"Όσο αυξάνεται η γνώση μειώνεται το εγώ, ενώ όσο μειώνεται η γνώση αυξάνεται το εγώ!"

31 Μαΐ 2014

Οι 7 λόγοι που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι στην κυβέρνηση

Του Θοδωρή Γεωργακόπουλου, από την Καθημερινή

Η πολιτική δεν συμπαθεί τα κενά, κι έτσι διάφορα μορφώματα έσπευσαν να διεκδικήσουν μια θέση στο μεταπτωχευτικό status quo της χώρας. Γιατί τότε έχουμε ακόμα κυβέρνηση προερχόμενη από τα ίδια δύο κόμματα που κυβερνούν 40 χρόνια τώρα; Δεδομένου ότι οι περισσότεροι Ελληνες είναι γαλουχημένοι στις σοσιαλιστικές αρχές που αναπαράγονταν καθεστωτικά από τον πελατειακό δικομματισμό, θα περίμενε κανείς μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης να στραφεί προς τον ΣΥΡΙΖΑ, τον απόγονο της διαχρονικά συμπαθούς «ευρώφιλης» και μετριοπαθούς Αριστεράς κι αυτό, πράγματι, έγινε. Αλλά όχι αρκετά. Στις ευρωεκλογές της περασμένης Κυριακής ο ΣΥΡΙΖΑ, παρά τη «χαλαρή» ψήφο και την ιλιγγιώδη φθορά της κυβέρνησης, δεν διεύρυνε την εκλογική του βάση και δεν συγκέντρωσε ρεύμα ικανό για να διεκδικήσει άμεσα τη λαϊκή εντολή. Γιατί;

Νομίζω ότι φταίει ο συνδυασμός των παρακάτω:

1. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν εκπροσωπεί το «νέο». Στη ρητορική του τονίζει ότι πρόκειται για «εναλλακτική» επιλογή από τον παραδοσιακό αποτυχημένο δικομματισμό και ότι «η Αριστερά δεν κυβέρνησε ποτέ», τοποθετήσεις που έχουν σοβαρά προβλήματα: Πρώτον, ο ΣΥΡΙΖΑ και τα προγονικά του σχήματα είναι εγγενές μέρος του πελατειακού «συστήματος» -τα μέλη του και οι οικογένειές τους κατά κανόνα διορισμένοι σε θέσεις του Δημοσίου, ας πούμε- ενώ μέρος του πολιτικού του προσωπικού πλέον προέρχεται απ’ ευθείας από την καρδιά του συστημικού ΠΑΣΟΚ. Δεύτερον, η πολιτική που ευαγγελίζεται (μεγάλο κράτος, υψηλή φορολογία, κρατικοποιήσεις, κ.λπ.) είναι ολόιδια με την πολιτική που ακολούθησε ο πελατειακός δικομματισμός σε προηγούμενες δεκαετίες και οδήγησε στην πτώχευση, με μόνη παραλλαγή το «εμείς θα τα κάνουμε καλύτερα». Δεν μπορείς να υπόσχεσαι την Ελλάδα του 1985 ή του 2006, μιμούμενος ακόμα και τη χροιά της φωνής του Ανδρέα Παπανδρέου και να αυτοαποκαλείσαι «νέος».

2. Ο Αλέξης Τσίπρας είναι ανεπαρκής. Τα κόμματα στην Ελλάδα είναι προσωποκεντρικά, και στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει βρει έναν αρχηγό που χωλαίνει. Ο κύριος Τσίπρας, αν και νέος και επικοινωνιακά σχετικά καλός, στερείται ολοσχερώς κάποιου ιδιαίτερου ρητορικού χαρίσματος ή μιας λαϊκής γοητείας που σαγηνεύει τα πλήθη -σαν αυτή του προτύπου του, του προαναφερθέντος Παπανδρέου- ενώ κυρίως στερείται και του θεωρητικού και γνωστικού υπόβαθρου των περισσότερων Ελλήνων πολιτικών αρχηγών, κάτι που θα έδινε στον λόγο του περισσότερο βάθος, στα επιχειρήματά του μεγαλύτερη ισχύ, και θα τον προστάτευε κι από τις πολλές και σοβαρές γκάφες που κάνει, ακόμα και στη μία γλώσσα που γνωρίζει επαρκώς.

3. Τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είναι λίγα και ανεξέλεγκτα, με αποτέλεσμα η εικόνα του κόμματος να είναι θολή και πολυφωνική, ενώ ταυτόχρονα η οργάνωσή του μοιάζει χαώδης. Για κάθε Δούρου υπάρχουν δέκα Λαφαζάνηδες, και για κάθε Παπαδημούλη ένας Μηλιός. Το πρόβλημα φαίνεται και στις κοτσάνες στελεχών στα παράθυρα, που υπογραμμίζουν την έλλειψη οικονομικού προγράμματος ή έστω επαρκούς αντίληψης του ελληνικού προβλήματος, και σε γκάφες όπως το πρόσφατο φιάσκο της συμπλήρωσης ψηφοδελτίων για τις αυτοδιοικητικές εκλογές και τις ευρωεκλογές, ή η πρόσφατη αποτυχημένη πρόταση δυσπιστίας κατά του υπουργού Οικονομικών.

4. Δεν έχει επαφή με την κοινωνία. Αυτό είναι σχετικό με το προηγούμενο: Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει αξιόπιστες και ενεργές τοπικές οργανώσεις με επαφές και οργανικές σχέσεις με τις τοπικές κοινωνίες (πώς νομίζετε ότι έβγαλε 8% η «Ελιά») και, αντίθετα με τις επικλήσεις της αμεσοδημοκρατίας και άλλους αριστερούς μύθους, στην πράξη λειτουργεί εντελώς υδροκέφαλα: Όλες οι αποφάσεις παίρνονται στην Κουμουνδούρου. Κι όταν αυτό δεν γίνεται, προκύπτουν Καρυπίδηδες.

5. Εμμένει στην αριστερή ρητορική, παρόλο που είναι πλέον ένα ευρύτερο λαϊκιστικό κίνημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να μιλάει τη γλώσσα των ΕΑΑΚ, με «ανατροπές» και «επαναστάσεις», πράγματα που ξενίζουν μια μερίδα ψηφοφόρων που κατά τα άλλα δεν θα είχαν και πολλές διαφωνίες με την απλοϊκή λαϊκίστικη ατζέντα του κόμματος.

6. Εχει ξεχειλώσει το «μνημόνιο». Η λέξη αυτή έχει για πάντα μαγαριστεί στην ελληνική γλώσσα. Βεβαίως αυτή την ισοπέδωση της οικονομικής πραγματικότητας σε μια βολική λέξη-βελζεβούλ την ξεκίνησε ο σημερινός πρωθυπουργός, αλλά ο ΣΥΡΙΖΑ που ανέλαβε τον αντιμνημονιακό μανδύα ακολούθως την ξεχείλωσε, της τίναξε τα πρέκια. Ένα μέρος του εκλογικού σώματος (πιθανότατα μικρό, αλλά όχι απαραίτητα «χαμένο» εκλογικά), αντιλαμβάνεται ότι αυτή η λαϊκίστικη υπεραπλούστευση του προβλήματος της χώρας, μαζί με την ένδεια ιδεών και προτάσεων για τη λύση του, δείχνουν έλλειψη σοβαρότητας εφάμιλλης κομμάτων πολύ μικρότερων και γραφικότερων.

