"Όσο αυξάνεται η γνώση μειώνεται το εγώ, ενώ όσο μειώνεται η γνώση αυξάνεται το εγώ!"

13 Νοε 2013

Tα βάθρα των Ζανών


Του Ανδρέα Ζαμπούκα, από το capital.gr


Στην Αρχαία Ολυμπία, πριν την είσοδο στο στάδιο, υπάρχουν τα βάθρα από δεκαέξι μη σωζόμενα, χάλκινα αγάλματα του Δία. «Ζάνες» είναι ο πληθυντικός του ονόματος «Ζευς». Πάνω στο μάρμαρο είναι χαραγμένα τα ονόματα των αθλητών που δωροδόκησαν ή προσπάθησαν να εξαπατήσουν τους κριτές στα αγωνίσματα και ως ποινή, τους επιβλήθηκε η κατασκευή ενός αγάλματος, με δικά τους έξοδα. Ακόμα και σήμερα, μετά από χιλιάδες χρόνια, ο επισκέπτης διαβάζει το όνομα του παραβάτη, που μ΄ αυτό τον τρόπο πέρασε στην αιωνιότητα...

Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τον Παυσανία, οι αρχαιότερες Ζάνες χρονολογούνται μετά το 388 π.Χ, όταν μπαίναμε σιγά σιγά σε μια νέα εποχή αλλαγής ηθών και συνειδησιακού δέους. Είναι σαφές πια ιστορικά ότι ως το τέλος του 4ου αι. ο ελληνικός κόσμος αρχίζει να υιοθετεί έντονα ασιατικά στοιχεία και ν΄ αφήνει πίσω του την «αιδώ» και τη «δίκη» που μέχρι τότε καθόριζε πλήρως την ανάπτυξη του πολιτισμού του. 

Είναι φανερό ότι, με τους Ζάνες, οι Αρχαίοι παίρνουν τα μέτρα τους απέναντι στα «λαμόγια» μιας εποχής που αλλάζει και έχουν το θάρρος να τους περάσουν στην αιώνια χλεύη προς παραδειγματισμό και συμμόρφωση των υπολοίπων. Για σκεφτείτε τη διαφορά της αντίληψης, όταν σήμερα, η μνήμη και η δημόσια έκθεση προσώπων έχει να κάνει μόνο με την αποδοχή και ποτέ με την απόρριψη. Είδαμε κάποιο μηχανισμό που να περνάει στη συνείδηση μας καταδικασμένες πράξεις ή περιπτώσεις που απέδειξαν την αναξιοπρέπεια και την ιταμότητα τους; Ακόμα κι αυτές λειτουργούν με ένα πέπλο υποσυνείδητης αποδοχής από μία κρίσιμη μάζα της κοινωνίας που αισθάνεται κρυφό θαυμασμό και ζηλεύει γιατί δεν είναι στη θέση τους...

Γιατί θυμήθηκα όμως τους Ζάνες; Παρακολουθώντας τις τραγελαφικές «παραστάσεις» μετά την «ανάκτηση» της ΕΡΤ, διαπίστωσα, για άλλη μία φορά, την έκπτωση της δημόσιας εικόνας που ανακυκλώνεται στις τηλεοράσεις. 

