Σε αυτές τις εκλογές το ερώτημα δεν είναι, όπως στο παρελθόν, Αριστερά ή Δεξιά, λιγότερο ή περισσότερο κοινωνικό κράτος. Τα πράγματα για τον Έλληνα ψηφοφόρο είναι πιο ξεκάθαρα: Καλείται να απαντήσει αν επιθυμεί να συνεχίσει να ζει σε ένα ευρωπαϊκό περιβάλλον ή αν έχει νοσταλγήσει την Ελλάδα των δεκαετιών του ΄50 και του ΄60.
Είναι βέβαιο ότι η ευρωπαϊκή πορεία απαιτεί θυσίες. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να σημαίνει για τη χώρα η... άλλη λύση κι αν υπάρχει, εντέλει, «άλλη λύση».
Μέχρι σήμερα έχουμε ακούσει τους αντιμνημονιακούς να ζητούν την καύση του Μνημονίου στο μεγαλύτερο καζάνι της κόλασης, αλλά δεν έχουμε ακούσει ποια θα είναι η λύση από εκεί και πέρα. Πώς θα είναι η καθημερινότητά μας έξω από την Ευρώπη και έξω από το ευρώ...
«Ευρώπη ή Τρίτος Κόσμος;». Μπορεί η αγανάκτηση του κόσμου να είναι έκδηλη, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τα «ατυχήματα». Η επιλογή της Κυριακής θα σημαδέψει την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες. Η ψήφος δεν προσφέρεται για χαβαλέ. Μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι έχουν ήδη υποστεί όλες τις συνέπειες της κρίσης και ότι δεν έχουν πλέον κάτι να χάσουν. Κάνουν λάθος.
Ο εφιάλτης μιας τριτοκοσμικής Ελλάδας δεν μπορεί να συγκριθεί με τα... δεινά του Μνημονίου.
Εκτός κι αν φορτώνει κανείς στο Μνημόνιο την αδυναμία του πολιτικού κόσμου αλλά και της ίδιας της κοινωνίας να αντιμετωπίσουν ένα κράτος παμφάγο, που αυτήν την ώρα απειλεί με ολοκαύτωμα ολόκληρη την κοινωνία.
Ο θυμός
Σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση υπήρχε ένα στοιχείο που εύκολα μπορούσε κανείς να διακρίνει ότι θα έκανε τη διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες αναμετρήσεις: ο θυμός. Όλοι ήταν θυμωμένοι. Για κάποιον δικό του λόγο, ο καθένας βγήκε στην αρένα αποφασισμένος να εκφράσει κάπως τον θυμό του.
Γιατί είναι θυμωμένος; Επειδή η κρίση τον οδήγησε στην ανεργία. Ή του έκλεισε την επιχείρηση. Είναι επαρκείς λόγοι για να είναι κανείς θυμωμένος. Θα προσθέταμε και την αδυναμία της κοινωνίας και του κράτους να δείξουν την αλληλεγγύη τους στους δοκιμαζόμενους συνανθρώπους μας.
Αλλά υπήρξαν κι άλλοι που δήλωσαν αγανακτισμένοι: Δημόσιοι υπάλληλοι, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες. Αλλά και άλλοι: Κάποιοι διότι έχασαν στον Εμφύλιο πριν από μισό και πλέον αιώνα και κάποιοι άλλοι επειδή δεν ζούμε ακόμη σε καθεστώς Εμφυλίου. Ποιος είπε ότι η κρίση είναι μόνο οικονομική;
Αυτός ο θυμός, λοιπόν, είναι χρήσιμος στον βαθμό που μπορεί να δείξει στους πολιτικούς ότι οι Έλληνες δεν είναι πλέον ανεκτικοί σε πρακτικές Μαυρογιαλούρου. Το ίδιο συναίσθημα, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις τη χώρα, αν παραμείνει απλώς και μόνο ως κίνημα διαμαρτυρίας.
Κι η αλήθεια είναι ότι ο μέσος ψηφοφόρος δείχνει διατεθειμένος να μετατραπεί σε τιμωρό, αλλά δεν έχει, αντίθετα, την παραμικρή διάθεση για αυτοκριτική. Κι αυτό ακριβώς είναι το επικίνδυνο σημείο των ημερών μας...
Ο θάνατος του μεσαίου χώρου;
Ο μεσαίος χώρος είναι κυρίως αυτός που υπέστη τις συνέπειες της κρίσης. Λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο μεσαίος χώρος ήταν εκείνος που αναπτύχθηκε σημαντικά στις προηγούμενες δεκαετίες. Δυστυχώς, όμως, και παρά την κοινωνική αναταραχή που προηγήθηκε των εκλογών, δεν προέκυψε κάποιο νέο μεγάλο κοινωνικοπολιτικό ρεύμα. Αυτά που ευνοήθηκαν ήταν τα άκρα και τα κόμματα που τα εκφράζουν.
Μάλιστα, ήταν τόση η δυναμική της... άρνησης, που αρκετοί επέλεξαν να αλλάξουν τη ρητορεία τους και να σκληρύνουν τη στάση τους, για να επωφεληθούν από το «ρεύμα», χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι πυροδοτούν μια έκρυθμη κατάσταση για τη χώρα.
Την ίδια ρήση ασπάζονται, φυσικά, και οι πολιτικοί των μεγάλων κομμάτων «εξουσίας», καθώς βλέπουν (έστω δημοσκοπικά) την επιρροή τους να περιορίζεται. Όσοι προσδοκούσαν ότι οι επιφανείς πολιτικοί θα άλλαζαν απόψεις και συμπεριφορές μάλλον διαψεύδονται. Μπορεί η εποχή να μην προσφέρεται για καλλιέργεια «ελπίδας», αλλά οι υποσχέσεις για μειώσεις φόρων, αυξήσεις και... προσλήψεις δεν λείπουν, παρότι το αναθεωρημένο Μνημόνιο αναφέρει ρητώς τι θα συμβεί.
Ο συνδυασμός της χαμηλής ποιότητας του πολιτικού προσωπικού με την αύξηση των ακραίων απόψεων δημιουργεί αυτό το εκρηκτικό κοκτέιλ αβεβαιότητας που προκαλεί νευρικό κλονισμό στις αγορές και, βεβαίως, κρατά τη χώρα δέσμια ενός εκλογικού αποτελέσματος.
Η επιλογή
Η ώρα της απόφασης έφτασε και οι ψηφοφόροι αμφιταλαντεύονται μεταξύ θυμού και λογικής. Κανείς δεν μπορεί να καταδικάσει τον κόσμο για τις επιλογές του. Υπάρχει, όμως, μια διαφορά μεταξύ του τυφλού θυμού και της ορθολογικής προσέγγισης της ψήφου.
Είναι διαφορετικό να υποχρεώσεις το πολιτικό σύστημα να συνεργαστεί, όπως κάνουν εδώ και δεκαετίες οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λαοί, και διαφορετικό να δημιουργήσεις πόλους ισχύος που διέπονται από φανατισμό, λαϊκισμό ή απλή βλακεία...
Οι ίδιοι πολίτες που για δεκαετίες ψήφιζαν «μονοκούκκι» δικομματισμό τώρα απειλούν ότι θα τον «μαυρίσουν». Δεν θα υπήρχε αντίρρηση, αν οι εναλλακτικές ήταν υπαρκτές. Τα περισσότερα κόμματα, όμως, δεν έχουν σαφείς θέσεις για το πώς θα αντιμετωπίσουν τη λαίλαπα της χρεοκοπίας. Ζητούν απλώς την ψήφο διαμαρτυρίας, χωρίς να διευκρινίζουν γιατί θέλουν νομή στην εξουσία.
Των Θανάση Μαυρίδη - Σταμάτη Ζαχαρού, από το capital.gr
Είναι βέβαιο ότι η ευρωπαϊκή πορεία απαιτεί θυσίες. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να σημαίνει για τη χώρα η... άλλη λύση κι αν υπάρχει, εντέλει, «άλλη λύση».
Μέχρι σήμερα έχουμε ακούσει τους αντιμνημονιακούς να ζητούν την καύση του Μνημονίου στο μεγαλύτερο καζάνι της κόλασης, αλλά δεν έχουμε ακούσει ποια θα είναι η λύση από εκεί και πέρα. Πώς θα είναι η καθημερινότητά μας έξω από την Ευρώπη και έξω από το ευρώ...
«Ευρώπη ή Τρίτος Κόσμος;». Μπορεί η αγανάκτηση του κόσμου να είναι έκδηλη, αλλά αυτό δεν δικαιολογεί τα «ατυχήματα». Η επιλογή της Κυριακής θα σημαδέψει την πορεία της χώρας για τις επόμενες δεκαετίες. Η ψήφος δεν προσφέρεται για χαβαλέ. Μπορεί κάποιοι να θεωρούν ότι έχουν ήδη υποστεί όλες τις συνέπειες της κρίσης και ότι δεν έχουν πλέον κάτι να χάσουν. Κάνουν λάθος.
Ο εφιάλτης μιας τριτοκοσμικής Ελλάδας δεν μπορεί να συγκριθεί με τα... δεινά του Μνημονίου.
Εκτός κι αν φορτώνει κανείς στο Μνημόνιο την αδυναμία του πολιτικού κόσμου αλλά και της ίδιας της κοινωνίας να αντιμετωπίσουν ένα κράτος παμφάγο, που αυτήν την ώρα απειλεί με ολοκαύτωμα ολόκληρη την κοινωνία.
Ο θυμός
Σε αυτήν την εκλογική αναμέτρηση υπήρχε ένα στοιχείο που εύκολα μπορούσε κανείς να διακρίνει ότι θα έκανε τη διαφορά σε σχέση με τις προηγούμενες αναμετρήσεις: ο θυμός. Όλοι ήταν θυμωμένοι. Για κάποιον δικό του λόγο, ο καθένας βγήκε στην αρένα αποφασισμένος να εκφράσει κάπως τον θυμό του.
Γιατί είναι θυμωμένος; Επειδή η κρίση τον οδήγησε στην ανεργία. Ή του έκλεισε την επιχείρηση. Είναι επαρκείς λόγοι για να είναι κανείς θυμωμένος. Θα προσθέταμε και την αδυναμία της κοινωνίας και του κράτους να δείξουν την αλληλεγγύη τους στους δοκιμαζόμενους συνανθρώπους μας.
Αλλά υπήρξαν κι άλλοι που δήλωσαν αγανακτισμένοι: Δημόσιοι υπάλληλοι, κρατικοδίαιτοι επιχειρηματίες. Αλλά και άλλοι: Κάποιοι διότι έχασαν στον Εμφύλιο πριν από μισό και πλέον αιώνα και κάποιοι άλλοι επειδή δεν ζούμε ακόμη σε καθεστώς Εμφυλίου. Ποιος είπε ότι η κρίση είναι μόνο οικονομική;
Αυτός ο θυμός, λοιπόν, είναι χρήσιμος στον βαθμό που μπορεί να δείξει στους πολιτικούς ότι οι Έλληνες δεν είναι πλέον ανεκτικοί σε πρακτικές Μαυρογιαλούρου. Το ίδιο συναίσθημα, όμως, μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες καταστάσεις τη χώρα, αν παραμείνει απλώς και μόνο ως κίνημα διαμαρτυρίας.
Κι η αλήθεια είναι ότι ο μέσος ψηφοφόρος δείχνει διατεθειμένος να μετατραπεί σε τιμωρό, αλλά δεν έχει, αντίθετα, την παραμικρή διάθεση για αυτοκριτική. Κι αυτό ακριβώς είναι το επικίνδυνο σημείο των ημερών μας...