7. Ο πόλεμος από τα επονομαζόμενα «καθεστωτικά» media. Το ότι η Ελλάδα είναι τελευταία στην Ευρωπαϊκή Ενωση στην ελευθερία του Τύπου (σύμφωνα με το Freedom House) και ταυτόχρονα τελευταία σε χρήση του Ιντερνετ, δείχνει ότι το εκλογικό σώμα είναι συγκριτικά ανενημέρωτο και ευάλωτο σε ποδηγέτηση - και οι περισσότεροι φορείς της είναι προς το παρόν εχθρικοί απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ.

24 Μαΐ 2014

Οι ψήφοι της ΧΑ στο Β' γύρο!

Του Tonchev Plamen. Αναδημοσίευση από το Blog, μη μαδάς τη μαργαρίτα.

Ένα σύντομο σχόλιο για το θέμα των ημερών - την ΧΑ και τον ρόλο των ψηφοφόρων της στο Β' γύρο των τοπικών/περιφερειακών εκλογών. 

1. Προσωπικά, δεν νομίζω ότι όλοι οι ψηφοφόροι της ΧΑ είναι "ναζιστές". Κατ'αρχάς, πολλές λέξεις στη σημερινή Ελλάδα έχουν χάσει προ πολλού το νόημά τους. Π.χ. ακούμε τον χαρακτηρισμό "φασίστας" στην καθημερινότητά μας να εκτοξεύεται για ψύλλου πήδημα και υπάρχει μπόλικη υποκρισία γύρω από τον όρο "μόρφωμα" - γιατί να μην πούμε τη ΧΑ "κόμμα" (στη Βουλή δεν βρίσκεται;) και γιατί να μην αναγνωρίσουμε τη δυσάρεστη πραγματικότητα ότι η ΧΑ έχει απήχηση στην κοινωνία;  Άλλο ένα επώδυνο ερώτημα που αποφεύγουμε να θέσουμε (μήπως γιατί φοβόμαστε την απάντηση;) είναι γιατί η ιστορικη μνήμη για τη γερμανική κατοχή αποδεικνύεται τόσο ασθενής και, πάντως, δεν στέκεται εμπόδιο στην προτίμηση που δείχνουν οι ψηφοφόροι της ΧΑ σε μια απροκάλυπτη απομίμηση των Γερμανών κατακτητών; Διότι, ο μηχανισμός της ΧΑ σαφέστατα έχει αντιγράψει τη δομή και την αποκρουστική πρακτική του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος του Χίτλερ και παρ'όλα αυτά η επιρροή της ΧΑ αυξάνεται. Η εξήγηση, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι παρά τα ναζιστικά σύμβολα της ΧΑ, πολλοί ψηφοφόροι της είναι ένας πολτός από Αγανακτισμένους, οι οποίοι κάνουν τη συγκεκριμένη επιλογή για άλλους λόγους. Για λόγους που σχετίζονται με την κρίση, με το ξεβόλεμα, με την απώλεια προνομίών, με την κατάρρευση προσδοκιών, με την ακύρωση πολλών σταθερών του παρελθόντος, με το έντονο αίσθημα ανασφάλειας, με την πλήρη απαξίωση της πολιτικής τάξης, με την ενδημική πολιτική βία στη χώρα, με τον εγγενή εθνικισμό που εύκολα γίνεται ρατσισμός, με τον αυξανόμενο απομονωτισμό στην Ελλάδα, με την εμφυτη "ευρω-καχυποψία" της ελληνικής κοινωνίας που οδηγεί σε ευρωσκεπτικισμό, κ.λπ. 

2. Θεωρητικά, ο ΣΥΡΙΖΑ θα δικαιούτο να ζητήσει τη μεταμέλεια αυτών των ψηφοφόρων, έστω και "ακροδεξιών", αν δεν τούς θυμόταν μόλις τις τελευταίες μέρες και αν δεν μάς πούλαγε όλα αυτά τα χρόνια "ασυμβίβαστη αριστερή ηθική". (Έχω βαρεθεί να ακούω στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ να μάς λένε ότι "σε θέματα ηθικής μαθήματα δεν δεχόμαστε από κανέναν"). Σ'αυτό συνίσταται η υποκρισία του ΣΥΡΙΖΑ. 


3. Η εμπειρία της ΝΔ δείχνει ότι τους ψηφοφόρους της ΧΑ δεν τούς ενσωματώνεις εύκολα. Το αποδεικνύει το 16% στην Αθήνα και το 11% στην Αττική, παρότι η ΝΔ κατέβασε δικούς της υποψηφίους (και με τον Α. Σπηλιωτόπουλο να υιοθετεί ανερυθρίαστα την ατζέντα της ΧΑ) - υποτίθεται, για να ανακόψει την προέλαση της ΧΑ. Ενα γεγονός παραπάνω που τονίζει πόσο καιροσκοπική είναι η προσπάθεια του ΣΥΡΙΖΑ να προσποριστεί ψήφους της ΧΑ εν όψει του Β' γύρου.

19 Μαΐ 2014

Αγνοώντας την "Αυγή"

Γράφει το Ελληνάκι
Χθες, στο εκλογικό τμήμα που ήμουν εκλογικός αντιπρόσωπος, λίγο πριν κλείσει η κάλπη, έρχεται και κάθεται μαζί μας ένα παιδί γύρω στα 25-26 με ένα ήρεμο και πράο βλέμμα. Αργότερα μάθαμε πως ήταν ο εκλογικός αντιπρόσωπος της «Ελληνικής Αυγής για τη Δυτική Ελλάδα». Ο μοναδικός από όλους τους περιφερειακούς συνδυασμούς.
Υπήρχε μία αμηχανία και μόλις καταμετρήθηκαν και τα ψηφοδέλτια της Αυγής όπου την αναδείκνυαν 4ο κόμμα με 10% στο τμήμα μας, κάποιος αναρωτήθηκε φωναχτά και αυθόρμητα: «Δεν το πιστεύω. Πώς είναι δυνατόν κάποιος να τους ψηφίζει;». Το παιδί, χωρίς να πάρει την παραμικρή έκφραση στο πρόσωπό του, απάντησε με μία ήρεμη φωνή, «εγώ δεν πιστεύω πώς είναι δυνατόν να ψηφίζονται όλοι οι άλλοι».
Η συζήτηση δεν επεκτάθηκε. Ίσως επειδή είχαμε δουλειά μπροστά μας, ίσως επειδή μετά από δύο-τρεις κουβέντες καταλάβαμε ότι δεν θα ήταν εφικτή μία ορθολογική συζήτηση με επιχειρήματα. Σε κάποια φάση ανέφερε και ο ίδιος (πάντα με ήρεμη φωνή), «Εμείς δεν παίζουμε ξύλο. Αυτά τα λένε στην τηλεόραση που ίσως δεν πρέπει να βλέπετε και τόση». Ίσως και επειδή κάποιοι να τρομοκρατήθηκαν. Στις μικρές πόλεις είναι γνωστοί άλλωστε μεταξύ τους οι περισσότεροι.
Βουτηγμένος σε σκέψεις σχεδόν όλο το βράδυ, μετά και τη γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων και σε άλλους Δήμους και Περιφέρειες, είπα απλά στον εαυτό μου ότι το έχουμε πάρει τελείως λάθος. Προφανώς ο φασισμός δεν καταπολεμάται με κρεμάλες και ονομάζοντας φασίστα όποιον διαφωνεί με εμάς (η αριστερή προσέγγιση), ή απλά με συνεχείς ποινικές διώξεις άνευ έμπρακτης ουσίας (η πολιτικάντικη δεξιά προσέγγιση).
Στο πρόσωπο του μέσου ψηφοφόρου της ΧΑ, ξαφνικά έβλεπα αυτό το πράο βλέμμα του τύπου που προφανώς είχε φάει τόση προπαγάνδα από τους δικούς του, που είχε ήδη χτίσει την αλήθεια για τα πάντα μέσα του. Και είχε αυτή την πραότητα μετά την αγανάκτηση. Είναι συγκεκριμένη πραότητα. Έχεις βγάλει τα σωθικά σου αγανακτώντας, με τη φωνή σου να χτυπάει σε τοίχους και μετά απλά γίνεσαι ψυχρός και δογματικά ασυναίσθητος. Γίνεσαι ψυχοπαθής με την ψυχιατρική έννοια. Βρίσκεις ένα ασφαλές «καταφύγιο» για να μην σε επηρεάζει η τριγύρω παράνοια.
Η χθεσινή βραδιά, το «face to face» με έναν νέο «στρατιώτη» της εγκληματικής οργάνωσης, με βοήθησε να ενισχύσω ακόμα περισσότερο τη σιγουριά μου για αυτά που έχω γράψει χιλιάδες φορές τα τελευταία τέσσερα χρόνια για την άνοδο της Χρυσής Αυγής.
Ο φασισμός καταπολεμάται μόνο με περισσότερη Δημοκρατία. Ούτε με κρεμάλες, ούτε με επιθετικές κατασταλτικές μεθόδους, ούτε με ανόητα πολιτικά τεχνάσματα. Ενισχύοντας τους δημοκρατικούς θεσμούς, καταλαμβάνεις συνεχώς ζωτικό χώρο που χρειάζεται ο φασισμός για να καλλιεργηθεί. Στην καθημερινότητά μας, η Δημοκρατία συνεχώς γελοιοποιείται στο βωμό μικροπολιτικών τακτικών και κομματικών αρχηγών που δεν μπορούν να δουν τίποτα άλλο στην κοινωνία εκτός από τις ποσοστιαίες διαφορές μεταξύ τους. Παλαιοκομματικά τερτίπια που φανατίζουν την κοινωνία και απομακρύνουν την προσοχή της από τον πραγματικό κίνδυνο. Τον φασισμό.
Συνεχής πόλωση, υπόθαλψη λαμογιών ένθεν κι ένθεν, διάχυτη παραβατικότητα, λαϊκισμός, νέα σκάνδαλα μικρά και μεγάλα, πελατειακό κράτος, ρητορική επιπέδου Γυμνασίου, μία Βουλή που σιγά σιγά θυμίζει περισσότερο φοιτητική συνέλευση, ανεκτικότητα στη βία και εξαθλίωση. Εξαθλίωση των δικαιωμάτων του πολίτη, της ισονομίας του, της γνώμης του και της διαφορετικότητάς του. Ο πρώην δικομματισμός με την πιπίλα «φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ», η αριστερά με την πιπίλα του «καπιταλισμού και της αστικής δημοκρατίας που ενισχύουν τον φασισμό», και ο νυν δικομματισμός που εξυμνεί  δόγματα, θέτοντας άκυρα διλήμματα – εκβιασμούς στον ίδιο τον ψηφοφόρο.
Αυτά είναι τα στοιχεία που φθίνουν την Δημοκρατία και αυτά είναι που συνεχώς εκχωρούν νέα εδάφη στον φασισμό και την φασιστική αντίληψη γενικότερα. Όσο δεν καταπολεμούνται αυτά σε συλλογικό, διακομματικό και κοινωνικό επίπεδο, για κάθε στέλεχος της Χρυσής Αυγής που φυλακίζεται, θα ξεπετιόνται δύο. Όσο, στο βωμό λίγων εκατοντάδων ψήφων, τα κόμματα του λεγόμενου συνταγματικού τόξου παίζουν μπουνιές μεταξύ τους και με το πολίτευμα, τόσο οι απ’ έξω τρίβουν τα χέρια τους.

18 Μαΐ 2014

Μην τους ψηφίσεις με τίποτα!

του Ανδρέα Ζαμπούκα, από τους protagon.gr
Μετά από «διαβούλευση» βαθυστόχαστης μπαροπαρέας αποφασίσαμε ποιοι υποψήφιοι δεν πρέπει να ψηφιστούν στις εκλογές. Βρήκαμε δέκα ευδιάκριτες περιπτώσεις:
Δεν ψηφίζεις ποτέ άτομο που φωτογραφίζεται με παπάδες. Είναι πονηρός και επικαλείται θρησκευτικές «αυθεντίες», θυσιάζοντας τη νοημοσύνη του κάθε ανεξάρτητου πνευματικά ψηφοφόρου για την αποδοχή ενός θρησκευόμενου. Φαίνεται έντονα ρατσιστικό και αναμφίβολα υποτιμητικό…
Δεν ψηφίζεις ποτέ γυναίκα υποψήφια που προτάσσει ως μήνυμα επικοινωνίας τη σεξουαλικότητά της. Θέλει να «υποτάξει» τους άνδρες ψηφοφόρους και να πικάρει τις γυναίκες. Εκβιάζει την αποδοχή με «λανθάνοντα» σεξιστικό τρόπο. Την απορρίπτουμε! Λέμε πρώτοι εμείς όχι για να ψάχνεται από πού της ήρθε! Έτσι κι αλλιώς, δεν επρόκειτο να «μοιραστεί» τίποτα μαζί μας. Μας ενέπαιζε...
Δεν ψηφίζουμε ποτέ αναγνωρίσιμους που δεν είναι αναγνωρισμένοι σε κάτι. Το ότι χρησιμοποιούν την εικόνα τους ως αυταπόδεικτη ταυτότητα, τους καθιστά επικίνδυνους για τη διαχείριση της εξουσίας. Πιστεύουν ότι πάντα θα είναι αρκετή μόνο η παρουσία τους…
Δεν ψηφίζουμε ποτέ «διανοητικά ανεπαρκείς»! Μπορεί να μας είναι συμπαθείς και αξιολάτρευτοι, αλλά είναι πολύ επικίνδυνοι για μελλοντική χειραγώγηση από τους πονηρούς. Άσε που μπορεί  να γίνουν και υπουργοί κάποια μέρα...
Δεν ψηφίζεις ποτέ τον γνωστό του γνωστού του φίλου του μπατζανάκη του κουμπάρου. Είναι πιθανότατα, λαμόγιο. Απλά, έχτισε δίκτυα στόμα με στόμα και «εξυπηρέτηση» στην «εξυπηρέτηση»…
Δεν ψηφίζεις υποψήφιο που σου στέλνει μήνυμα στο κινητό. Είναι φανερό πως δεν αντιλαμβάνεται καν τι θα πει σεβασμός της ιδιωτικότητας. Επίσης, δεν μπορεί να αξιολογήσει ότι η πλειοψηφία των ανθρώπων που ανοίγουν το μήνυμα τον βρίζουν μέσα στα πρώτα δευτερόλεπτα! Είναι επικίνδυνος λόγω αντίληψης…
Δεν ψηφίζουμε άτομο που χρωστάει τα κέρατά του και το ΄ριξε στην πολιτική για να ξελασπώσει. Ακόμα, είμαστε στη δίνη της κρίσης και πολύς απελπισμένος κόσμος ψάχνεται, όπως-όπως, να σωθεί. Με τόσα λιγούρια, φαντάσου τι θα γίνει όταν πιάσουν γερά την κουτάλα στα χέρια. Θυμάσαι το ΄81;...
Δεν ψηφίζουμε τον «ψυχοπονιάρη» υποψήφιο που θέλει να επανεκλεγεί και προσέλαβε στον δήμο με σύμβαση, «ανήμπορους» πολίτες επειδή τους λυπόταν. Όσες φορές το έκανε άλλες τόσες θα το ξανακάνει, γιατί καταξιώνεται «πουλώντας» προστασία με τα χρήματα των άλλων. Επιπλέον, δημιουργεί εσωτερικά άλλοθι για να απαλλαγεί ηθικά, σε περίπτωση που του δοθεί η ευκαιρία να κλέψει (αφού βοηθάω κατατρεγμένους, είμαι καλός και δεν πειράζει τώρα για λίγο… Έτσι κι αλλιώς, είμαι άνθρωπος της «προσφοράς»!)…
Δεν ψηφίζεις ποτέ «καραγκιόζηδες» που πλασάρονται ως αντισυστημικοί. Η γραφικότητά τους, σε παρασύρει να πιστεύεις ότι κάνεις πλάκα και επαναστατείς. Δεν θα υπήρχε κανένα πρόβλημα αν η «επανάσταση» δεν συνοδεύονταν από την εκλογή τους. Δυστυχώς για σένα, το καραγκιοζιλίκι τους θα τους καθοδηγεί σε κάθε τους απόφαση κι αυτό δεν είναι  πλέον για πλάκα…
Δεν ψηφίζεις τελικά ούτε καν τον εαυτό σου! Γιατί τελικά, τα ψυχολογικά σου δεν ήταν απαραίτητα το καλύτερο κίνητρο για να ασχοληθείς με την πολιτική. Είσαι μάλλον επικίνδυνος, γιατί αν βρεις γκόμενα στο μεσοδιάστημα, θα πάψει αυτόματα να σε ενδιαφέρει και η εξουσία…
Ποιοι μείνανε;
Για ψάξε καλύτερα.
Κάποιον άλλον θα βρεις…

10 Μαΐ 2014

Η μάχη της Ευρώπης χάθηκε στα σχολεία της

Του Ανδρέα Ζαμπούκα, από τους protagon.gr
Όλες οι μεγάλες μάχες κερδίζονται και χάνονται στα σχολεία. Από κει ξεκινούν όλα, και τα καλά και τα άσχημα. Πάντα φέρνω στο μυαλό μου τη φράση του Ουέλινγκτον ότι «στα τερέν του Ήτον κερδήθηκε η μάχη του Βατερλό» και γίνομαι ακόμα πιο βέβαιος για τους μεγάλους νικητές αυτού του κόσμου.
Η διαδικασία του εξανθρωπισμού του «φυσικού» ανθρώπου, για μένα είναι ξεκάθαρη. Με την αγωγή, την οποιαδήποτε αγωγή, μπαίνει στην καλλιέργεια, πλάθοντας τη συνείδησή του. Αυτή είναι που ρυθμίζει την ευθύνη του ατόμου απέναντι στον εαυτό του και στους άλλους. Αυτή τον κάνει τελικά πολίτη και επαγγελματία και μαθητή και καταναλωτή και οτιδήποτε άλλο χρειάζεται για να σταθεί στον χώρο δυνατός και αξιοπρεπής. Διαφορετικά, περιφέρεται χαμένος στην ανωριμότητα και δέσμιος των αναγκών του.
Έτσι κι ο Ευρωπαίος έμεινε στα χαρτιά και στις ιδέες μας. Από τα πρώτα χρόνια της ΕΟΚ ως σήμερα, που η κατάσταση έγινε πολύπλοκη, στήθηκαν μηχανισμοί, θεσμοί, κοινό νόμισμα αλλά το σημαντικότερο δεν προχώρησε: η  ευρωπαϊκή συνείδηση. Όλα αυτά που σκέφτηκαν οι διανοούμενοι της Ευρώπης στο ξεκίνημά της, οι τεχνοκράτες τα πέταξαν στα σκουπίδια, προτάσσοντας την αντίληψή τους για περισσότερη οικονομία και τεχνολογία.
Φτάσαμε λοιπόν τώρα, στα όρια των αντοχών μας, αποθεώνοντας την καχυποψία και την έλλειψη επικοινωνίας. Πώς να δεχτεί ο Σουηδός ότι ο Κύπριος είναι «συμπολίτης» του, όταν δεν είναι βέβαιος ότι η Κύπρος ανήκει στην Ευρώπη ή στη Μέση Ανατολή; Πώς να αισθανθεί ο Ολλανδός ότι έχει κοινά στοιχεία με τον Ιταλό της Σαρδηνίας;
Αλλά το ωραίο είναι πως ολόκληρο το θεσμικό και οικονομικό πλαίσιο της Ευρωπαικής Ένωσης επικαλείται συνεχώς αξίες, όπως αλληλεγγύη, σεβασμός δικαιωμάτων και υπερεθνικές συνεννοήσεις. Αναρωτιέμαι πού μπορεί να στηριχθεί η οποιαδήποτε ανθρωπιστική αρχή, όταν δεν τίθενται οι γερές βάσεις της καλλιέργειας των συνειδήσεων. Πού λειτούργησαν μηχανισμοί αξιών, χωρίς ανθρώπους με κοινή παιδεία και μελλοντικούς πολιτιστικούς προσανατολισμούς;
Είναι σαφές πια ότι η Ευρώπη δεν έχει πολύ δρόμο μπροστά της, αν δεν προχωρήσει σε μια πολιτιστική και εκπαιδευτική επανάσταση. Σίγουρα δεν είναι εύκολο αλλά, από την άλλη, πόσο εφικτό ήταν στο 19ο αιώνα να ενώσεις τις χιλιάδες φυλές και τα μικρά κρατίδια, για να σου προκύψει το έθνος-κράτος; Για όσους δεν το έχουν καταλάβει, οι περισσότερες χώρες ενώθηκαν σε κρατικές οντότητες με οδηγό κάποια κυρίαρχη εθνική ιδεολογία και με συστηματική εθνική εκπαίδευση, για δεκαετίες.
Φυσικά, δεν θα πρότεινα ποτέ ένα τέτοιο ευρωπαϊκό «κατασκεύασμα» όπως το παραπάνω παράδειγμα, αλλά κάτι καλύτερο. Άλλωστε, εδώ έχουμε να κάνουμε με τελείως διαφορετικές συνθήκες σε επίπεδα μόρφωσης, επικοινωνίας, οικονομίας και πολιτικής. Για πρώτη φορά δίνονται απεριόριστες δυνατότητες σε θεσμούς και μηχανισμούς εκδημοκρατισμού, στην περίπτωση που τολμήσουμε να ενώσουμε την Ευρώπη.
Η σημαντικότερη κίνηση όμως, είναι η ίδρυση του ευρωπαϊκού σχολείου. Η κοινή ευρωπαϊκή ιστορία, η λογοτεχνία, οι ευρωπαϊκές τέχνες, η καθημερινή διαδικτυακή επικοινωνία των σχολείων, οι πυκνές ανταλλαγές μορφωτικών προγραμμάτων και επισκέψεων, τα προγράμματα Comenius και Erasmus, η λειτουργία ευρωπαϊκών δικτύων επικοινωνίας για νέους, η ίδρυση κέντρου ευρωπαϊκού κινηματογράφου και ένα φιλόδοξο σχέδιο γλωσσομάθειας, είναι προτάσεις που θα έχτιζαν την ευρωπαϊκή συνείδηση της νέας γενιάς και θα έκαναν πιο εύκολο τον διάλογο για τους μεγαλύτερους.
Όλα τα παραπάνω είναι πια αναγκαιότητες κι όποιος ονειρεύεται «εθνική κυριαρχία» και κλειστές κοινότητες, ας μάθει ξεκάθαρα πέντε βασικές αλήθειες: 
1. Ευρώπη χωρίς Ευρωπαίους δεν γίνεται. Η μεθοδική ευρωπαϊκή παιδεία θα φτιάξει τον μελλοντικό Ευρωπαίο, που αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει 
2. Οι πολιτιστικές ταυτότητες δεν χάνονται από τις μεγάλες ενώσεις αλλά από τη  διάβρωση των συνειδήσεων 
3. Σε μερικές δεκαετίες, το να είσαι μοναχικός Έλληνας σε έναν κόσμο συνασπισμών θα μοιάζει ανέκδοτο. 
4. Αν είσαι στ΄ αλήθεια περήφανος για τον πολιτισμό σου, συνέχισέ τον, μέσα σε μια μεγάλη Ευρώπη, ξεκινώντας από την ελληνική  παιδεία του ευρωπαϊκού σου σχολείου. 
5. Ο μόχθος της ζωής μας βρίσκεται στην πολιτεία μας περισσότερο και όχι σ΄αυτό που κάποιοι μας έπεισαν ότι είναι πατρίδα μας. Η ευρωπαϊκή εκπαίδευση θα μας δώσει τη δημοκρατική κοινότητα για να ζήσουμε καλύτερα.
Αργήσαμε πολύ όμως, κι εδώ που φτάσαμε δεν είμαι σίγουρος αν υπάρχουν περιθώρια. Μαζί με το ευρώ έπρεπε να ξεκινήσει κι ο μηχανισμός της ευρωπαϊκής συνείδησης. Χάθηκε ήδη μια μεγάλη μάχη! Ίσως όμως και να μην κερδήθηκε  ακόμα ο πόλεμος...

8 Μαΐ 2014

"Οι πιο συντηρητικές, ιδιοτελείς, εκμεταλλευτικές πρακτικές έχουν βαφτιστεί αριστερές"!

Του Φώτη Γεωργελέ, από την athens voice.
Ένα πράγμα που μου έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν όταν ο γνωστός δήμαρχος με καθυστέρηση αρκετών ημερών εμφανίστηκε να δώσει εξηγήσεις. Οι δημοτικοί του σύμβουλοι, καθώς ανέβαινε στο βήμα, τον χειροκροτούσαν ενθουσιωδώς. Δηλαδή, πώς να το κάνουμε, ακόμα κι αν διαφωνείς με το πόρισμα που αποδίδει βαρύτατες ευθύνες, ακόμα κι αν πιστεύεις ότι φταίει η κακιά η ώρα, ένα παιδί πέθανε, δεν χειροκροτάς.
Το θέμα με όλες αυτές τις περιπτώσεις είναι να διακρίνουμε ότι το πρόβλημα δεν είναι προσωπικό, δεν οφείλεται στην ανευθυνότητα κάποιου ανθρώπου γιατί έτσι έτυχε να είναι αυτός, αλλά στο ότι το πολιτικό σύστημα είναι έτσι δομημένο ώστε να μην παρέχει ανταποδοτικές υπηρεσίες στους πολίτες του και να δημιουργεί αντίθετα υπηρεσίες, δύναμη και πολιτικό χρήμα στους λειτουργούς του. Η ψευτοαριστερή φρασεολογία την οποία χρησιμοποιούν ίδια κι απαράλλαχτη όλοι, δεξιοί και αριστεροί, «φίλοι του λαού» πάντα, προσπαθεί να κρύψει αυτό ακριβώς, τα κέρδη της κομματικής και κρατικής γραφειοκρατίας.
Ποιοι ήταν οι αγώνες του ακτιβιστή δημάρχου; Να μη συγχωνευτεί ο δήμος με τον παραδίπλα δήμο της Αργυρούπολης. Πάνε χρόνια τώρα που προσπαθούμε με τον Καλλικράτη να μειώσουμε το αστείο φαινόμενο των χιλιάδων δήμων και κοινοτήτων. Πολλοί φορείς, πολλά συμβούλια, δήμαρχοι, αντιδήμαρχοι, πρόεδροι, χιλιάδες δημοτικές επιχειρήσεις, μεγαλύτερη γραφειοκρατία, περισσότερα κομματικά μαγαζιά που κάνουν μπίζνες. Η Νέα Υόρκη είναι ένας μητροπολιτικός δήμος, εμείς έχουμε 67. Απεργίες πείνας, λαϊκοί αγώνες για να μη συγχωνευτούν οι φορείς του απέναντι δρόμου. Ξέρουν αυτοί γιατί.
Έχουν περάσει 10 χρόνια, οι ολυμπιακές εγκαταστάσεις σαπίζουν. Φταίνε οι αγώνες, λέμε, και όχι ότι σε 10 χρόνια καταστρέψαμε την ολυμπιακή κληρονομιά στην προσπάθεια σιωπηλής υπεξαίρεσης από τους διπλανούς ενδιαφερόμενους δήμους και τους πελάτες τους. Τα γήπεδα ανήκουν στο λαό, δεν πρέπει να παραδοθούν στα «συμφέροντα». Αυτό το σύνθημα δονεί όλες τις δημοτικές δυνάμεις. Να γίνουν δημοτικές επιχειρήσεις, να γίνουν κομματικές δηλαδή επιχειρήσεις, να μεγαλώνει συνεχώς η «επαγγελματική ύλη» των κομμάτων, των συνδικαλιστών, των δημοτικών αρχόντων. Προσφυγή στο Συμβούλιο Επικρατείας εναντίον της αξιοποίησης των εγκαταστάσεων κανό-καγιάκ. Με σύμμαχο την αδιανόητη καθυστέρηση της δικαιοσύνης, οι προσφυγές, οι ενστάσεις, οι αγώνες, οι απεργίες πείνας, οι διαδηλώσεις, υπονομεύουν κάθε επένδυση μέχρις ότου επιτευχθεί ο στόχος. Η σιωπηλή κατοχή από το βαθύ κράτος κάθε περιουσιακού στοιχείου. Με αγώνες πάντα εναντίον του «νεοφιλελευθερισμού».
Οι εγκαταστάσεις κανό-καγιάκ είναι όμως λίγες, γιατί να μη μεγαλώσουμε τον κύκλο εργασιών μας, γιατί να μη γίνει ο δήμαρχος ένας μεγάλος παίκτης στο real estate της Ανατολικής Μεσογείου; «Το Ελληνικό ανήκει στους δημότες του». «Συμβολικές» καταπατήσεις, δεντροφυτεύσεις στο τσιμέντο του διαδρόμου απογείωσης. Το μεγαλύτερο οικόπεδο της Ελλάδας, το πιο πολύτιμο, αυτό που η αξιοποίησή του μπορεί να προσφέρει πάρα πολλά σε μια χρεοκοπημένη χώρα, να το δώσουμε καλύτερα στο δήμαρχο. Αυτόν που δεν έκανε έλεγχο στο απέναντι λούνα πάρκ γιατί τα «πράγματα ήταν μπερδεμένα», δεν είχε «πείρα τέτοιων καταστάσεων».
Τέλος, οι ηρωικοί αγώνες για τις ελεύθερες παραλίες. Που πραγματικά πρέπει να υπάρχουν. Αλλά πώς; Μία από τις πρώτες κινήσεις και του Γ. Παπανδρέου, όταν έγινε πρωθυπουργός, ήταν να γκρεμίσει με μια μπουλντόζα ένα αυθαίρετο μπουζουξίδικο. Και οι αγώνες του δημάρχου πέτυχαν. Πέσαν τα συρματοπλέγματα. Και έπειτα; Άλλαξε η τριτοκοσμική εικόνα του παραθαλάσσιου μετώπου της Αθήνας; Η περιοχή που θα ’πρεπε να είναι η ελληνική Ριβιέρα μένει πάντα αναξιοποίητη, απαγορευμένη. Γιατί κακά τα ψέματα, οι δήμοι δεν κάνουν beach bar και εστιατόρια, δεν κάνουν επενδύσεις, δεν κάνουν ξενοδοχεία, δεν κάνουν watermanies. Η πολιτεία χαράσσει όρια, κανονίζει τις χρήσεις γης, επιβάλλει την ελεύθερη πρόσβαση, δημιουργεί υποδομές και παραχωρεί τμήματα για εμπορική εκμετάλλευση. Σε κάθε παραλιακή πόλη της Μέκκας του καπιταλισμού, της Αμερικής, υπάρχουν πεζόδρομοι, αποβάθρες ξύλινες, ανοιχτές παραλίες και παγκάκια να περπατήσει, να κάτσει ένας άνθρωπος χωρίς να πληρώσει. Και δίπλα οργανωμένες επιχειρήσεις που κάνουν τη δουλειά τους κάτω από αυστηρούς κανόνες. Εδώ δεν υπάρχει τίποτα. Οι αγώνες εναντίον των «συμφερόντων», οδηγούν πάντα στον ελληνικό ληστρικό μικροκαπιταλισμό της συναλλαγής, στη διαπλοκή, στην κρυφή ιδιωτικοποίηση τους κράτους απ’ αυτούς που δήθεν το προστατεύουν. Απλώς προς όφελός τους.
Υπάρχει κάτι στο οποίο όλα τα κόμματα συμφωνούν, όλες οι δημοτικές παρατάξεις, ακόμα και όσες εκπροσωπούν επιχειρηματίες. Γιατί και οι επιχειρηματίες στην Ελλάδα αυτό το μοντέλο ξέρουν, την επιχειρηματικότητα με το κράτος. Το κέρδος μέσα από την εκμετάλλευση του κράτους. Γι’ αυτό, όλοι συμφωνούν: Η ψυχή του Πειραιά δεν πωλείται, το λιμάνι είναι η σημαία μας. Οι μετοχές όλες να περιέλθουν στον Πειραιά. Δεν πουλάμε το λιμάνι της καρδιάς μας. Όταν ακούς πολύ «συναίσθημα», καταλαβαίνεις ότι οι μπίζνες είναι μεγάλες. Σήμερα τα εμπορικά λιμάνια είναι τεράστιες, παγκόσμιες επιχειρήσεις, χρηματιστήριο μεταφοράς προϊόντων. Μέσα σε λίγα χρόνια η Cosco μετέτρεψε ένα λιμάνι που παρήκμαζε σε μια σύγχρονη επιχείρηση, το ανέβασε στην πρώτη θέση της Μεσογείου. Την ίδια στιγμή, το κρατικό κομμάτι ανακοινώνει 8 εκατ. κέρδη. Αν διαβάζω σωστά τα νούμερα, ανακοινώνει δηλαδή ζημιές 26 εκατ. το χρόνο, γιατί αυτό εισπράττει τα 34 εκατ. ενοίκιο που πληρώνει η Cosco. Τα 34 εκατ. ετήσιο μίσθωμα από τους Κινέζους δεν πηγαίνουν στους ανέργους, δεν πηγαίνουν στους ανασφάλιστους, πηγαίνουν στην κρατική επιχείρηση. Ε, δεν χωράει αμφιβολία, το λιμάνι πρέπει να μείνει στο δήμο, είναι να μη συμφωνούν όλες οι δημοτικές παρατάξεις;
Σε όλο τον κόσμο και τα επιβατικά λιμάνια ακόμα, τα αεροδρόμια, έχουν γίνει εμπορικές επιχειρήσεις. Ολόκληρες πόλεις με ξενοδοχεία, εμπορικά κέντρα, καταστήματα, υπηρεσίες, ψυχαγωγία. Τι είναι τα λιμάνια, η προβλήτα που διασχίζουμε για να μπούμε στο καράβι; Ποιος μπορεί να τα κάνει αυτά, το κράτος; Τα κράτη του κόσμου αξιοποιούν την περιουσία τους, βρίσκουν στρατηγικούς επενδυτές, νοικιάζουν για 99 χρόνια, παραχωρούν το μάνατζμεντ, κρατάνε ένα ποσοστό μετοχών, ζητάνε ποσοστό επί των κερδών, κάνουν ό,τι νομίζουν τέλος πάντων για την αξιοποίησή τους. Στη χρεοκοπημένη χώρα, ψεύτικοι αγώνες για το «δημόσιο συμφέρον», δηλαδή το δικό τους. Δεν αξιοποιούν την περιουσία του κράτους γιατί είναι η δικιά τους περιουσία που εκμεταλλεύονται οι ίδιοι για τη δικιά τους τσέπη. Δεν ενδιαφέρονται για τα κέρδη που θα πήγαιναν στην κοινωνία, αλλά για τα λιγότερα πλην δικά τους.
Αν έχεις προσέξει, οι μόνοι αγώνες που γίνονται υπέρ αυτού του έρημου του κράτους είναι μόνο αγώνες υπέρ των επιχειρήσεων του κράτους, αυτών που βγάζουν χρήμα. Ποτέ δεν γίνονται αγώνες, απεργίες, γιατί μειώνονται οι κοινωνικές δαπάνες, γιατί είναι λίγα τα επιδόματα ανεργίας, γιατί υπάρχουν ανασφάλιστοι άνθρωποι. Μόνο για τις επιχειρήσεις.
Την ίδια στιγμή που γίνονται οι «αγώνες», σε κλίμα απόλυτης αδιαφορίας, περνάει ένας νόμος που νομιμοποιεί τα αυθαίρετα στις παραλίες, τις μόνιμες κατασκευές στον αιγιαλό, που καταργεί τις αποστάσεις ανάμεσα στις εμπορικές δραστηριότητες, που δεν φροντίζει για την ελεύθερη είσοδο στις παραλίες. Κανείς δεν λέει τίποτα γι’ αυτό. Γιατί αυτό είναι το μόνο μοντέλο ανάπτυξης που ξέρει το πολιτικό σύστημα. Τη συναλλαγή με τα μικροσυμφέροντα, τις παραχωρήσεις, τα στραβά μάτια, τα ενοίκια των λούνα παρκ χωρίς ελέγχους, τις μίζες, τις παροχές στους πελάτες, την εκμετάλλευση του κράτους προς ίδιον όφελος. Τον παρωχημένο ληστρικό μικροκαπιταλισμό που χρεοκόπησε. Οι πιο συντηρητικές, ιδιοτελείς, εκμεταλλευτικές πρακτικές έχουν βαφτιστεί αριστερές, υπέρ του δημόσιου συμφέροντος, υπέρ του λαού.
Χρεοκοπήσαμε κι ακόμα δεν έχουμε καταλάβει ότι αυτό το σύστημα δεν σώζεται στο σύγχρονο κόσμο.

5 Μαΐ 2014

Να σέβεσαι και να ανέχεσαι τους άλλους


Του Νίκου Μαραντζίδη, από την Καθημερινή.

Σε μια πρόσφατη έρευνα πραγματοποιημένη από το World Values Survey με θέμα τη σημασία που δίνουν οι γονείς στη μετάδοση στα παιδιά τους της αξίας του σεβασμού και της ανεκτικότητας, η Ελλάδα κατατάχθηκε τελευταία ανάμεσα σε 69 χώρες. Με άλλα λόγια, η ελληνική οικογένεια δεν θεωρεί σημαντικό να κοινωνικοποιεί τους νέους με βάση τις παραπάνω αξίες. Καθόλου τυχαία νομίζω, χαμηλά μαζί με την Ελλάδα βρίσκονται χώρες όπως η Ουγκάντα, η Αλγερία και το Πακιστάν, ενώ οι πέντε πρώτες χώρες στη σχετική λίστα ήταν η Σουηδία, η Ολλανδία, η Δανία, η Γαλλία και η Ισλανδία. Το αποτέλεσμα της έρευνας δεν πρέπει να μας εκπλήσσει καθώς με μια προσεκτικότερη ματιά θα αντιληφθούμε πως εδώ βρίσκεται η ρίζα πολλών δεινών μας ως κοινωνία.

Ο σεβασμός και η ανεκτικότητα είναι συμπληρωματικές αλλά διαφορετικής προέλευσης αξίες. Ο σεβασμός έχει να κάνει με την αντιμετώπιση του άλλου στη βάση κυρίως μιας ιδιότητας ή ενός ρόλου και απορρέει από καθιερωμένους κανόνες κοινωνικής διαβίωσης: για παράδειγμα, σεβόμαστε τους δασκάλους μας, τους γονείς μας ή τους ηλικιωμένους, τους γείτονες ή τους προϊσταμένους μας. Από την άλλη, ανεκτικότητα σημαίνει προθυμία να επιτρέπουμε στους ανθρώπους να σκέφτονται, να εκφράζονται και να δρουν ακόμη και με τρόπους οι οποίοι δεν μας βρίσκουν σύμφωνους.

Ο σεβασμός ως αξία βρίσκεται εγγύτερα στον κόσμο του συντηρητισμού και της ευταξίας. Αποτελεί το είδος εκείνο της συμπεριφοράς που αντικατοπτρίζει αποδοχή παγιωμένων κοινωνικών ρόλων και σχέσεων. Από την άλλη, η ανεκτικότητα είναι μια φιλελεύθερη αξία που δείχνει την ικανότητά μας να συνυπάρχουμε με τους άλλους σε μια πλουραλιστική κοινωνία. Όπως σημειώνει ο πολιτικός επιστήμονας Α. Heywood, η φιλελεύθερη κοινωνική ηθική χαρακτηρίζεται ιδιαίτερα από την αποδοχή και, σε ορισμένες περιπτώσεις, επιβράβευση της ηθικής, πολιτισμικής και πολιτικής διαφορετικότητας.

Μια κοινωνία μπορεί να παρουσιάζει πλεόνασμα σεβασμού και έλλειμμα ανεκτικότητας ή το αντίστροφο. Καμιά χώρα όμως δεν μπορεί να πάει μακριά εάν έχει έλλειμμα και στις δύο αυτές αξίες. Κι εδώ βρίσκεται το πρόβλημα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας. Παραδοσιακά συντηρητική, η ελληνική κοινωνία ήταν ανέκαθεν ελλειμματική σε ανεκτικότητα. Ο άλλος, ως διαφορετικός, είτε ενέπνεε φόβο είτε περιφρόνηση και διακωμώδηση (οι ομοφυλόφιλοι και οι διάφορες πολιτισμικές, θρησκευτικές ή άλλες μειονότητες το έζησαν έντονα στο πετσί τους αυτό). Από την άλλη όμως, η αξία του σεβασμού ήταν ιδιαίτερα ψηλά μέσα στη μέση ελληνική οικογένεια: να μάθεις να σέβεσαι τους άλλους ήταν κάτι με το οποίο γαλουχήθηκαν γενιές ολόκληρες παιδιών ακόμη (ή συνήθως) και με τη μέθοδο της «ράβδου».

Η ιδεολογική ριζοσπαστικοποίηση της μεταπολίτευσης υπονόμευσε τις καθιερωμένες κοινωνικές ιεραρχίες. Ο ηλικιωμένος καθηγητής σου, για παράδειγμα, έπαψε να θεωρείται πηγή κοινωνικής αυθεντίας και αξιοσέβαστο πρόσωπο. Τώρα μπορείς να τον χλευάζεις δημόσια, να του χτίζεις το γραφείο ή να τον κρατάς όμηρο για ώρες. Αν χρειαστεί μπορείς και να τον χτυπήσεις (όχι πολύ, ίσα-ίσα για «συμμόρφωση»). Το ίδιο μπορείς να κάνεις και με τους αντιπροσώπους (που εσύ ψήφισες) στο Κοινοβούλιο ή οποιονδήποτε άλλο φορέα υποτιθέμενου κύρους ή εξουσίας. Η ατομική ή συλλογική επιδίωξη, το «έτσι θέλω» έγινε για πολλούς η μόνη νομιμοποιητική δύναμη (παρατηρήστε πώς συμπεριφέρονται πολλοί συνδικαλιστές). Η μεταπολίτευση έθεσε άλλες προτεραιότητες και η παλιά τάξη πραγμάτων έπρεπε να υποχωρήσει. Εξάλλου, όπως το είχε πει ο Α. Παπανδρέου: δεν υπάρχουν θεσμοί παρά μόνο ο λαός.

Ο σεβασμός ως αξία έχασε τη σημασία του, λοιπόν, αλλά μήπως γίναμε πιο ανεκτικοί; Κάθε άλλο. Καθετί διαφορετικό ως άποψη ή στάση ζωής προσλαμβάνεται ως απαράδεκτο και ως πρόκληση: Δείτε την ποιότητα του δημόσιου διαλόγου και θα το αντιληφθείτε γρήγορα: φωνές και ύβρεις, προσβολές κάθε είδους. Στο Κοινοβούλιο η κατάσταση είναι οικτρή. Μπορεί να σας φαίνεται παλιομοδίτικο (ίσως να φταίει ότι μεγαλώνω κιόλας), αλλά συγκινούμαι όταν ακούω αγορεύσεις παλιών κοινοβουλευτικών.

Μήπως όμως οι πολίτες μεταξύ τους συζητούν καλύτερα; Παρατηρήστε τους διαλόγους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η υπεραφθονία λεκτικής βίας με εκπλήσσει αρνητικά, με σοκάρει. Μερικές φορές αναρωτιέμαι πόση πολλή ηδονή μπορεί να προσφέρει σε κάποιους η τάση να ξεφτιλίζουν και να υποβιβάζουν τον συνομιλητή τους και αυτόν που απλώς διαφωνεί μαζί τους. Ισως εδώ να βρίσκεται η ρίζα της επιτυχίας του ιδιότυπου χιούμορ του Λαζόπουλου: στη χαρά που πολλοί παίρνουν όταν βλέπουν αυτούς που δεν συμφωνούν μαζί τους να ταπεινώνονται έστω και μέσω της σάτιρας (ή με πρόσχημα αυτήν).

Και ύστερα απορούμε για την ανάπτυξη της Χρυσής Αυγής ή άλλων μορφών εξτρεμισμού. Στην πραγματικότητα, η λεκτική βία και η ισοπέδωση της διαφορετικής άποψης δεν είναι παρά ο προθάλαμος της σωματικής βίας και του αυταρχισμού. Οταν αποκαλείς τον άλλον δωσίλογο, πουλημένο, φασίστα, προδότη, γιατί απορείς στη συνέχεια αν κάποιοι θερμοκέφαλοι πηγαίνουν ακόμη πιο πέρα;

1 Μαΐ 2014

Οι αναίσθητοι της διπλανής πόρτας

Του Ανδρέα Ζαμπούκα, από τους protagon.gr
Για να πεθάνεις μέσα σε μια φούσκα λούνα-παρκ, θα πρέπει οι θεοί στον Όλυμπο, να σ΄ έπαιξαν στα ζάρια. Πρέπει να δούλεψαν πολλές δυνάμεις μαζί για να συμπέσουν στον ίδιο παρονομαστή τεχνική αστοχία, παρανομία και αδυναμία διαχείρισης.
Συνέπεσαν όμως. Και τα τρία μέρη του συστήματος, ήρθε η στιγμή που βρέθηκαν στο ίδιο δραματικό σημείο. Κάθε σύστημα, είτε είναι καράβι, αυτοκίνητο ή λούνα-παρκ, αποτελείται από το θεσμικό (κανόνες), τεχνικό (μηχανισμός) και το οργανωτικό (διαχείριση). Αν υποθέσουμε ότι κάποιο από τα τρία δεν λειτουργεί σωστά, δεν είναι απαραίτητο ότι θα συμβεί το κακό. Μπορεί για χρόνια ολόκληρα, το σύστημα να κρύβει καλά τις αδυναμίες του γιατί το ένα επίπεδο καλύπτει το άλλο. Μπορεί με την επανάληψη της φαινομενικής ευρυθμίας, να αισθανόμαστε ασφαλείς. Κάποια στιγμή, όμως, η τραγική «εντελέχεια» ενώνει την «κακότητα» και των τριών και γίνεται το δυστύχημα. Για παράδειγμα, δεν φοράμε ζώνη, οδηγώντας για δεκαετίες και όσο δεν γίνεται τίποτα, τόσο περισσότερο αποκτάμε αλαζονεία για την «άσκοπη» χρήση της. Μία φορά όμως αρκεί να μας πετάξει έξω από το παρμπρίζ και να μας στείλει αδιάβαστους…
Μ΄ αυτόν τον τρόπο, αποδεικνύεται ότι τα παιχνίδια της μοίρας, μόνο ένα μέσο έχεις να τα αποφύγεις. Να τα παίξεις σωστά. Αν δηλαδή ο υπεύθυνος του λούνα-παρκ στο Ελληνικό είχε δέσει, ως όφειλε, τη φούσκα, αν η πολιτική λειτουργίας του χώρου ήταν αυστηρή, όπως προβλέπεται και αν ο Δήμος Ελληνικού είχε στείλει την αστυνομία να συλλάβει τους καταπατητές (περί αυτού πρόκειται) του δημόσιου χώρου που λειτουργούσαν χωρίς άδεια, τότε ποτέ κανείς δεν θα πέθαινε. Κι αν η μοίρα ήθελε να χτυπήσει με τον γνωστό κυνικό τρόπο της, τουλάχιστον το ύψος και η ηθική του ανθρώπου θα είχε κρατήσει ψηλά την αξία του.
Πριν πέντε χρόνια στη Χαλκιδική η κόρη μου παραλίγο να πνιγεί σε πισίνα, αξιοπρεπέστατου κατά τα άλλα, ξενοδοχείου. Ούτε υπεύθυνος υπήρχε, ούτε περίφραξη το βράδυ, την ώρα που έτρεχαν γύρω γύρω τα παιδάκια. Κάποια στιγμή το παιδί γλίστρησε αθόρυβα στο νερό, ενώ προσπαθούσε να δει καλύτερα ένα βατραχάκι… Το χειρότερο ήταν ότι ο μόνος παράξενος που ενοχλούνταν από την απουσία ελέγχου ήμουν εγώ. Δεν το συνέχισα όμως, γιατί κινδύνευα να θεωρηθώ γραφικός. Οι υπόλοιποι γονείς απλά απολάμβαναν το ποτό τους και την «αλαζονική» άγνοια του κινδύνου. Σε πισίνες του Αλίμου, επίσης εμφανίστηκα, ως άλλος «μυστήριος» και δεν ξαναπάτησα μετά τις δύο πρώτες επισκέψεις. Μέχρι στιγμής, στα λίγα χρόνια λειτουργίας, η επιχείρηση μετράει δύο πνιγμούς μικρών παιδιών!
Το Σάμινα βούλιαξε ακριβώς για τους ίδιους λόγους, το κορεάτικο καράβι επίσης. Αλλά και στους ελληνικούς δρόμους, στην Αθηνών Πατρών, στο Μαλιακό  και στα Τέμπη ό,τι τραγικό έχει συμβεί δεν ήταν μόνο μοιραίο, αλλά η επαναλαμβανόμενη ανευθυνότητα του ανθρώπου που δεν ολοκληρώνει τους δρόμους. Η εθνική οδός φτιάχτηκε κάποτε και μηδενίστηκαν τα τροχαία. Μέχρι τότε, τα μίντια ασχολούνταν με την «ηθική» των Ελλήνων οδηγών. Όταν όμως το σύστημα λειτούργησε σωστά με τα τρία του επίπεδα (κανόνες, τεχνική υποδομή και διαχείριση) σταματήσαμε να ασχολούμαστε και με τους «ανεύθυνους» οδηγούς.
Το μεγάλο πρόβλημα για μένα, είναι η αναισθησία και σε πολλές περιπτώσεις η αδυναμία «νοητικής εμβάθυνσης του γίγνεσθαι» όσων εντάσσονται σε ένα σύστημα. Είναι οι γονείς που αδιαφορούν για τις αφύλακτες πισίνες, για τα επικίνδυνα σχολεία, για τους κανόνες ασφαλείας ενός λούνα –παρκ. Είναι οι οδηγοί που ανέχτηκαν δεκαετίες τώρα ένα δρόμο καρμανιόλα, την Αθηνών-Πατρών (μια διαδήλωση δεν έγινε στην Κόρινθο ή στην Πάτρα), είναι όλοι αυτοί οι εγκληματίες διαχειριστές των συστημάτων, όπως οι επιχειρηματίες του λούνα- παρκ και ο απίστευτος δήμαρχος Ελληνικού που βγήκε να δηλώσει πως δεν είχε άδεια (πως επέτρεπες τότε «επαναστάτη» δήμαρχε τη λειτουργία του σε πάρκο της πόλης σου; Κανείς από το δήμο δεν το είχε δει;).
Σ΄ αυτή τη χώρα των θαυμάτων, οι αναίσθητοι της διπλανής πόρτας συναινούν στα εγκλήματα και τρέφουν αθόρυβα τον υποχθόνιο «φασισμό» τους. Βουτηγμένοι μες στον κομφορμισμό τους, αδιαφορούν και ανέχονται τα πάντα. Το κάπνισμα, την αθλιότητα των γηπέδων, τις άθλιες κατασκευές στα κτίρια, τους ημιυπαίθριους, τα απλωμένα εσώρουχα στην απέναντι πολυκατοικία, τα σκουπίδια στους δρόμους, τους απατεώνες πολιτικούς, τα διαλυμένα σχολεία, τις αφύλακτες πισίνες, τους βρώμικους παιδότοπους και τους ανεύθυνους των λούνα-παρκ.
Όλοι αυτοί λοιπόν, που σε κοιτούν παράξενα με κείνο το ηλίθιο βλέμμα της αγελάδας, όταν διαμαρτύρεσαι, όλοι αυτοί οι «υπνωτισμένοι», οι χαμένοι μες στη νιρβάνα της «κοσμάρας» τους, είναι συνυπεύθυνοι για τη μοίρα που έρχεται να δώσει το κυνικό και σκληρό της χτύπημα. Όλοι αυτοί είναι που ψηφίζουν και εμπιστεύονται τον κάθε μικρό «Ναπολέοντα» για να τους διοικήσει. Γιατί τελικά αυτή η χώρα δεν είναι τίποτε άλλο από ένα τεράστιο «λούνα-παρκ» χωρίς άδεια.