Δεν έχει νόημα να μιλήσεις πια για χαμηλό επίπεδο Κοινοβουλίου, για ανάξιους εκπροσώπους ή για κατάντια του πολιτικού κόσμου. Δεν είναι μόνο αυτοί. Έχει παγιωθεί πια ένα σημαντικό ποσοστό μελών της ελληνικής κοινωνίας που είναι έτοιμο για όλα... Είναι προετοιμασμένο για δημόσιες «δραματουργίες» εξευτελισμού, για επίδειξη κουτοπονηριάς, βίας, εξύβρισης και απροκάλυπτου ψεύδους. Πολιτικοί, συνδικαλιστές, «ψεκασμένοι», δημοσιογράφοι συναγωνίζονται στις «βρώμικες» αντιπαραθέσεις ενισχύοντας ακόμα περισσότερο την κουλτούρα γηπέδου που επικρατεί στην κοινωνία. Και αν νομίζετε ότι αυτό το είδος ανθρώπου είναι απλά γραφικό, κάνετε λάθος. Είτε είναι σοβαροφανής, τύπου Παπαγεωργόπουλου, είτε «αλάνι», τύπου Τσοχατζόπουλου, εν δυνάμει, μπορεί να καταχραστεί δημόσιο χρήμα, να εκβιάσει κόσμο και να καταστρέψει τους μηχανισμούς της δημοκρατίας. Αυτή η καρικατούρα ανθρώπου, απολαμβάνει τη δημόσια αποδοχή, έστω και ως πρότυπο προς αποφυγή, δεδομένου πως η επανάληψη της δημόσιας προβολής τον ηρωοποιεί στη συνείδηση μιας μάζας που εντυπωσιάζεται από την αισθητική του σοκ και της πρόκλησης. 

Με λίγα λόγια, οι διαφορές μεταξύ εκείνων των αρχαίων κοινωνιών με τη δική μας είναι τεράστια. Ο παραδειγματισμός, η προβολή των προτύπων, το προφίλ του ατόμου και του πολίτη απέχει κατά πολύ, ως προς το ποιον αποδεχόμαστε ως «ενάρετο» άνθρωπο στη συνείδηση μας. Οι δικοί μας «παραβάτες» δεν έχουν «βάθρο» να γραφτεί το όνομα τους. Δεν αισθάνονται την απειλή της δημοσίας «αιδούς» και της «προσβολής». Ακόμα και η καταδίκη σε δικαστήριο δε φαίνεται να τους αγγίζει, γιατί ξέρουν ότι αξίζει το ρίσκο για μια «δόξα» παράβασης που θα «εκτιμηθεί» δεόντως από το κρυφό υποσυνείδητο της μάζας. 

Τα σημερινά «βάθρα» βρίσκονται στον Παπαδάκη, στον Πρετεντέρη, στον Αυτιά ή και στα ψυχαγωγικά «πρωϊνάδικα», αν χρειαστεί. Εκεί «εξαγνίζονται» οι σημερινοί «παράνομοι» των «σταδίων». Γράφουν τα ονόματά τους, παίρνοντας βήμα αναγνωρισιμότητας και επιβολής. Έτσι, αντί να περάσουν στη δημόσια απόρριψη, καταξιώνονται με επαναλαμβανόμενο και μεθοδικό τρόπο στη δημόσια πραγματικότητα. Γι΄αυτό φροντίζουν να παίξουν το ρόλο τους, ανεβαίνοντας στα κάγκελα, βρίζοντας του πολιτικούς αντιπάλους, φωνάζοντας και ασκώντας βία παντού. Θέλουν να «χτίσουν» προφίλ και όταν έρθει η ώρα να δράσουν και από άλλες θέσεις πιο «υπεύθυνες» και «δυναμικές»...

Τα αγάλματα του Δία έπεσαν για πάντα, στη ρωμαϊκή εποχή. Τα έριξαν οι ίδιοι οι Έλληνες όταν «μεταλλάχτηκαν» σε «γραικύλους», δίνοντας πια τα πρώτα μετάλλια, όχι στους νικητές αλλά στους ηττημένους (το 65 μ.Χ ο Νέρωνας πήρε το χρυσό αν και τελευταίος, μετά από δύο ετών αναβολή των αγώνων επειδή βαριόταν να έρθει...)! Τα βάθρα απέμειναν μόνο στην Ολυμπία, με τα ονόματα των «ενόχων». Αν δεν αλλάξει η εποχή μας, αν δε φύγουν οι «Ρωμαίοι» και σήμερα, τέτοια βάθρα δεν πρόκειται να ξαναχτίσουμε ποτέ...

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου