήρων.
Οι διαφορές του αυτιστικού από τον φυσιολογικό εγκέφαλο είναι πολύ μικρές για να γίνουν ορατές από το ανθρώπινο μάτι, ακόμα κι ενός ειδικού, όμως το λογισμικό μπορεί να τις εντοπίσει. Το πρόγραμμα δίνει απάντηση αν όντως υπάρχει αυτισμός σε εξέλιξη και πόσο σοβαρή είναι η κατάσταση. Η έρευνα, προς το παρόν, ανέλυσε εγκεφάλους μόνο ανδρών (επειδή διεθνώς οι άρρενες αυτιστικοί υπερτερούν των γυναικών σε αναλογία τέσσερις προς μια), όμως νεότερες μελέτες ήδη προγραμματίζονται από την ίδια ερευνητική ομάδα, τόσο σε γυναίκες όσο και παιδιά με τη διαταραχή.
NAFTEMPORIKI.GR Τετάρτη, 11 Αυγούστου 2010

9 Αυγ 2010

Το χρέος των πλουσίων


Η επιχειρηματική τάξη της χώρας απήλαυσε επί τουλάχιστον δεκαπέντε χρόνια διαρκή ανάπτυξη, σε σταθερό πολιτικό περιβάλλον, χωρίς κοινωνικές εντάσεις και εμπόδια. Από το 1994 και ως το 2008 οι ρυθμοί ανάπτυξης διατηρήθηκαν σταθερά υψηλοί, κοντά στο 4% ετησίως. Από το 1998 και εντεύθεν μάλιστα, με την ένταξη της δραχμής στον Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών, οι ευκαιρίες προόδου και μεγέθυνσης ήταν μοναδικές. Το χρήμα ήταν φθηνό, το χρηματοπιστωτικό σύστημα ανοιχτό και γαλαντόμο στην παροχή πιστώσεων, η κατανάλωση διαρκώς αυξανόμενη, το εμπόριο ανθηρό, οι κατασκευές μοναδικές και τα εισοδήματα ισχυρά και ικανά να στηρίξουν πλήθος δραστηριοτήτων. Ταυτοχρόνως, την ίδια περίοδο η επιχειρηματική κοινότητα είχε την ευκαιρία άντλησης απίθανων κεφαλαίων από το Χρηματιστήριο Αθηνών, τα οποία απορροφούσαν με περισσή ευκολία, χωρίς έλεγχο και πολλές δεσμεύσεις.
Μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών εξασφάλισε απίστευτα επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία ούτε στα πιο τρελά όνειρά τους δεν μπορούσαν να φαντασθούν. Αποδεδειγμένα, οι περισσότεροι αποθησαύρισαν σε εκείνα τα χρόνια της μεγάλης ευφορίας και δεν επένδυσαν τα αντίστοιχα, όπως είχαν υποχρέωση. Το χειρότερο όμως είναι ότι στην πρώτη στροφή, με την εκδήλωση της κρίσης, οι άλλοτε ευνοημένοι εφοπλιστές, κατασκευαστές, χρηματιστές, τοκιστές και σουλατσαδόροι, μεγαλέμποροι, μεγαλομέτοχοι, μεγαλοστελέχη, μεγαλογιατροί, μεγαλοδικηγόροι, τηλεοπτικοί και κάθε λογής αστέρες, το πρώτο που σκέφθηκαν ήταν να την κοπανήσουν και να μεταφέρουν τους θησαυρούς τους σε ασφαλέστερους τόπους. Και τις υποχρεώσεις τους, φορολογικές και άλλες, φρόντισαν επίσης να αμβλύνουν, αφήνοντας τα βάρη στους συνεπείς μισθωτούς, στους έχοντες συνείδηση αστούς της παλαιάς επιχειρηματικότητας και στις λαϊκότερες των τάξεων που δεν έχουν τρόπους να αποφύγουν τα βάρη.
Είναι η στάση τους προκλητικά άδικη και ενδεικτική των ηθών, ειδικώς της νεόπλουτης τάξης. Αποθησαύρισαν με όλους τους τρόπους, θεμιτούς και αθέμιτους, στα χρόνια της ευφορίας και διέφυγαν στον καιρό της κρίσης. Οι περισσότεροι μάλιστα από αυτούς πρώτα εύχονταν την κατάρρευση, επένδυαν στην πτώχευση και τώρα περιμένουν ως άλλοι λύκοι να περάσει ο χειμώνας της ελληνικής οικονομίας για να αβγατίσουν και πάλι την περιουσία τους, αγοράζοντας μισοτιμής τα εναπομείναντα της βαρυχειμωνιάς.
Αν έχουν παραμικρή αίσθηση ευθύνης, μπορούν και τώρα να προσφέρουν χείρα βοηθείας στη δοκιμαζόμενη ελληνική οικονομία. Να επαναπατρίσουν τις καταθέσεις τους και να βοηθήσουν τη χώρα να βγει μία ώρα αρχύτερα από την κρίση. Δεν κινδυνεύουν πια, η χώρα είναι ασφαλισμένη. Θα κουραστεί, θα ταλαιπωρηθεί, αλλά θα βγει πέρα από αυτή την τόσο σκληρή περίοδο.
Ας γνωρίζουν λοιπόν οι νεόπλουτοι της Μεταπολίτευσης ότι δεν είναι τουρίστες στον τόπο τους, έχουν ελάχιστο χρέος και, αν τους έχει απομείνει ίχνος πατριωτισμού. οφείλουν να πράξουν τα δέοντα.
Του Αντώνη Καρακούση, στο ΒΗΜΑ, στις 8 Αυγούστου 2010.

8 Αυγ 2010

Έχει η δημοκρατία αδιέξοδα;

Ακούω συχνά διάφορους πολιτικούς μας, φαύλους και μη, γραμματιζούμενους και μη, να επαναλαμβάνουν τη φράση «Η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα» αναφερόμενοι στη χώρα μας στην παρούσα περίοδο. Η συχνότητα της επανάληψης με κάνει ν΄ αναρωτηθώ: πράγματι δεν έχουμε αδιέξοδα; Σύμφωνα με το λεξικό, το αδιέξοδο είναι μια δύσκολη κατάσταση για την οποία δεν φαίνεται να υπάρχει λύση. Υπ΄ αυτή την έννοια, πράγματι στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή μιας χώρας δεν υπάρχουν αδιέξοδα διότι πάντα υπάρχουν λύσεις. Βέβαια, οι λύσεις αυτές δεν είναι πάντοτε αυτές που θέλουμε. Αντίθετα, οι λύσεις στις δημιουργούμενες δύσκολες καταστάσεις είναι πολύ συχνά ανεπιθύμητες, συχνά βίαιες και ορισμένες φορές αιματηρές. Π.χ. το τεράστιο δημόσιο χρέος της χώρας είναι μια εξαιρετικά δυσχερής κατάσταση την οποία αντιμετωπίζουμε με τον γνωστό επώδυνο τρόπο. Το γεγονός ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας είναι μια πολύ δύσκολη κατάσταση την οποία δεν ξέρουμε ακόμη αν θα αντιμετωπίσουμε και πώς. Η άρνηση των ιδιοκτητών βυτιοφόρων και φορτηγών να αποδεχθούν το άνοιγμα του επαγγέλματος δημιούργησε μια δύσκολη κατάσταση και η επίταξη ήταν μια λύση, αλλά όχι η επιθυμητή.
Συνεπώς, η πρόταση ότι η δημοκρατία δεν έχει αδιέξοδα είναι άνευ περιεχομένου. Εκείνο που έχει σημασία είναι η δημιουργία θεσμών και μηχανισμών τέτοιων που να αποτρέπουν την εμφάνιση δύσκολων καταστάσεων για τις οποίες οι αναγκαίες λύσεις θα ήταν ανεπιθύμητες, δραματικές ή βίαιες.
Δυστυχώς, η χώρα μας έχει να αντιμετωπίσει πολλά αδιέξοδα τέτοιου τύπου. Μετά τους φορτηγατζήδες έρχονται τα παλικάρια της ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ που έστειλαν και τις πρώτες επαναστατικές διακηρύξεις προς τους πολιτικούς μας. Είμαι βέβαιος ότι κάτι ανάλογο θα κάνουν και οι του ΟΣΕ μόλις έρθει η ώρα τους, και ασφαλώς θα ακολουθήσουν οι άλλες συντεχνίες του δημοσίου τομέα που έχουν βρει τον μήνα που τρέφει τους έντεκα.
Υπάρχουν όμως και χειρότερα, τα οποία οι πολιτικοί μας προσποιούνται εδώ και είκοσι χρόνια ότι δεν τα βλέπουν. Εννοώ βέβαια την κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τις χιλιάδες νομίμων και παράνομων μεταναστών που ζουν στη χώρα μας και η οποία είναι εξαιρετικά δυσάρεστη και ταυτόχρονα αδύνατον να αντιμετωπισθεί ομαλά.
Σε αντίθεση αυτών που λένε οι πολιτικοί μας, τα αδιέξοδα της χώρας είναι τόσο προφανή ώστε μόνο αυτοί που δεν θέλουν να τα δουν δεν τα βλέπουν. Και τα αδιέξοδα αυτά, όπως όλα, θα βρουν τη λύση τους. Αυτό είναι βέβαιο. Εκείνο που δεν είναι βέβαιο και που τρομάζει τους απλούς πολίτες είναι οι συνέπειες. Διότι η πείρα τούς έχει διδάξει ότι όταν οι πολιτικοί και τα μεγάλα συμφέροντα φέρνουν τη χώρα στο χείλος της καταστροφής καλούμαστε εμείς, οι μικροί και ασήμαντοι, να σώσουμε την κατάσταση και να υποστούμε τις θυσίες.
Συμπέρασμα, αντί να μας λένε ανοησίες περί ανυπαρξίας αδιεξόδων, ας κάνουν τη δουλειά τους σωστά.

Του Θεόδωρου Π. Λιανού, στο ΒΗΜΑ στις 8 Αυγούστου 2010.

7 Αυγ 2010

Οιδίπους Τύραννος στο Αρχαίο Θέατρο Ηφαιστείας

Για πρώτη φορά μετά από 2.300 χρόνια θα επαναλειτουργήσει το αρχαίο θέατρο της Ηφαιστείας στη Λήμνο, το οποίο αναστηλώθηκε τα τελευταία χρόνια Το αρχαίο θέατρο της Ηφαιστείας κτισμένο σε καίρια θέση της αρχαίας πόλης, στα βορειοανατολικά του νησιού, είναι ένα από τα σπουδαιότερα του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Χρονολογείται ως προς το μεγαλύτερο μέρος του στο τέλος του 5ου ή στις αρχές του 4ου π.Χ. αιώνα, με προσθήκες από την ελληνιστική και τη ρωμαϊκή εποχή.
Στο κεντρικό τμήμα των κερκίδων του κοίλου, αλλά και έξω από αυτό, αποκαλύφθηκαν τμήματα πρωϊμότερης φάσης του, της αρχαϊκής, καθώς και δύο αρχαϊκά ιερά, που επιβεβαιώνουν τη σχέση του αρχαίου ελληνικού θεάτρου με τη λατρεία.
Ο γνωστός από την αρχαία ελληνική γραμματεία «Λημνιακός» κύκλος τραγουδιών που γράφτηκαν από τους μεγάλους ποιητές της κλασικής περιόδου, συνδέεται αναμφίβολα με το Αρχαίο Θέατρο της Ηφαιστείας και την κατάκτηση της Λήμνου το 510 π.Χ. από τον Αθηναίο στρατηγό Μιλτιάδη, που συνέδεσε το νησί με την Αθήνα.
Στις 11 Αυγούστου αναβιώνει το αρχαίο δράμα, , με την παράσταση του εμβληματικού έργου του Σοφοκλή, «Οιδίπους Τύραννος», σε σκηνοθεσία του Σπύρου Ευαγγελάτου.
Στην παράσταση πρωταγωνιστούν οι: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης που ερμηνεύει τον Οιδίποδα και η Καρυοφυλιά Καραμπέτη που ερμηνεύει την Ιοκάστη, ενώ συνολικά συμμετέχουν περίπου 25 ηθοποιοί.
Οι κάτοικοι της Λήμνου περιμένουν με ανυπομονησία και από ότι μαθαίνουμε έχουν δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την παρακολούθηση του αρχαίου δράματος, μετά από 2300 χρόνια στο νησί τους και προσδοκούν στην ετήσια καθιέρωση ενός διήμερου αρχαίας τραγωδίας στον ιερό χώρο του θεάτρου. Εμείς ατυχήσαμε, γιατί επισκεφθήκαμε το νησί στην αρχή του καλοκαιριού, αλλά το συνιστούμε ανεπιφύλακτα σε όλους.




Ελπήνωρ

5 Αυγ 2010

«Φον Φούφουτοι» ή κατσαπλιάδες;

Κάντε το εξής πείραμα σκέψης. Υποθέστε ότι, παρά το τεράστιο έλλειμμα, παρά τον δυσθεώρητα υψηλό δανεισμό, παρά την κρίση ανταγωνιστικότητας, η χώρα δεν αντιμετώπιζε οξύτατο πρόβλημα δανεισμού μετά τον Οκτώβριο 2009. Θα βγαίναμε στις διεθνείς χρηματαγορές και θα δανειζόμασταν. Θα καλύπταμε τα ελλείμματά μας, θα βουλώναμε τις τρύπες και θα συνεχίζαμε.

Τι ακριβώς θα συνεχίζαμε; Το αγαπημένο μας σπορ εδώ και τρεις τριετίες - τη λεηλασία των κοινών. Οι πολιτικάντηδες, μετρ της ανικανότητας και της φαυλότητας, θα συνέχιζαν τα ρουσφέτια τους, τις δωροληψίες τους, τις μίζες τους. Οι πολίτες, πρωταθλητές του μικροαστικού ωχαδερφισμού, θα συνέχιζαν να βρίζουν το κράτος, να φοροδιαφεύγουν, να χτίζουν αυθαίρετα, αλλά να απαιτούν και μια θεσούλα στο Δημόσιο. Και, φυσικά, με την ίδια άνεση που οι πολίτες εξαπατούν το κράτος, αυτό θα εξακολουθούσε να εξαπατά τους εταίρους του. Ολα είναι κύκλος. Μια λέξη αποδίδει την κυρίαρχη κουλτούρα της μεταπολίτευσης: λαθρεπιβασία - πώς να καρπώνεσαι ιδιωτικά οφέλη, αλλά να πληρώνει άλλος τον λογαριασμό!
Η αρχή του τέλους της λαθρεπιβασίας έγινε στις 6 Μαΐου 2010, ημερομηνία ψήφισης του Μνημονίου με τους δανειστές μας από τη Βουλή. Ανακαλύψαμε ξαφνικά τον οικονομικό νόμο της βαρύτητας: δεν υπάρχει δωρεάν γεύμα. Δεν μπορείς να μεταθέτεις τα προβλήματά σου στο μέλλον εσαεί. Δεν μπορείς να εξαπατάς και να αυταπατάσαι στο διηνεκές. Υπάρχουν όρια. Η «αρχή της πραγματικότητας» δεν εξαφανίστηκε επειδή την περιφρόνησες.
Οι λαϊκιστές ηγέτες χάιδεψαν το εγώ μας. Μας έπεισαν ότι μπορούμε να ικανοποιούμε όλες μας τις επιθυμίες. Καταπιεσμένοι ποικιλοτρόπως στη μετεμφυλιακή Ελλάδα, δίχως ελευθερία στη χουντική επταετία, θεωρήσαμε μετά στη μεταπολίτευση ότι η δημοκρατία είναι το πολίτευμα του κάνω-ό, τι-γουστάρω. Οι λαϊκιστές πολιτικοί, κολακεύοντας το πόπολο, εξέθρεψαν τον ναρκισσισμό του, εκμαύλισαν το ήθος του, του πρόσφεραν «συμμετοχή» σε όλα, ακόμα και στη διαφθορά. Οι θεσμοί ταυτίστηκαν με τον μυθοποιημένο «λαό»: αποδυναμώθηκε η διηθητική λογική τους, χαλάρωσαν οι κανόνες τους. Εννοιες κλειδιά ανασημασιοδοτήθηκαν: ο νόμος θεωρήθηκε αυθαίρετος περιορισμός, η νόμιμη εξουσία μεταφράστηκε σε παράλογη καταπίεση, η οικονομία εκλήφθηκε ως μια δευτερεύουσας σημασίας δραστηριότητα. Αντε τώρα να τα μαζέψεις…
Προσέξτε πόσο δύσκολα, ακόμα και τώρα, ξηλώνονται οι «βαθιές δομές» που καθηλώνουν τη χώρα. Παρά τη χρεοκοπία, οι κυανέρυθροι λαϊκιστές κηρύσσουν την έναρξη ανένδοτου αγώνα «απαλλαγής» από το Μνημόνιο! Διεκτραγωδούν τη «μείωση της εθνικής κυριαρχίας», μιλάνε για «κατοχική» κυβέρνηση και άλλα φαιδρά. Το μοτίβο της «εθνικής αντίστασης» αναβιώνει. Στη λαϊκιστική φαντασία ο «λαός» υπάρχει κυρίως ως «θύμα». Αυτή είναι η αγαπημένη εθνική μας αφήγηση, δεν μάθαμε άλλη...
Εχοντας επιδοθεί με ζήλο στη λαθρεπιβασία, συρρικνώσαμε τον χρόνο στο «εδώ και τώρα». Αποφύγαμε επώδυνα διλήμματα και επιλογές. Οταν συνωστίζονταν πολλοί στην πόρτα, τη μεγαλώναμε για να περάσουν όλοι - αρκεί να μην επιλέξουμε. Ετσι και τώρα: απωθώντας την «αρχή της πραγματικότητας», οι λαϊκιστές αρνούνται τη διλημματική φύση της κρίσης: χρεοκοπία ή επώδυνα μέτρα; Γι’ αυτούς διλήμματα δεν υπάρχουν, είναι φανταστικά ή προϊόντα συνωμοσίας. Στο λαϊκιστικό σύμπαν δεν υπάρχει τριβή, όλα είναι ελαστικά και ακόπως αντιστρέψιμα. Οι πράξεις αποσυνδέονται από τις συνέπειές τους. Η φαντασίωση μετατρέπεται σε πραγματικότητα.
Η οικονομία ήταν ανέκαθεν ο κατ’ εξοχήν χώρος που συντρίβονται οι αυταπάτες. Ξέρετε γιατί; Διότι ζούμε σε έναν πεπερασμένο κόσμο, στον οποίο είμαστε καταδικασμένοι και να επιλέγουμε και να υφιστάμεθα τις συνέπειες των επιλογών μας. Αν δεν είσαι νοικοκύρης, μοιραία θα σε κυνηγούν οι δανειστές σου. Για να μπορείς να είσαι κυρίαρχος της ζωής σου, πρέπει να δημιουργήσεις τις αντίστοιχες προϋποθέσεις. Η αυτο-κυριαρχία και η αξιοπρέπεια κοστίζουν. Αν θέλεις να αποφύγεις δυσάρεστα διλήμματα, πρέπει να ενεργήσεις με προβλεπτικότητα.
Οπως ένας επαίτης χάνει το δικαίωμα της επιλογής, μια χρεοκοπημένη χώρα χάνει ένα κομμάτι της εθνικής κυριαρχίας της. Ας πρόσεχε… Οσο πιο πρωτόγονες είναι οι ανάγκες μας τόσο πιο χονδροειδή είναι τα διλήμματά μας. Αν θέλουμε να αντιμετωπίζουμε τα λεπτεπίλεπτα ερωτήματα της Νορβηγίας («ποιος είναι ο πιο ηθικός τρόπος να επενδύουμε τις προσόδους από τις εξαγωγές πετρελαίου;»), ας φροντίσουμε να αποκτήσουμε τη λεπτότητα της νορβηγικής πολιτικής κουλτούρας και την ακμαιότητα της οικονομίας της.
Αν πρέπει να απαλλαγούμε από κάτι, αυτό είναι οι χρόνιες κακές μας συνήθειες. Το Μνημόνιο είναι ιδιαιτέρως επώδυνο επειδή άργησε τόσο. Ας προσέχαμε… Δεν είχαμε το θάρρος να υπερβούμε τη χρόνια ακρασία μας και το πληρώνουμε. Ολα κοστίζουν. Το «έλλογο εγώ», λέει ο Φρόιντ, δεν κυβερνάται από την «αρχή της ηδονής», αλλά από την «αρχή της πραγματικότητας». Εμείς την αγνοήσαμε.
Ουδόλως με στενοχωρεί να με κυβερνούν οι Βορειοευρωπαίοι «Φον Φούφουτοι», αφού οι δικοί μου εκπρόσωποι αποδείχθηκαν όλα αυτά τα χρόνια Βαλκάνιοι κατσαπλιάδες. Δεν μειώνεται καθόλου η αξιοπρέπειά μου αν αύριο τις διοικήσεις των νοσοκομείων τις επιλέξει η τρόικα, αφού η δική μου υπουργός διαιωνίζει την παράδοση του φαύλου κομματισμού. Δεν με ενοχλεί καθόλου αν οι αλλοδαποί δανειστές μου εγκαταστήσουν επιτρόπους στις ΔΕΚΟ και τους ΟΤΑ, αφού οι δικοί μου νοιάζονται κυρίως για τη μίζα, την ψηφοθηρία και το ρουσφέτι. Ξέρετε γιατί; Διότι ξέρω ότι, ενίοτε, τα διλήμματά μου δεν τα επιλέγω - μου τα θέτουν τα γεγονότα…
Οχι, δεν πενθώ για την Ελλάδα που χάνεται. Ντρέπομαι μόνο για την ανικανότητά μας να δημιουργήσουμε την Ελλάδα που ονειρευτήκαμε το 1974.

Του Χαρίδημου K. Tσούκα, στην Καθημερινή στις 01-08-10