Ο θάνατος του μεσαίου χώρου;
Ο μεσαίος χώρος είναι κυρίως αυτός που υπέστη τις συνέπειες της κρίσης. Λογικό, αν αναλογιστεί κανείς ότι ο μεσαίος χώρος ήταν εκείνος που αναπτύχθηκε σημαντικά στις προηγούμενες δεκαετίες. Δυστυχώς, όμως, και παρά την κοινωνική αναταραχή που προηγήθηκε των εκλογών, δεν προέκυψε κάποιο νέο μεγάλο κοινωνικοπολιτικό ρεύμα. Αυτά που ευνοήθηκαν ήταν τα άκρα και τα κόμματα που τα εκφράζουν.
Μάλιστα, ήταν τόση η δυναμική της... άρνησης, που αρκετοί επέλεξαν να αλλάξουν τη ρητορεία τους και να σκληρύνουν τη στάση τους, για να επωφεληθούν από το «ρεύμα», χωρίς να αντιλαμβάνονται ότι πυροδοτούν μια έκρυθμη κατάσταση για τη χώρα.
Την ίδια ρήση ασπάζονται, φυσικά, και οι πολιτικοί των μεγάλων κομμάτων «εξουσίας», καθώς βλέπουν (έστω δημοσκοπικά) την επιρροή τους να περιορίζεται. Όσοι προσδοκούσαν ότι οι επιφανείς πολιτικοί θα άλλαζαν απόψεις και συμπεριφορές μάλλον διαψεύδονται. Μπορεί η εποχή να μην προσφέρεται για καλλιέργεια «ελπίδας», αλλά οι υποσχέσεις για μειώσεις φόρων, αυξήσεις και... προσλήψεις δεν λείπουν, παρότι το αναθεωρημένο Μνημόνιο αναφέρει ρητώς τι θα συμβεί.
Ο συνδυασμός της χαμηλής ποιότητας του πολιτικού προσωπικού με την αύξηση των ακραίων απόψεων δημιουργεί αυτό το εκρηκτικό κοκτέιλ αβεβαιότητας που προκαλεί νευρικό κλονισμό στις αγορές και, βεβαίως, κρατά τη χώρα δέσμια ενός εκλογικού αποτελέσματος.
Η επιλογή
Η ώρα της απόφασης έφτασε και οι ψηφοφόροι αμφιταλαντεύονται μεταξύ θυμού και λογικής. Κανείς δεν μπορεί να καταδικάσει τον κόσμο για τις επιλογές του. Υπάρχει, όμως, μια διαφορά μεταξύ του τυφλού θυμού και της ορθολογικής προσέγγισης της ψήφου.
Είναι διαφορετικό να υποχρεώσεις το πολιτικό σύστημα να συνεργαστεί, όπως κάνουν εδώ και δεκαετίες οι περισσότεροι ευρωπαϊκοί λαοί, και διαφορετικό να δημιουργήσεις πόλους ισχύος που διέπονται από φανατισμό, λαϊκισμό ή απλή βλακεία...
Οι ίδιοι πολίτες που για δεκαετίες ψήφιζαν «μονοκούκκι» δικομματισμό τώρα απειλούν ότι θα τον «μαυρίσουν». Δεν θα υπήρχε αντίρρηση, αν οι εναλλακτικές ήταν υπαρκτές. Τα περισσότερα κόμματα, όμως, δεν έχουν σαφείς θέσεις για το πώς θα αντιμετωπίσουν τη λαίλαπα της χρεοκοπίας. Ζητούν απλώς την ψήφο διαμαρτυρίας, χωρίς να διευκρινίζουν γιατί θέλουν νομή στην εξουσία.
Των Θανάση Μαυρίδη - Σταμάτη Ζαχαρού, από το capital.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου